Sınıf Örgütlenmesinde Yeni Deneyimler

Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 31, 135 - 162, 01.01.2011

Gülçin Taşkıran

Öz

Taşeronluk sistemi küçük firmalardaki ucuz işgücünden yararlanmak ve çeşitli yasal yükümlülüklerden kurtulmak için kullanılmasının yanı sıra, işçilerin örgütlenmesini engellemek amacıyla da kullanılan önemli bir araç haline gelmiştir. İş güvencesiz ve birçok temel haklarından yoksun olarak çalışan taşeron işçilerin sendikalaşamaması çalışma koşullarını her geçen gün daha kötüye götürmektedir. Ancak sendika içinde örgütlenemeyen taşeron işçileri farklı örgütlenme yolları denemeye başlamışlardır. Bu çalışmada sendikasızlaştırma aracı olarak kullanılan taşeronluk sistemindeki güvencesiz işçilerin, en temel haklarını sağlayabilmek adına, kendi aralarında kurdukları işçi derneklerinden biri olan Taşeron İşçileri Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği konu edilmiştir. Derneğin örgütlenme ihtiyacı, örgütlenme süreci, kazanımları ve beklentileri dernek üyesi işçiler ve dernek yönetimi ile yapılan derinlemesine görüşmelerden yola çıkılarak ortaya konulmuştur

Anahtar Kelimeler

Taşeronluk, sendika, örgütlenme, dernek

New Experıences In Organısıng Workıng-Class

Öz

The sub-contracting system has become an important instrument used in small companies, in order to benefit from cheap labor and to avoid various legal liabilities, and also it is used to prevent organization of workers. The fact that the sub-contracting workers devoid of various fundamental rights and job security could not unionize, aggravate working conditions every passing day. However, sub-contracting workers which could not unonize within tradeunions, has begun trying to establish various forms of organization. In this study, we intend to speak of one of the worker associations, The Fraternal Association of Sub-contracting Workers, founded by workers working without job security in the sub-contracting system which is used as a ununionizing instrument, in order to provide their fundemental rights. The need of organizing of the association, its organizing process, its benefits and expectations are presented in this study, taking the interviews with the members and the administration of the association into account

