Kamu Kurumlarında Hizmet Alımı Yoluyla İstihdam Edilenlerin Kıdem Tazminatı Sorunu

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 38, 141 - 172, 01.01.2013

Ayhan Görmüş

Öz

İşverenlerin asıl işveren-alt işveren ilişkisi ile asıl işin bir kısmını başka bir işverene devretmesi küreselleşeme ve yoğun rekabet koşulları içerisinde, hem bir ihtiyaç hem de zorunluluk haline getirmiştir. Bunun yanı sıra, ülkemizde son on yılda, kamu kurumlarının da 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu çerçevesinde, kamu hizmetlerinin bir kısmını işçi çalıştırmaya dayalı hizmet alımı yoluyla alt işverenlere devredilmesi oldukça yaygınlaşmıştır. Ancak, 4734 sayılı Kanun ile iş ilişkilerini düzenleyen 4857 sayılı İş Kanunu arasında bir uyumun olmaması, uygulamada önemli ölçüde sorunlara yol açmakta ve bu yüzden işçiler kanundan doğan haklarından dolayı mağdur olmaktadır. Yasa koyucu, 5538 sayılı Kanun ile, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesine iki yeni fıkra ekleyerek, kamu kurumlarını asıl işveren-alt işveren ilişkisinin yüklediği sorumluluklardan muaf tutmak istemiştir. Fakat bu düzenleme, yargı kararları açısından bir sonuç doğurmamıştır. Bu çalışmada, kamuda hizmet alımı yöntemiyle çalışanların kıdem tazminatı hakkı ve bu hakkın kullanılmasında işverenlerin sorumlulukları yargı kararı çerçevesinde, konuyla ilgili kaynaklar taranarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Asıl İşveren, Alt İşveren, Hizmet Alımı Yoluyla İstihdam, Kıdem Tazminatı, Kıdem Tazminatı Fonu

Severance Pay Issue of Employees Hired Through Service Purchasing in Public Establishments

Öz

Transferring a section of the main activity of employers to subcontractor within the principal employer-subcontractor relationship has become both a need and a necessity in the conditions of globalization and intense competition. Beside this, transferring a section of public services of public establishments to subcontractor by means of hiring employees through service purchasing within the framework of the Public Procurement Law No. 4734 and Law Public Procurement Contracts Law No. 4735 has become widespread substantially within the last decades in our country. However, as there is a lack of adapting between Law No. 4734 and Labor Law No. 4857 regulating labor relation has significantly led issues in practice and, thus aggrieving employees as far as their legal rights are concerned. Law-maker wanted the public establishments to exclude from responsibilities imposed by the principal employer-subcontractor relationship by adding two new paragraphs to the Law No. 4857, 2. article with Law No. 5538. Yet, the regulation has not led a change as regards the judicial decisions. In this article, severance pay right of the employees hired through service purchasing in public and the responsibilities of an employer resulted from this right have evaluated in the framework of the judicial decisions by scanning sources related with the subject.

Anahtar Kelimeler

Principal Employer, Subcontractor, Employment Through Service Purchasing, Severance Pay, Severance Pay Fund

