Türkiye’de 2002–2009 Yılları Arasında Gelir Bileşenleri ve Gelir Eşitsizliğinin Analizi

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 36, 253 - 292, 01.01.2013

Başak Işıl Çetin Musa Gün

Öz

“Shorrocks Ayrıştırma Analizi”nin kullanıldığı bu çalışmada, Türkiye’de hem hanehalkı bazında hem de bireysel bazda ana ve alt gelir bileşenlerinin gelir dağılımı eşitsizliğine yaptıkları katkılar hesaplanarak 2002–2009 yılları arasındaki durumun tespiti ve yorumu yapılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda gelir dağılımı eşitsizliğine en büyük katkıyı yapan gelir bileşeninin faiz geliri olduğu saptanmıştır. Bu durum iktisadi kriz dönemlerinde daha belirgindir. Faiz, kâr ve rant gelirlerinin eşitsizliğe katkıları, ücret ve transfer gelirlerinin katkısından fazladır ve belirgin bir biçimde farklılaşmaktadır. Transfer gelirlerinin toplam eşitsizliğe yaptığı katkıların azaltılması için sosyal politikaların daha dikkatli tasarlanması gerekmektedir

Anahtar Kelimeler

Shorrocks Ayrıştırma Analizi, gelir bileşenleri, gelir eşitsizliği, Türkiye

Income Components And Income Inequalıty Analysıs Between 2002-2009 In Turkey

Öz

In this study the “Shorrocks Decomposition Analysis” has been used to determine the effects of the main and low income components to the income inequality on the basis of both households’ and individuals` incomes in Turkey, and all results have been assessed and interpreted for the years between 2002-2009. In conclusion, the interest income is determined as the largest contributor of the income components to income inequality. It has been much more prominent especially in the periods of economic crises. The contributions of the interest, profit and rent incomes into the inequality are higher than the contributions of wage and transfer incomes, and differ in a significant way. And it is essential to be designed the social policies more carefully, in order to reduce the contribution of transfer incomes to the total inequality