Anahtar Kelimeler

Sub-contracting, trade union, organising, association

Kaynakça

• Akdemir, Nevra (2008), Taşeronlu Birikim Tuzla Tersaneler Bölgesinde Üretim İlişkilerinde Enformelleşme, İstanbul: SAV Yayınları
• Akkaya, Yüksel (2003), “Küreselleşme” Kıskacında Türkiye İşçi Sınıfı ve Temel Özellikleri, Petrol- İş 2000-2003 Yıllığı
• Akkaya, Yüksel (2004), “Teknoloji, Esneklik, Çalışma İlişkileri ve Sendikacılık”, Toplum ve Hekim Dergisi, Mayıs- Haziran, Cilt 19, Sayı: 3
• Akkaya, Yüksel (2008), Kapitalizmin Hapishanelerinde Ödünç Hayatlar, İstanbul: Eksen Yayıncılık
• Ansal, Hacer (2004), Emek Sürecinde Yeni Hedef: Esneklik Çalışanlar İçin Ne Demek?, Toplum ve Hekim Dergisi, Mayıs- Haziran, Cilt: 19, Sayı: 3
• Atauz, Sevil - Akın Atauz(1992), Enformel Sektör, Kentsel İşgücü Pazarları, Sosyal ve Ekonomik Yapılanmalar Üzerinde Betimsel Tartışmalar, Planlama Dergisi, 1-4, Sayı: 9
• Castells, Manuel - Alejandro Portes (1989), “World Underneath: The Origins, Dynamics, and Effects of The Informal Economy”, M. Castells, A. Portes, L.A. Benton(ed.), The Informal Economy, The John Hopkins University Pres, Baltimore
• Castells, Manuel- J.W. Henderson(1987), “Techno-Economic Restructuring, Socio-Political Process and Spatial Transformation: A Global Perspective”, Global Restructuring and Territorial Development, ed. Henderson and Castells, London: SAGE
• Çelik, Aziz (2006), “Yeni Sorun Alanları, Eğilimler ve Arayışlar”, Türkiye’de Sendikal Kriz ve Sendikal Arayışlar, Ankara: Epos Çelik, Aziz (2009), “Envai Çeşit
• Sendikasızlaştırma ”, http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_no=22108, (Erişim: 15.09.2010)
• Çelik, Aziz(2010), “Bağlaçların Sınıf Mücadelesi”, Birgün Gazetesi, 21 Ekim 2010, (25.10.2010)
• Dinler, Demet ve A. Cevat Paloğlu(2010), Güvencesizlik: Tehdit Değil, Başımıza Gelen Şey…, http://www.ekmekveozgurluk.net/index.php?option=com_content&view=article &id=234:guevencesizliktehdit-deil-bamza-gelen-ey&catid=35:emek&Itemid=53, (Erişim: 30.09.2010)
• DİSK-AR (2011), Taşeron ve Güvencesiz Çalışma Raporu, www.disk.org.tr, (Erişim: 06.01.2011)
• Ekin, Nusret (2002), Ekonomik ve Hukuksal Boyutlarıyla Alt İşveren, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 34
• Erdut, Zeki(2007): Enformel İstihdamın Ekonomik, Sosyal ve Siyasal Etkileri, Çalışma ve Toplum, 2007/1
• Gülmez, Mesut(1983), Türkiye’de Çalışma İlişkileri(1936 Öncesi), Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları No: 204, Ankara: Sevinç Matbaası
• ILO (2002), World Labour Report: Industrial Relations, Democracy and Social Stability, 1997-98, Geneva
• Kapar, Recep(2007), Enformel Ekonomide Çalışanların Örgütlenmesi ve Sendikalar, Çalışma ve Toplum, 2007/1
• KESK-AR, Kamuda Güvencesiz Çalışma Yaygınlaşıyor, www.kesk.org.tr, (Erişim: 22.10.2010)
• Kutal, Gülten (2008), Türkiye’de Çalışma Hayatında Esneklik Uygulamaları, Tes- İş Dergisi, Mayıs
• Lipset, Seymour Martin and Ivan Katchanovski(2001), "The Future of Private Sector Unions in the U.S." Journal of Labor Research, 22, Spring
• Lordoğlu, Kuvvet (2003), “Türk Sendikal Hareketinin Özgün Kriz Alanları Var mıdır?”, Petrol-İş 2000-2003 Yıllığı. İstanbul: Petrol-İş, Yayın No: 85
• Mahiroğulları, Adnan (2001), Türkiye’de Sendikalaşma Evreleri ve Sendikalaşmayı Etkileyen Unsurlar, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 1 Medihaber, Sağlık Personeli Haber Platformu, http://www.medihaber.net/haber/578-saglikta-116-bin-taseron-isci-calisiyor.html, (24.08.2010)
• Müftüoğlu, Berna Güler(2010) ve Bağdagül Taniş, 21. Yüzyılda Zonguldak Maden İşletmelerinde Çalışma Hayatı: Bir Kesit- Tek Gerçek, Çalışma ve Toplum, 2010/2
• Özuğurlu, Metin (2006), Toplumsal Eşitlik ve Sendikal Örgütlenme, 2. Ulusal Sosyal Politika Kongresi, 23-24 Kasım
• Özuğurlu, Metin (2007), “Yeni Proleterleşme Dalgasının Öncü Formu: Toplumsal Hareket Sendikacılığı”, Sendikal Kriz Yaklaşımları, (Der: Fikret Sazak), Ankara: Epos Yayınları
• Selçuk, Fatma Ülkü (2002), Örgütsüzlerin Örgütlenmesi Enformal Sektörde İşçi Örgütleri, Ankara: Atölye Yayınevi
• Selçuk, Fatma Ülkü (2006), Enformel Sektörde Örgütlenme Deneyimleri, Tes- İş Dergisi, Haziran Sayısı
• Şafak, Can (2008), Taşeron (Alt İşveren) Uygulamaları ve Bir Mücadele Aracı Olarak Sendika Politikaları: Türkiye’de Cam Sektörü Örneği, Tes- İş Dergisi, Mayıs Sayısı
• Şakar, Müjdat (2009), İş Hukuku Uygulaması, Yenilenmiş 8. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları
• Şakar, Müjdat(2010a), “Taşeronlaşma” Olayı, Taşeronlaşma Sorununa Siyasi ve Akademik Bakış, Tes- İş Dosya, Ağustos Sayısı
• Şakar, Müjdat (2010b), “Ölçüsüz Taşeronlaşmaya Karşı Önlemlerde Geri Adım: İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun Tasarısı Taslağına Sıkıştırılan Değişikliğin Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum, 2010/4
• Şen, Sabahattin (2006), Alt İşverenlik ve Asıl İşin Bir Bölümünün Alt İşverene Verilmesi, Çalışma ve Toplum, 2006/3
• Şen, Sabahattin (2008), Alt İşverenlik: İşçilerin ve Sendikaların Kâbusu, İşverenlerin Truva Atı, Tes- İş Dergisi, Mayıs Sayısı
• Uçkan, Banu ve Deniz Kağnıcıoğlu (2008), İşçilerin Sendikalara İlişkin Algı ve Tutumları: Eskişehir Örneği, Çalışma ve Toplum, 2008/3
• Urhan, Betül (2005), Türkiye’de Sendikal Örgütlenmede Yaşanan Güven ve Dayanışma Sorunları, Çalışma ve Toplum, 2005/1
• Urhan, Betül - Ahmet Selamoğlu (2008), İşçilerin Sendikalara Yönelik Tutum ve Davranışları; Kocaeli Örneği, Çalışma ve Toplum, 2008/3
• Yücesan- Özdemir, Gamze (2009), Emek ve Teknoloji: Türkiye’de Sendikalar ve Yeni İletişim Teknolojileri, Ankara: Tan Yayınları
• Sınıf Çalışmaları Sempozyumu (2005), İşçi Sınıfının Değişen Yapısı ve Sınıf Hareketinde Arayışlar Deneyimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Sosyal Araştırmalar Vakfı- Türkiye Sınıf Araştırmaları Merkezi
• (http://www.kozonline.info/kzphp/haber.php?makale=190, Erişim: 25.11.2010)
• (http://www.alinteri.org/?p=12563, Erişim: 01.11.2010)
• (http://www.gunisigigazetesi.net/elazig_haberleri.php?haber=809089089- 8789789789-8, Erişim: 07.11.2010)
• (http://orduidd.com/index.php, Erişim: 27.11.2010)
• (http://www.alinteri.org/?p=11736, Erişim:12.07.2010)