Türkiye’de Yeni Emek Denetim ve Kontrol Alanı: Kalkınma Ajansları

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 33, 95 - 116, 01.01.2012

Berna Güler Müftüoğlu

Öz

1980’li yıllarla birlikte Türkiye’de yerel sermaye gruplarının uluslar arası piyasalara hızlı entegrasyon sağlama güdüsü, Türkiye’nin gelişen ekonomiler arasında yükselme arzusu, ulus altı yerel/bölgesel alanların rekabet edebilirliğini sağlayacak düzenlemeleri hayata geçirmeye başlamıştır. Esnek istihdam politikaları, bölgesel asgari ücret tartışmaları, hizmet ve sanayi sektörel yığışmasının sağlandığı organize sanayi bölgeleri, teknoloji bölgeleri, teknoparklar vs. aktifleştirilirken ademi merkezi yönetimin içerdiği yerel yönetimler yasalarının değiştirilme çabası ve Kalkınma Ajansların kuruluşu farklılaşmayı belgelemektedir. Bu çalışmada sınıf eksenli bakış açısıyla yeni dönemin, yeni ittifaklarını ve işbirliklerini, aynı zamanda yeni gerilim ve çatışma alanlarının olası sonuçları incelenmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Sınıf temelli analiz, Kalkınma Ajansları, yerel/bölgesel ekonomiler, esneklik, çalışma koşulları, KOBİ’ler

A New Domain For Controlling and Supervising Labour in Turkey: Development Agencies

Öz

Since 1980s both the motivation of local capitalists in Turkey for a faster integraton into international markets and the will of Turkish economy to have a superior position in the list of advanced capitalist economies have given a start to the regulations to provide a higher level of competitiveness to local and regional actors. While flexible employment policies, debates on the necessity for a regional minimum wage scheme, organized industry regions OIRs which provide sector-specific clustering for services and industrial branches of activities, technology regions, techno-parks and etc. have been activated on one hand some serious efforts to amend legislation on local administrations and to launch Development Agencies on the other have proved above mentioned differentiation. This study aims to make an analysis based on social classes on both the new alliances and cooperations and also possible consequences of the potential tensions and conflicts of this new period.

Anahtar Kelimeler

Analysis based on classes, Development Agencies, Local/Regional Economies, Flexibility, Working Conditions, SMEs