Anahtar Kelimeler

Shorrocks Decomposition Analysis, income components, income inequality, Turkey

Kaynakça

• Atkinson, A. B. & F. Bourguignon (2000), “Introduction: Income Distribution and Economics”, Handbook of Income Distribution, Eds. A. B. Atkinson & F. Bourguignon, Amsterdam, Elvesier, p. 1-58.
• Ay, Özgür (2010), “Türkiye’de Vergi Yapısının Gelir Dağılımına Etkisi”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, SBE), İstanbul, 2010.
• Bayar, Ayşe Aylin & Öner Günçavdı & Raziye Selim (2011), Inequality Effects of Sectoral Distribution: Evidence from Turkey, 4 May 2009, (Çevrimiçi) http://gdri.dreem.free.fr/wp-content/g2- 1bayar_fullpaper_gdri_dreem_ayseaylin.pdf, s. 1-18.
• Bedir, Serap & Kerem Karabulut (2011), “İç Borçların Gelir Dağılımı Üzerine Etkileri”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 1, s. 13-30.
• Bosnalı, Ömer (1996), “Gelir Dağılımı Açısından Mali Araçlar ve Asgari Geçim İndirimi”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE), İstanbul.
• Charpentier, Arthur & Stéphane Mussard (2010), Income Inequality Games, Ithaca, New York, USA, Conference on Inequality: New Directions, January 2010, (Çevrimiçi) http://www.lameta.univ- montp1.fr/Documents/DR2010-01.pdf, p. 1-26.
• Cowell, F. A. (2000), “Measurement of Inequality”, Handbook of Income Distribution, Eds. A. B. Atkinson & F. Bourguignon, Amsterdam, Elvesier, p. 86-166.
• Çağlar, Ünal (1998), “Milli Gelir ve Gelir Dağılımı Hesaplamalarında Bir Birim Olarak Aile”, Ekonomik Hesaplamalarda Bir Birim Olarak Aile, Ankara, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, s. 24-47.
• Çetin, Başak Işıl (2011), “İktisadi Sistemler Bağlamında Gelir Dağılımı - Kredi Ekonomisi İlişkisi ve Türkiye”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, SBE), İstanbul.
• DPT (1994), Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Gelir Dağılımı ve Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu, DPT Yayını, Ankara.
• DPT (1995), “Gelir Dağılımı ve Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu,”DPT Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu Raporu (Aralık 1994), Yeni Türkiye Dergisi, S. 6, s. 283-341.
• Gottschalk, Peter & Timothy M. Smeeding (2000), “Empirical Evidence on Income Inequality in Industrialized Countries”, Handbook of Income Distribution, Ed. By. A. B. Atkinson, F. Bourguignon, Amsterdam, Elvesier, p. 261-307.
• Gürsel, Seyfettin & Hauk Levent & Raziye Selim & Özlem Sarıca (2000), Türkiye’de Bireysel Gelir Dağılımı ve Yoksulluk: Avrupa Birliği ile Karşılaştırma, İstanbul, TÜSİAD Yayınları, Yayın No: 295.
• Jantti, Markus & Sheldon Danziger (2000), “Income Poverty in Advanced Countries”, Handbook of Income Distribution, Ed. By. A. B. Atkinson, F. Bourguignon, Amsterdam, Elvesier, p. 309-378.
• Jasso, Guillermina & Samuel Kotz (2007), “Two Types of Inequality: Inequality Between Persons and Inequality Between Subgroups”, Germany, IZA Discussion Paper Series, No. 2749, p. 1-60.
• Karaman, İsmail (1995), “Dünya’da ve Türkiye’de Gelir Dağılımı”, Yeni Türkiye Dergisi, S. 6, s. 154-159.
• Kaya, Ezgi (2008), “Türkiye’de Gelir Bölüşümü Eşitsizliğine Cinsiyet Ayrımının Katkısı”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, FBE), İstanbul.
• Kurtipek, Rıdvan (2011), Türkiye İçin Gelir Grupları Arası Gelir Oluşum İlişkisinin Miyazawa Yöntemiyle İncelenmesi (Uzmanlık Tezi), T.C. Kalkınma Bakanlığı, Yayın No: 2830.
• Litchfield, Julie A. (2011), Inequality: Methods and Tools, 1999, (Çevrimiçi) http://siteresources.worldbank.org/INTPGI/Resources/Inequality /litchfie.pdf.
• Molnar, Maria (2010), “Measuring the Impact of Redistribution on Income Inequality and Polarization”, Annals of the “Constantin Brâncuşi” University of Târgu Jiu, Economy Series, Issue 4, p. 1-27.
• Peterson, Wallace C. (1994), Gelir İstihdam ve Ekonomik Büyüme, Çev. Talat Güllap, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Yayınları, No: 763.
• Sarc, Ömer Celâl (1970), Gelir Dağılımı: Dışarıda ve Türkiye’de, İstanbul, Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti.
• Sen, Amartya, (1997), On Economic Inequality, Expanded edition with a substantial annexe by James E. Foster and Amartya Sen, Clarendon Press.
• Sen, Amartya (2000), “Social Justice and Distribution of Income”, Handbook of Income Distribution, Eds. A. B. Atkinson & F. Bourguignon, Amsterdam, Elvesier, p. 60-85.
• Shorrocks, A. F. (1982), “Inequality Decomposition by Factor Components”, Econometrica, Vol. 50, No. 1, p. 193-212.
• Snooks, Graeme Donald (1994), Portrait of the Family Within the Total Economy: a Study in Longrun Dynamics, Australia 1788-1990, UK: Cambridge University.
• Stata Technical Bulletin (2011), Ed. H. Joseph Newton, March 1999, STB- 48, (Çevrimiçi) http://www.stata.com/products/stb/journals/stb48.pdf.
• Şengül, Seda (2011), Türkiye’de Yoksulluk Profili ve Gelir Gruplarına Göre Gıda Talebi, Ankara, 2004, (Çevrimiçi) http://www.aeri.org.tr/PDF/119-PRYoksulluk.pdf.
• TÜİK (2002), Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri CD’si
• TÜİK (2003), Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri CD’si
• TÜİK (2004), Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri CD’si
• TÜİK (2005), Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri CD’si
• TÜİK (2006), Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri CD’si
• TÜİK (2007), Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri CD’si
• TÜİK (2008), Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri CD’si
• TÜİK (2009), Hanehalkı Bütçe Anketi Mikro Veri CD’si
• Uzunhasanoğlu, Z. Defne (2007), “Türkiye’de Uygulanan Ekonomik ve Mali Politikaların Gelir Dağılımına Etkisi 1980-2005”, Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Ekonomik ve Mali Araştırma Yarışması, Ankara, s. 1-77.
• Varlıer, Oktay (1982), Türkiye’de Kazanç Eşitsizliklerinin Nedenleri, Ankara, Gazi Üniversitesi.
• World Bank (2000), Turkey: Economic Reforms, Living Standards and Social Welfare Study, Report No 20029-TU.
• World Bank (2011), Measuring Inequality, (Çevrimiçi) http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXT POVERTY/EXTPA/0,,contentMDK:20238991~menuPK:492138 ~pagePK:148956~piPK:216618~theSitePK:430367,00.html.
• Yücel, Duygu (2011), “Gelir Dağılımı Teorileri ve Politikaları: Türkiye’de Gelir Dağılımı-Yoksulluk Sorunu”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, SBE), İstanbul.