Teknolojinin Etkisiyle Dönüşen İş İlişkisinde Giriş Kontrol Sistemleri, Yer Belirleme Sistemleri ve Sosyal Medya Vasıtasıyla İzleme

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 66, 1673 - 1700, 01.01.2020

Selen Uncular

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin hızla ilerlemesi, kişisel verilerin iş ilişkisinde korunmasının önemini gittikçe arttırmaktadır. Zira iş ilişkisinde kişisel veri işlemeyi mümkün kılan bu teknolojiler artık eskisine göre çok daha müdahaleci şekilde ve az maliyetle kullanıldığı gibi, gerek iş başvurusunda bulunan adayların, gerekse işçilerin işyeri içinde ve dışında izlendiği uygulamaların yaygınlaşmasına yol açmıştır. Söz konusu izleme uygulamaları çok çeşitli şekillerde gerçekleştirilmekle beraber, bu makalede günümüzde ve gelecekte iş ilişkisi üzerindeki dönüştürücü etkileri ve ülkemizde az sayıda araştırmaya konu olmaları nedeniyle elektronik ve biyometrik giriş kontrol sistemlerine, elektronik yer belirleme sistemlerine ve sosyal medya kullanımına dayanan izleme uygulamaları ele alınmıştır. Bahsi geçen üç uygulama iş hukuku ve veri koruma hukuku mevzuatı kapsamında mahkeme kararları ve uluslararası düzenlemeler de dikkate alınarak incelenmiş olup hem adaylar ve işçiler, hem de işverenler açısından farkındalığı arttıracak adil, etkin ve kapsamlı öneriler sunmak amaçlanmıştır

Anahtar Kelimeler

Kişisel Veri, İş İlişkisi, Biyometrik, Yer Belirleme, Sosyal Medya, İzleme

Monitoring by Entrance Control Systems, Positioning Systems and Social Media in Employment Relationship Transforming with the Impact of Technology

Öz

The rapid progress of information and communication technologies increases the importance of the protection of personal data in employment relationship. Furthermore, these technologies, which enable the processing of personal data in employment relationship, are now used in a much less costly yet more intrusive manner than before, and have led to the widespread monitoring of applicants and workers in and out of the workplace. Although these monitoring practices are carried out in a variety of ways, only the ones based on electronic and biometric entrance control systems, electronic positioning systems and social media usage are evaluated in this article due to their transformative effects on the employment relationship and the fact that they are subject to a small amount of research in Turkey. These three practices were examined within the scope of labour law and data protection law legislation by taking into account judicial and international instruments and it is aimed to present fair, effective and comprehensive proposals with the potential to raise awareness for both applicants and workers, and employers

Anahtar Kelimeler

Personal Data, Employment Relationship, Biometric, Positioning, Social Media, Monitoring