Kaynakça

• Akçay, Ü. (2007) Kapitalizmi Planlamak Türkiye’de Planlama ve DPT’nin Dönüşümü, SAV yayınları İstanbul.
• Amin, A.(1998) “An Institutionalist Perspective on Reginal Economic Develeopment “, Paper Presented at The Economic Geography, Research Group Seminar “Institutions Governance”, Department of Geography UCL, London.
• Annoni P. ve K. Kozovska (2010) EU Regional Competitiveness Index, Luxembourg: Publications Office of the European Union
• Ankara Sanayi Odası (2005) İşsizlik ve Bölgesel Gelir Dağılımı Eşitsizliği ile Mücadele İçin “Yerel Asgari Ücret” Uygulamaları, Ankara.
• Bayraktar, U. (2009) “Genel Değerlendirmeler”, 3. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, “Planlamadan Uygulamaya” , TEPAV Yayınları, No. 45, Ankara.
• Brenner N. ve Theodore N. ” Cities and Geographies of “Actually existing Neoliberalism””, Space of Neoliberalism: Urban Restructuring in Western Europe and Norh America, Antipode, N.Theodore and N.Brenner (ed), Vol: 34, N: 3, (349-379).
• Bryan K. A. ve L. Martinez (2008) “On the Evolution of Income Inequality in the United, Economic Quarterly, Vol. 94, Nu. 2, 2008, (97-12).
• Coe, N.M., M. Hess, H.w. Yeung, P.Dickens ve J.Henderson (2004) “”Globalizing” Regional Development: A Global Production Networks Perspective”, Royal Geographical Society, (29), (468-482).
• Coe, N.M., P.Dicken ve M. Hess (2007), “Global Production Networks: Realizing the The Potential” Potential”, Journal of Economic Geography, (8), (271–295).
• Cooke P. ve Morgan K. “Growth Regions under Duress: Renewal Strategies in Baden Württemberg and Emillia-Ramogna”, Globalization Institutions and Regional Development in Europe, A.Amin ve N.Thrift (ed.) Oxfort University Press.
• Çetin, M. (2007) “Bölgesel Kalkınma ve Girişimci Üniversiteler” Ege Akademik Bakış, 7(1) (217–238).
• Dedeoğlu, E. (2010) “Genel Değerlendirme Oturumu”, 4. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, “Sosyal Politikanın Yönetişimi”, TEPAV Yayınları, No. 50, Ankara.
• Dikmen, A.A. (2000). “Küresel Üretim, Moda Ekonomileri ve Yeni Dünya Hiyerarşisi”, Emek Piyasaları ve Üretim Süreci, Toplum ve Bilim, Güz 86, (281-302).
• DPT (2003) Ön Ulusal Kalkınma Planı (2004-2006)
• Eraydın, A. ve A.Türkün-Erendil. (2002), “Konfeksiyon Sanayiinde Yeniden Yapılanma Süreci, Değişen Koşullar ve Kadın Emeği: Ne Kazandılar, Ne Kaybettiler?”, Ev Eksenli Çalışma, İktisat Dergisi, Sayı.430 Ekim, (18-28).
• Ercan, F. (2004) “Sermaye Birikiminin Çelişkili Sürekliliği-Türkiye’nin Küresel Kapitalizmle Bütünleşme Sürecine Eleştirel Bir Yaklaşım” Neoliberalizmin Tahribatı, Haz. Neşecan Balkan ve Sungur Savran, Metis Yayınları, (9-43)
• Ercan, F. (2006) “Bölgesel Kalkınmada Değişim: Devlet Merkezleri Bölgesel Kalkınmadan Piyasa Merkezli Bölgesel Birikime” Bölgesel Kalkınma Politikalar ve Yeni Dinamikler, Der. F.A. Arı, Derin Yayınları, (45-116).
• Murry, Fergus. "Flexible Specialisation in The "Third Italy"", Capital and Class, No. 33, (Winter 1987), (84-95).
• Güler-Müftüoğlu, B. (2001). “Dudullu Organize Sanayii Bölgesi’nde Makine İmalat Sanayiinde Alan Araştırması”, TMMOB Sanayi Kongresi 2001 Bildiriler Kitabı, Yayın No. E/2001/291, (349-370).
• _____ .(2003) “Yeniden Yapılanmada KOBİ’ler: Sihirli Değneğin Sihirsizliği“, İktisat Dergisi, Sayı: 435, Mart, (16-24).
• _____. (2005) “Yerel Yönetimlerin Yeniden Yapılandırılması ve KOBİ Temelli Yerel/Bölgesel Dinamikler” Kapitalizm ve Türkiye II –Emek, Siyasal Yaşam ve Bölgesel Kalkınma-, Hazırlayan: F.Ercan-Y. Akkaya, Dipnot yayınları, (361-388).
• _____. (2005) Fason Ekonomisi: Gedikpaşa’da Ayakkabı Üretimi, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• _____. (2006) “ Küresel Rekabetin Cazibe Merkezi: Yerel/Bölgesel Dinamikler”, Bölgesel Kalkınma Politikalar ve Yeni Dinamikler, Der. F.A. Arı, Derin Yayınları,(117-175).
• ______ ve F. Ercan (2007a) “Yeniden Biçimlenen Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Yrerel, Ulusal ve Uluslararası Dinamikleri”, TMMOB V. GAP Sanayi Kongresi, 23-24 Eylül Diyarbakır.
