Yeni Borçlar Kanununun “Genel Hizmet Sözleşmesi”ne İlişkin Hükümlerinin İş Kanunu ve 818 Sayılı Kanunla Karşılaştırılarak Değerlendirilmesi
Öz
22 Nisan 1926 tarihli 818 sayılı Borçlar Kanunu hukuk devriminin temel taşlarından olup cumhuriyet döneminin ilk kapsamlı kanunlarındandır. 818 sayılı Borçlar Kanunu yasama organı tarafından 22 Nisan 1926 tarihinde kabul edilmiş; 8 Mayıs 1926 tarihli ve 366 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak, 4 Ekim 1926 tarihinde Türk Kanunu Medenisi ile birlikte yürürlüğe girmiştir. Yaklaşık 85 yıldır yürürlükte olan 818 sayılı Kanunun günün ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalması ve dili itibariyle anlaşılmasının son derece zor olması, yeni Borçlar Kanununun yapılmasını gerekli kılmıştır. Bu doğrultuda hazırlanan yeni Kanun, uygulama alanına giren konularda köklü değişiklikler getirmiştir. Bu değişikliklerin bir kısmı da iş sözleşmesine ilişkin hükümlerde kendini göstermektedir. Yeni Borçlar Kanununda iş sözleşmesine ilişkin hükümler, altıncı bölümde “hizmet sözleşmeleri” başlığı altında, 393. ve 496. maddeler arasında yer almaktadır. Kanunda “genel hizmet sözleşmesi”, “pazarlamacılık sözleşmesi” ve “evde hizmet sözleşmesi” olmak üzere 3 farklı iş sözleşmesine yer verilmiştir. Bu sözleşmelerden “pazarlamacılık sözleşmesi” ve “evde hizmet sözleşmesi” 818 sayılı Kanunda ve 4857 sayılı İş Kanunu’nda düzenlenmemiş olup, yeni Kanun çerçevesinde “genel hizmet sözleşmesi” başlığı altında da birçok yeni hüküm getirilmiştir. İş sözleşmesinin geçersizliği, işçinin sadakat borcu, teslim ve hesap verme borcu, düzenleme ve talimatlara uyma borcu, aracılık ücreti, ikramiye, ücret alacağının devri ve rehnedilmesi, birim ücreti ve zorunlu harcamaların ödenmesi, kişisel verilerin kullanılması, iş sözleşmelerinde cezai şart, ibranameler, yıllık ücretli izinden indirim hakkı bu düzenlemelerden bazılarıdır. Bu doğrultuda yeni Kanun gerek kapsama aldığı kişiler açısından gerekse 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer almayan konular bakımından önemli hükümler ihtiva etmektedir. Çalışmamız kapsamında yeni Kanunun yalnızca genel hizmet sözleşmesine ilişkin hükümleri, 818 sayılı Borçlar Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanunu da dikkate alınarak incelenmeye çalışılmış ve söz konusu hususlar ilgili hükümler incelenirken detaylıca ele alınmıştır
Kaynakça
- AKYİĞİT, E. (1990) Teori Ve Uygulama Bakımından Hizmet Akdinin Kesin Hükümsüzlüğü ve İptal Edilebilirliği, İstanbul.
- ALPAGUT, G. (2004) “4857 Sayılı Yasa Çerçevesinde Belirli Süreli İş Sözleşmesi”, Mercek, Yıl 9, Ocak, Sayı 33.
- ARSLAN ERTÜRK, A. (2010) Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, İstanbul: 12 Levha Yayınları.
- AYDIN, U. (2002) İş Hukukunda İşçinin Kişilik Hakları, Eskişehir.
- BARLAS, N./AYANOĞLU MORALI, A./ÇAVUŞOĞLU IŞINTA, P./İPEK, M./YAŞAR, M./KOÇ, S. (2005) Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na İlişkin Değerlendirmeler, İstanbul.
- BAŞPINAR, V. (2010) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’nın Şekli Açıdan Değerlendirilmesi”, Rona Serozan’a Armağan, Cilt I, İstanbul.