Kaynakça

• Akgül, A. (2015) “Kişisel Verilerin Korunması Bağlamında Biyometrik Yöntemlerin Kullanımı ve Danıştay Yaklaşımı”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 118, 199-222.
• Alvarez Alonso, D. (2018) “Social Media in the Employment Relationship Context: A Typology of Emerging Conflicts, and Notes for the Debate”, Comparative Labor Law&Policy Journal, 39, 287-322.
• Andenas, M. ve Zleptnig, S. (2003) “Surveillance and Data Protection: Regulation Approaches in the EU and Member States”, European Business Law Review, Vol.14, Issue 6, 765-813.
• Anton, G. ve Ward, J. J. (1998) Every Breath You Take: Employee Privacy Rights in the Workplace- An Orwellian Prophecy Come True?, Labor Law Journal, Vol.49, Issue 3. http://connection.ebscohost.com/c/articles/493912/every-breath-you-take- employee-privacy-rights-workplace-orwellian-prophecy-come-true (19.05.2020)
• Article 29 Data Protection Working Party (2002) Working Document on the Surveillance of Electronic Communications in the Workplace, http://ec.europa.eu/justice/article- 29/documentation/opinion-recommendation/files/2002/wp55_en.pdf (19.05.2020).
• Article 29 Data Protection Working Party (2005) Opinion on the Use of Location Data With a View to Providing Value-Added Services, https://ec.europa.eu/justice/article- 29/documentation/opinion-recommendation/files/2005/wp115_en.pdf (19.05.2020).
• Article 29 Data Protection Working Party (2011) Opinion 13/2011 on Geolocation Services on Smart 29/documentation/opinion-recommendation/files/2011/wp185_en.pdf (19.05.2020). Devices,https://ec.europa.eu/justice/article
• Article 29 Data Protection Working Party (2012) Opinion 3/2012 on Developments in Biometric Technologies, recommendation/files/2012/wp193_en.pdf (19.05.2020).
• Article 29 Data Protection Working Party (2017) Opinion 2/2017 on Data Processing at Work, https://ec.europa.eu/newsroom/document.cfm?doc_id=45631 (19.05.2020).
• Ayözger Öngün, A. Ç. (2019) Kişisel Verilerin Korunması Hukuku- Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Özel Düzenlemeler Dahil, İstanbul: Beta Yayınları.
• Boydak, A. B. (2017) “İşyerlerinde Uygulanan Parmak İzli Giriş Kontrol Sistemine Hukuki Bakış”, TAAD, Yıl: 7, S.30, 321-336.
• Calvo Gallego, F. J. (2012) “TIC y Poder de Control Empresarial: Reglas Internas de Utilización y Otras Cuestiones Relativas al Uso de Facebook y Redes Sociales”, Aranzadi Social. Revista Doctrinal, 4(9), 125-151.
• Cervilla Garzon, M. J. (2017) “Efectos del Uso de La Aplicación ‘Whatsapp’ en el Marco de Las Relaciones Laborales”, Temas Laborales: Revista Andaluza de Trabajo y Bienestar Social, 136, 73-98.
• Civan, O. E. (2015) Genel İş Koşulları, İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• CNIL (2018a) L’Accès aux Locaux et le Contrôle des Horaires sur le Lieu de Travail, https://www.cnil.fr/fr/lacces-aux-locaux-et-le-controle-des-horaires-sur-le-lieu-de- travail (19.05.2020).
• CNIL (2018b) La Géolocalisation des Véhicules des Salariés, https://www.cnil.fr/fr/la- geolocalisation-des-vehicules-des-salaries (19.05.2020).
• Custers, B. ve Ursic, H. (2018) “Worker Privacy in a Digitalized World under European Law”, Comparative Labor Law&Policy Journal, 39, 323-344.
• De Stefano, V. (2018) ‘Negotiating the Algorithm’: Automation, Artificial Intelligence and Labour Protection, Employment Working Paper No.246, Employment Policy Department, International https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/--- emppolicy/documents/publication/wcms_634157.pdf (19.05.2020). Geneva.
• Ertürk, Ş. (2013) “Genel İş Koşulları ve Genel İş Koşullarının Denetlenmesi”, DEÜHFD, Prof. Dr. M. Polat Soyer’e Armağan, C.15, Özel Sayı, 81-118.
• European Union Agency for Fundamental Rights and Council of Europe (2018) Handbook on European Data Protection Law- 2018 Edition, Luxembourg. https://fra. europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-coe-edps-2018-handbook-data- protection_en.pdf (19.05.2020). Eurostat (2017)
• Social Media Statistics on the Use by Enterprises. http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Social_media_ _statistics_on_the_ use_by_enterprises (19.05.2020).
• Eyüboğlu, M. (2010) Parmak İzi Uygulaması Hakkında Hukuki Değerlendirme, İstanbul Tabip Odası. deerlendirme--av-meric-eyuebolu-.html (19.05.2020).
• Fernandez Villazon, L. A. (2003) Las Facultades Empresariales de Control de La Actividad Laboral, Aranzadi.
• Goñi Sein, J. L. (2009) “Controles Empresariales: Geolocalización, Correo Electrónico, Internet, Videovigilancia y Controles Biométricos”, Justicia Laboral: Revista de Derecho del Trabajo y de la Seguridad Social, 39, 11-58.
• Gürsel, İ. (2016) İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması Hakkı, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Hekimler, A. (2005) “Alman Federal Mahkeme Kararları”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S.7, 2005/4, 301-312.
• Hekimler, A. (2006) “Alman Federal Mahkeme Kararları”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, S.10, 2006/3, 305-314.