Kaynakça

• Alpagut, G., (1998), Belirli Süreli Hizmet Sözleşmesi, TÜHİS Yayını, İstanbul
• Altındal, H., (2010), “Personel Çalıştırmasına Dayalı Hizmet Alımı İhalelerinde Kıdem Tazminatı Sorunu”, Dış Denetim Dergisi, s.182-187
• Akbıyık, N. ve Koç, M., (2011), “Kıdem Tazminatı ve Kıdem Tazminatı Fonunun İktisadi ve Sosyal Sonuçları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.16, S.3, s.253-284
• Akın, L., (2011), “Yeni Borçlar Kanunu Düzenlemeleri Çerçevesinde Asıl İşverenin Müteselsil Sorumluluğunun Niteliği”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 60, (4), s.733-774
• Akyiğit, E., (2009/2010), “Alt İşverenlik ve Benzer İlişkilerden Farkı”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:22, Sayı:4-5, s.1-38
• Akyiğit, E., (2010), “Türk Hukukunda Alt İşveren İş Hukuku Bakımından”, İş Kanunu Açısından, Kamu İşyerlerinde Alt İşveren Uygulamasının Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Arayışları Seminer/Çalıştayı, Kamu-İş Yayını, Antalya, s.43-55
• Akyiğit, E., (2010/2011), “Alt İşverenlik İlişkisinde İdari Para Cezasında Sorumluluk”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt 23, Sayı 2-3 s.17-69
• Akyiğit, E., (2011), “Kamuda Alt İşverenlik Ve Müteahhite İş Verme Özeldekinden Farklı mıdır?”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:23, Sayı:4, s.1-33
• Anadolu, F., K., (2003), “Kıdem Tazminatı Koşulları ve İşçinin Kıdeminin Hesaplanması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:10, Konya, s.239-264 Arıcı, K., (2005),
• “Yeni İş Kanunu ve Alt İşveren
• İlişkisinin Sınırlandırılması Sorunu”, İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt:55, Sayı:1, s.485-509
• Arıcı, K., (2010), “Türk Hukukunda Alt İşveren”, İş Kanunu Açısından, Kamu İşyerlerinde Alt İşveren Uygulamasının Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Arayışları Seminer/Çalıştayı, Kamu-İş Yayını, Antalya, s.1-3
• Bardakçı, O., (2011), “Kamuda Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alım İhaleleri Yoluyla Çalışanların Kıdem Tazminatı Sorunu”, Sosyal Güvence Dergisi, Sayı 1,Yıl:1,s.5-21
• Başterzi, S., (1996), “Kıdem Tazminatı–İşsizlik Sigortası İlişkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 44 (1-4), s.313-334
• Canbolat, T., (2011), “Kamuda Yeni İstihdam Türü Olarak Uygulanan Hizmet Alım Sözleşmeleri”, Kamuda Sosyal Politika, Sayı:17, s.12-31
• Çankaya O., G. ve Çil, Ş., (2006), “4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı:3, Yıl:1, s.54-80
• Çelik., N., (2010), “İş Hukukumuzda Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinin Önemli Bazı Sorunları”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı:17, Yıl:5, s.5-16
• Çelik, N., (2012), İş Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, Yenilenmiş 25. Bası, İstanbul
• Çil, Ş., (2010), “Belirli Süreli İş Sözleşmesi” Osman Güven Çankaya’ya Armağan, Kamu-İş Yayını, Ankara, s.33-65
• Çubukçu, E., (2007/2008), “Asıl-İşveren Alt İşveren İlişkisi Tanım ve Kavramlar”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:21 Sayı:2–3, s.1-8
• Demir, F., (2003), “4857 Sayılı İş Kanunu’nun Başlıca Yenilikleri ve Uygulamadaki Muhtemel Etkileri”, Mercek Dergisi Özel Sayı Yeni İş Kanunu, s.83-123
• Ekmekçi, Ö., (2006), “Kamu İşvereninin Özel Sektör İşvereni Karşısında Kayırılması Ve Anayasa’nın Eşitlik İlkesinin İhlaline Yönelik Çabalar”, Legal İş Hukuku Ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Sayı:12, Cilt:3, s.1174-1180
• Erarslan M. T. ve Tozlu, A., (2012), “Türkiye’de Alt İşverenlik Uygulaması”, Sayıştay Dergisi, Sayı:84, s.59