- BAŞTERZİ, S. (2006) “Avrupa Birliği Konseyinin 99/70 sayılı Yönergesi Işığında Belirli Süreli İş Sözleşmesi Yapma Koşulları ve 4857 sayılı İş Kanunun Öngördüğü Sistem”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesince yayınlanan “30. Yıl Armağanı”, İstanbul.
- CENTEL, T. (1988) İş Hukukunda Ücret, İstanbul.
- ÇELİK, N. (2010) İş Hukuku Dersleri, 23. Bası, İstanbul: Beta Yayınları.
- ÇİL, Ş. (2004) “İş Hukukunda İbra Sözleşmesi”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt 7, Say. 3.
- EKMEKÇİ, Ö. (2009) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısının İş Sözleşmesine İlişkin Belli Başlı Hükümleri”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart, Yıl 4, Sayı 13.
- EREN, F. (2008) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 10. Bası, İstanbul: Beta Yayınları.
- EYRENCİ, Ö./TAŞKENT, S./ULUCAN, D. (2010) Bireysel İş Hukuku, Yenilenmiş 4. Bası, İstanbul: Legal Yayınevi.
- GÜLER, M. (2005) “Belirli Süreli İş Sözleşmesi”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, s. 5, Ocak-Şubat-Mart.
- HATEMİ, H. (2009) “Borçlar Kanunu Tasarısı”, Güncel Hukuk, Şubat.
- KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, N. (2008) Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 4. Bası, İstanbul.
- KOÇ, S. (2004) “Borçlar Kanunu Tasarısının Hizmet Sözleşmesi İle İlgili Yeni Düzenlemeleri”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Erdem Kuntalp’e Armağan, Cilt I, 2004/1.
- KOYUNCU, A. (2009) “İşçinin Sadakat Borcu ve İşverenle Rekabet Yasağı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Eylül, Yıl 4, Sayı 15.
- OĞUZMAN, K. ve ÖZ, T. (2009) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, İstanbul.
- ÖZKARACA, E. (2008) İşyeri Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi ve İşverenlerin Hukuki Sorumluluğu, İstanbul: Beta Yayınları.
- SENYEN KAPLAN, E. T. (2010) “Belirli Süreli İş Sözleşmelerinin Haksız Feshi ve Türk Borçlar Kanunu Tasarısında Getirilen Yeni Düzenlemeler”, Osman Güven Çankaya’ya Armağan, Ankara.
- SEVİMLİ, A. (2009) “İş Hukukunda İbra ve İkale Sözleşmelerinin Geçerlilik Koşulları Konusundaki Gelişmeler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Yıl 4, Sayı 14, Haziran.
- SOYER, P. (2008) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısının “Genel Hizmet Sözleşmesi”ne İlişkin Bazı Hükümleri Üzerine Düşünceler”, Prof. Dr. Devrim Ulucan’a Armağan, İstanbul: Legal Yayınevi.
- SUR, M. (2005) “İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı”, Can Tuncay’a Armağan, İstanbul.
- SÜZEK, S. (2008) İş Hukuku, 4. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
- ŞAHLANAN, F. (2010) “Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Kurulması Geçerlilik Şartları Hükümleri”, Prof. Dr. Ali Güzel’e Armağan, Beta, İstanbul.
- TAŞKENT, S. (2008) “Belirli Süreli İş Sözleşmesi Yapma Serbestisi ve Bunun Sınırı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart, Yıl 3, Sayı 9.
- TAŞKENT, S./KABAKCI, M., (2009) “Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık, Yıl 4, Sayı 16.
- TAŞKENT, S./MUTLAY F. B./SARIBAY ÖZTÜRK G., (2011) Açıklamalı-İçtihatlı 4857 Sayılı İş Kanunu, 5. Bası, İstanbul: Beta Yayınevi.
- ULUCAN, D. (2003) “4857 sayılı Kanuna Göre İş Sözleşmesi Türleri”, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayi İşverenleri Sendikasınca Düzenlenen “Yeni İş Yasası” Konulu Seminer Yayını, İstanbul.