• Hozar, N. N. (2007) “Özel Amaçla İnternet ve E-Posta Kullanımının İş İlişkisine Etkisi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Yıl:2, S.7, 199-207.
• Kajtar, E. ve Mestre, B. (2016) Social Networks and Employees’ Right to Privacy in the Pre- Employment Stage: Some Comparative Remarks and Interrogations, Hungarian Labour Law E-Journal. http://hllj.hu/letolt/2016_1_a/A_02_Kajtar_Mestre_hllj_2016_1.pdf (19.05.2020).
• Karademir, A. (2015) “İşyerinde İnternetin Özel Amaçla Kullanımı ve İşverence Gözetlenmesi”, Terazi Hukuk Dergisi, 112, 56-74.
• Khan, S., Moore, R. ve Weal, M. (2011) Social Media on the Job: An Exploration of the Potential Legal Consequences of Employees’ Social Media Activities During the Course of Employment, WebSci’11 Proceedings of the 3rd International Web Science Conference Article No.19. https://eprints.soton.ac.uk/272348/1/Sarosh_paper.pdf (19.05.2020). Kişisel Verileri Koruma Kurumu (2018) Açık Rıza Rehberi, https://www.kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/66b2e9c4-223a-4230- b745-568f096 fd7de.pdf (19.05.2020).
• Kovach, K. A., Jordan, J., Tansey, K. ve Raminan, E. (2002)The Balance Between Employee Privacy and Employer Interests, Business and Society Review, Vol.105, Issue 2. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/0045-3609.00082 (19.05.2020).
• Kuner, C. (2007) European Data Protection Law, Corporate Compliance and Regulation, UK: Oxford University Press.
• Kuşku, Ç. (2008) İşverenin İşçinin İnternet ve E-Posta Kullanımına Müdahalesi ve İşçinin Kişilik Hakları, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Küzeci, E. (2018) Kişisel Verilerin Korunması, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Lane, F. S. III (2003) The Naked Employee- How Technology is Compromising Workplace Privacy, New York: Amacom.
• Levinson, A. R. (2013) Social Media, Privacy, and the Employment Relationship: The American Experience, Spanish Labour Law and Employment Relations Journal, Vol.2, No.1. https://e-revistas.uc3m.es/index.php/SLLERJ/article/view/1838/839 (19.05.2020).
• Llorens Espada, J. (2014) “El Uso de Facebook en Los Procesos de Selección de Personal y La Protección de Los Derechos de Los Candidatos”, Revista de Derecho Social, 68, 53-66.
• Manav, A. E. (2015) “İş İlişkisinde İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması”, GÜHFD, C.XIX, S.2, 95-136.
• Melzer, N. (2002) “Austria”, Employment Privacy Law in the European Union: Surveillance and Monitoring, Frank Hendrickx (Ed.), Intersentia Publishers, 7- 21.
• Mollamahmutoğlu, H., Astarlı, M., Baysal, U. (2014) İş Hukuku, Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Okur, Z. (2005) “İşyerinde İşçinin Bilgisayar ve İnterneti Özel Amaçlı Kullanımının İş İlişkisine Etkisi”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C.8, S.2, 47-75.
• Okur, Z. (2006) “Yeni Teknoloji ve İş Hukuku”, Çimento İşveren Dergisi, C.20, S.3, 4-19.
• Okur, Z. (2013) İş Hukuku’nda Elektronik Gözetleme, İstanbul: Legal Kitapevi.
• Özdemir, E. (2008) “İnternet ve İş Sözleşmesi: Yeni Teknolojilerin İş İlişkisine Etkileri Üzerine”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Yıl:3, S.10, 13-24.
• Özdemir, H. (2010) “İşyerinde İşçilerin İzlenmesi ve İşçinin Kişilik Haklarının Korunması”, EÜHFD, C.XIV, S.1-2, 231-270.
• Risak, M. (2018) “Employer Acquisition and Use of the Contents of Employee Social Media: An Overview”, Comparative Labor Law&Policy Journal, 39, 441-447.
• Sanchez Abril, P., Levin, A. ve Del Riego, A. (2012) “Blurred Boundaries: Social Media Privacy and the Twenty-First-Century Employee”, American Business Law Journal, Vol.49, Issue 1, 63-124.
• Sevimli, K. A. (2006) İşçinin Özel Yaşamına Müdahalenin Sınırları, İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Sevimli, K. A. (2011) “Veri Koruma Hukuku İlkeleri Işığında Türk Borçlar Kanunu Madde 419”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Yıl:6, S.24, 120-141.
• Sevimli, K. A. (2017) İşçinin Kişisel Verilerinin İşlenmesi İçin Verdiği Rızanın Hukuki Değeri, Toprak İşveren, S.116, http://dosya.toprakisveren.org.tr/dergi/2018-116.pdf (19.05.2020).
• Süzek, S. (2017) İş Hukuku, İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Tekergül, M. (2011) “İşyerinde Elektronik Gözetim Uygulamaları”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Yıl:6, S.23, 54-81.
• Topo, A. ve Razzolini, O. (2018) “The Boundaries of the Employer’s Power to Control Employees in the ICTs Age”, Comparative Labor Law&Policy Journal, 39, 389-419.
• Uncular, S. (2018) Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve AB Genel Veri Koruma Tüzüğü Kapsamında İş İlişkisinde İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Wallach, S. (2011) “The Medusa Stare: Surveillance and Monitoring of Employees and the Right to Privacy”, International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations, Vol.27, Issue 2, 189-219.
• Yücedağ, N. (2019) “Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında Genel İlkeler”, Kişisel Verileri Koruma Dergisi, C.1, S.1, 47-63.