• Ergin, G. ve Şahin, İ., (2005), “Dış Kaynaklardan Yararlanma Aracı Olarak Hizmet İhaleleri: T.C. Sağlık Bakanlığı Hastane Yöneticilerinin Değerlendirmeleri Üzerine Bir Çalışma”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt:8, Sayı:1, s.51-70
• Gerek, N., (2007), “Kamu Kuruluşlarında Hizmet Alım İhaleleri Kapsamında Alt İşveren İşçileri İle İlgili Sorunlar”, Çalışma ve Toplum, Sayı:15, s.81-90
• Güzel, A., (2004), “İş Yasasına Göre Alt İşveren Kavramı ve Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinin Sınırları”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı:1, s.31-65
• Güzel, A., (2010), “Alt İşveren Uygulamasında Güvencesiz Bir Sisteme Doğru…”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı:27, s.15-28
• Hekimler, A., (2012), “Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisinin 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamındaki Yasal Çerçevesi”, BJSS Balkan Journal of Social Sciences, Vol/Cilt:1, No/Sayı:2, s.18-31
• Işık, B., (2010), “Uygulamadan Kaynaklanan Sorunların Hukuk Karsısındaki Durumu, Kamu İhale Mevzuatı Açısından”, Kamu İşyerlerinde Alt İşveren Uygulamasının Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Arayışları Seminer/Çalıştayı, Kamu-İş Yayını, Antalya, s.145-152
• Kayhan, N., (2010), “Ulusal Ve Uluslararası Normlara Göre Türkiye’de Yıllık İzin Hakkı Ve Kamuda Alt İşverenlik İzin Uygulaması”, Çalışma İlişkileri Dergisi, Cilt:1, Sayı:1,s.119-149
• Limoncuoğlu, S., A., (2007), “Kıdem Tazminatı Fonu Tartışmaları Işığında Avusturya Kıdem Tazminatı Reformu” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Özel Sayı, 2007, s.289-317
• Limoncuoğlu, S., A., (2010), “Karşılaştırmalı Hukukta Kıdem Tazminatı Uygulamaları”, ASO Medya, Ankara Sanayi Odası Yayın Organı, s.44-62
• Mollamahmutoğlu, H., “4857 Sayılı Kanunun Getirdiği Önemli Bazı Yenilikler”, Kamu-İş Dergisi, C:7, S:4, Yıl:2004, s.1-37
• Ofluoğlu, G. ve Doğan, Ş., (2009), “İşletmelerde Dış Kaynaklardan Yararlanma Yönteminin Organizasyon Yapısı İle Çalışma İlişkilerine Etkileri”, Kamu-İş Dergisi, C:11, S:1,s.139-165
• Özkaraca, E., (2009), “İşyeri Devri Devirden Önce Doğan Borçlardan Sorumluluk Karar İncelemesi”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı:20, s.131-162
• Sönmez Tatar, G., (2011), İşyeri Devrinin Kazanılmış Haklara Etkisi, TÜHİS Eğitim Yayını, Yayın No: 74, Ankara
• Süzek, S., (2012), İş Hukuku, Yenilenmiş 8. Baskı, Beta Basım, İstanbul
• Şahlanan, F., (2010), “Uygulamadan Kaynaklanan Sorunların Hukuk Karşısındaki Durumu İş Kanunu Açısından”, İş Kanunu Açısından, Kamu İşyerlerinde Alt İşveren Uygulamasının Doğurduğu Sorunlar ve Çözüm Arayışları Seminer/Çalıştayı, Kamu-İş Yayını, Antalya, s.125- 134
• Tarcan, N., (2006), “Yasalar Herkes İçin Eşit Değil mi? Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Kamu-Özel Ayrımcılığı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı:3, Yıl:1, s.86-91
• TİSK, (2012), Soru, Cevap Ve Sorunlarıyla İş Hukukunda Alt İşveren, Yayın No: 318, Ankara
• Topaloğlu, S. ve Camkurt, M., Z., (2008), “İş Mevzuatında Kıdem Tazminatı,” TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:21, Sayı:2–3, s.40-89
• Topçu, U., (2010), “İşyerinin Devri Halinde İşverenlerin İhbar Ve Kıdem Tazminatından Sorumlulukları”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 97, s.275-282
• Ünsal, E., (2007/2008), “Kıdem Tazminatı Fonu Kanun Tasarısı Taslağı Konusunda Bazı Düşünceler”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:21, Sayı:2-3, s.31-39