- YAVUZ, C. (2009) Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
- YAVUZ, N. (2008) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı Hakkında Genel Değerlendirme ve Öneriler”, Terazi Hukuk Dergisi, Nisan, Yıl 3, Sayı 20.
Öz
The Turkish Code of obligations numbered 818 and dated April 22, 1926 was the first comprehensive foundation stones of the law revolution The Turkish Code of obligations numbered 818 was enacted on the date of April 22, 1926, was proclaimed in the Official Gazette numbered 366 and dated April 22, 1926 and the Turkish Code of Obligations became effective on the date of October 4, 1926 within the Turkish Civil Code. The Turkish Code of obligations numbered 818 which has remained in force for 85 years has been insufficient to fulfil the needs of the current issues and affairs of today and due to the difficulties in comprehending the language of the Law as a result of which the circumstances have necessitated the preparation of a new Turkish Code Obligations. The new Law which has been prepared accordingly has brought some fundamental changes in the present issues which appeared recently. Some of the changes in this context can be observed in the provisions of the act of legislative arrangements concerning the employment contracts and business transactions. The provisions of legislation regarding the contracts of employment take place in the new The Turkish Code of obligations under the title of “Employment / Service Contracts” in section six among the Articles of the aforesaid new Law numbered 393 and 496. Three different types of employment contracts such as “contract for general services”, “contracts for marketing” and “contracts for services performed at home” are included in the new Law. Among the above mentioned labour contracts, “ the contracts for marketing” and “contracts for services performed at home” were arranged in the Law Numbered 818 and in the Labour Law numbered 4857 and a lot of new provisions of law enforcement have been introduced and issued under the title of “ contract for general services” under the provisions of the new Law. Some of these new arrangements are as follows invalidity of the labour contract, the obligation of loyalty of the labourer, the obligation of the accountability of the labourer, finder’s fee, Premium, wage transfer claim, furnishing pledge of the wage, payment of the amount of per attachment and compulsory expenditure, utilizing the personal data, penalty for breach of contract, certificates of receipt, the right for deduction from the annual accrued leave. Accordingly, this new Law contains some significant legislative provisions both from the view points of the individuals included both in the scope of the Labour Law numbered 4857 and The Turkish Code of obligations numbered 818 have been carefully examined in details as well as above mentioned matters and provisions of legislation. Within the framework of our study both the provisions of the legislations regarding the general labour contract of services of the Labour Law numbered 4857 and The Turkish Code of obligations numbered 818 has been taken into account and considered thoroughly and in details
Kaynakça
- AKYİĞİT, E. (1990) Teori Ve Uygulama Bakımından Hizmet Akdinin Kesin Hükümsüzlüğü ve İptal Edilebilirliği, İstanbul.
- ALPAGUT, G. (2004) “4857 Sayılı Yasa Çerçevesinde Belirli Süreli İş Sözleşmesi”, Mercek, Yıl 9, Ocak, Sayı 33.
- ARSLAN ERTÜRK, A. (2010) Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, İstanbul: 12 Levha Yayınları.
- AYDIN, U. (2002) İş Hukukunda İşçinin Kişilik Hakları, Eskişehir.
- BARLAS, N./AYANOĞLU MORALI, A./ÇAVUŞOĞLU IŞINTA, P./İPEK, M./YAŞAR, M./KOÇ, S. (2005) Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na İlişkin Değerlendirmeler, İstanbul.
- BAŞPINAR, V. (2010) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’nın Şekli Açıdan Değerlendirilmesi”, Rona Serozan’a Armağan, Cilt I, İstanbul.
- BAŞTERZİ, S. (2006) “Avrupa Birliği Konseyinin 99/70 sayılı Yönergesi Işığında Belirli Süreli İş Sözleşmesi Yapma Koşulları ve 4857 sayılı İş Kanunun Öngördüğü Sistem”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesince yayınlanan “30. Yıl Armağanı”, İstanbul.
- CENTEL, T. (1988) İş Hukukunda Ücret, İstanbul.
- ÇELİK, N. (2010) İş Hukuku Dersleri, 23. Bası, İstanbul: Beta Yayınları.
- ÇİL, Ş. (2004) “İş Hukukunda İbra Sözleşmesi”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt 7, Say. 3.
- EKMEKÇİ, Ö. (2009) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısının İş Sözleşmesine İlişkin Belli Başlı Hükümleri”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart, Yıl 4, Sayı 13.
- EREN, F. (2008) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 10. Bası, İstanbul: Beta Yayınları.
- EYRENCİ, Ö./TAŞKENT, S./ULUCAN, D. (2010) Bireysel İş Hukuku, Yenilenmiş 4. Bası, İstanbul: Legal Yayınevi.
- GÜLER, M. (2005) “Belirli Süreli İş Sözleşmesi”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, s. 5, Ocak-Şubat-Mart.
- HATEMİ, H. (2009) “Borçlar Kanunu Tasarısı”, Güncel Hukuk, Şubat.
- KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, N. (2008) Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 4. Bası, İstanbul.
- KOÇ, S. (2004) “Borçlar Kanunu Tasarısının Hizmet Sözleşmesi İle İlgili Yeni Düzenlemeleri”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Erdem Kuntalp’e Armağan, Cilt I, 2004/1.
- KOYUNCU, A. (2009) “İşçinin Sadakat Borcu ve İşverenle Rekabet Yasağı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Eylül, Yıl 4, Sayı 15.
- OĞUZMAN, K. ve ÖZ, T. (2009) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6. Bası, İstanbul.
- ÖZKARACA, E. (2008) İşyeri Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi ve İşverenlerin Hukuki Sorumluluğu, İstanbul: Beta Yayınları.
- SENYEN KAPLAN, E. T. (2010) “Belirli Süreli İş Sözleşmelerinin Haksız Feshi ve Türk Borçlar Kanunu Tasarısında Getirilen Yeni Düzenlemeler”, Osman Güven Çankaya’ya Armağan, Ankara.
- SEVİMLİ, A. (2009) “İş Hukukunda İbra ve İkale Sözleşmelerinin Geçerlilik Koşulları Konusundaki Gelişmeler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Yıl 4, Sayı 14, Haziran.
- SOYER, P. (2008) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısının “Genel Hizmet Sözleşmesi”ne İlişkin Bazı Hükümleri Üzerine Düşünceler”, Prof. Dr. Devrim Ulucan’a Armağan, İstanbul: Legal Yayınevi.
- SUR, M. (2005) “İşçinin Çalışmaktan Kaçınma Hakkı”, Can Tuncay’a Armağan, İstanbul.
- SÜZEK, S. (2008) İş Hukuku, 4. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
- ŞAHLANAN, F. (2010) “Rekabet Yasağı Sözleşmesinin Kurulması Geçerlilik Şartları Hükümleri”, Prof. Dr. Ali Güzel’e Armağan, Beta, İstanbul.
- TAŞKENT, S. (2008) “Belirli Süreli İş Sözleşmesi Yapma Serbestisi ve Bunun Sınırı”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart, Yıl 3, Sayı 9.
- TAŞKENT, S./KABAKCI, M., (2009) “Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık, Yıl 4, Sayı 16.
- TAŞKENT, S./MUTLAY F. B./SARIBAY ÖZTÜRK G., (2011) Açıklamalı-İçtihatlı 4857 Sayılı İş Kanunu, 5. Bası, İstanbul: Beta Yayınevi.
- ULUCAN, D. (2003) “4857 sayılı Kanuna Göre İş Sözleşmesi Türleri”, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayi İşverenleri Sendikasınca Düzenlenen “Yeni İş Yasası” Konulu Seminer Yayını, İstanbul.
- YAVUZ, C. (2009) Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 8. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
- YAVUZ, N. (2008) “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı Hakkında Genel Değerlendirme ve Öneriler”, Terazi Hukuk Dergisi, Nisan, Yıl 3, Sayı 20.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2011 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2011 Cilt: 3 Sayı: 30 |