• _____ ve F. Ercan (2007b) “Bölgesel Kalkınmadan Bölgesel Sermaye Birikimine: Olumluluklar/Fırsatlar ve Olumsuzluklar/ Tehditler Açısından Karadeniz Bölgesi”, 1. Karadeniz’de Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu, 16-17 Kasım 2007, Trabzon.
• ______.(2007c) “Ana Sanayiler ve Fason Üretim”, 2007 TMMOB Sanayi Kongresi, Bildiriler Kitabı, Ankara.
• Gündoğdu, İ. (2009) “Sermayenin Bölgesel Kalkınma Eğlim(ler)i: Kalkınma Ajansları Yasası Üzerine Tarihsel Coğrafi ve Materyalist Bir İnceleme”, Praksis, No.19, (267-302).
• Harvey, D. (1999) Postmodernliğin Durumu, Metis Yayınevi, 2. Bası, İstanbul.
• Hattatoğlu, D. (2002). “Ev Eksenli Çalışmada Çocuk Emeği ve Kadın Emeği İlişkileri”, Ev Eksenli Çalışma, İktisat Dergisi, Sayı.433, Ekim, 54-57.
• İTO (2003), Yerel/Bölgesel Ekonomik Kalkınma ve Rekabet Gücünün Artırılması: Bölgesel Kalkınma Ajansları, Yayın No: 2003-08, İstanbul
• Kaplan, M. (2011) “Günümüzde İşletmelerin Değil Bölgelerin Rekabeti Söz Konusudur”, İşveren Dergisi, C.49, S.5, (Temmuz-Ağustos), 54-55.
• Köse, A.H. ve A.Öncü. (2000). “İşgücü Piyasaları ve Uluslar arası İş Bölümünde Uzmanlaşmanın Mekânsal Boyutları: 1980 Sonrası Dönemde Türkiye İmalat Sanayii”, Emek Piyasaları ve Üretim Süreçleri, Toplum ve Bilim, Güz 86, 72-90.
• Leitner H. ve Sheppard E. “The City is Dead, Long Live The Net”: Harnessing Eurpean Interurban Network for a Neoliberal Agenda”, Space of Neoliberalism: Urban Restructuring in Western Europe and Norh America, Antipode, Edt: N.Theodore and N.Brenner, Vol:34, N: 3, (495-518).
• Marx, K. (2011) Kapital, 1. Cilt, Çev. M. Sevik ve N.Satlıgan, Yordam Kitap, İstanbul.
• OECD (2000), The OECD Reviews of Regulatory Reform-Reform in Poland: From Transition to New Regulatory Challenges, Paris.
• OECD (2001), The OECD Reviews of Regulatory-Turkey: Crucial Support for Recovery, Paris.
• OECD (2001a), LEED-CEI-EBRD project on Industrial Districts and Local Clusters 2001-2002 www.oecd.org , (07.07.2004)
• OECD (2001b), OECD-DATAR World Congress on Local Clusters, www.oecd.org , (07.07.2004)
• OECD (2004) Economic Survey Turkey 2004, www.oecd.org/dokument, (11.11.2004)
• Piore M.J. ve C. F. Sabel. The Second Industrial Divide - Possi-bilities for Prospority-. Basic Books, Inc. New York: Publishers,1984.
• Peck J. ve Tickell A. “Neoliberalizing Space” Space of Neoliberalism: Urban Restructuring in Western Europe and Norh America, Space of Neoliberalism: Urban Restructuring in Western Europe and Norh America Antipode, N.Theodore and N.Brenner (ed), Vol:34, N: 3, (380-404).
• Sak, G. (2010) “Açış Konuşması”, 4. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, “Sosyal Politikanın Yönetişimi”, TEPAV Yayınları, No. 50, Ankara.
• Sanayi ve Ticaret Bakanlığı (2007), Bölgesel Rekabet Edebilirlilik Operasyonel Programı, Ankara.
• Storper, M. ve A.J.Scott (1990). “Work Organisation and Local Labour Markets in an Era of Flexible Production”, Internatinal Labour Review, Vol.129, No.5, (584-588).
• Swyngedouw E.; Moulaert F. ve Rodriguez A. (2002) “Neoliberal Urbanization in Europe: Large Scale Urban development Project and The Urban Policy” Space of Neoliberalism: Urban Restructuring in Western Europe and Norh America, Antipode, N.Theodore and N.Brenner, (ed.) Vol:34, N: 3, (542-576).
• Tezcek, Ö. (2011) Düşünce Fabrikaları (Sermayenin Harici Belleği), SAV Yayınları, İstanbul.
• Tuna, Gürçağ (2011) Türkiye’de Kapitalizmin ve Fetişizmin İnşa Süreci, SAV yayınları, İstanbul.
• Türkay, M. (2006) “Devlet Ulusal Kalkınma ve Kapitalizmin Dinamikleri”, Bölgesel Kalkınma Politikalar ve Yani Dinamikler, Der. A.Arı, Derin Yayınları, İstanbul (1-22).
• Türkün-Erendil, A. (2000). Mit ve Gerçeklik Olarak Denizli-Üretim ve İşgücünün Değişen Yapısı: Eleştirel Kuram Açısından Bir Değerlendirme”, Emek Piyasaları ve Üretim Süreçleri, Toplum ve Bilim, Güz 86, (91-117).
• TUİK (2010), Bölgesel Gösterge ve Sıralamalar, TRC3.
• TTB (2011), Dilovası Raporu, Ankara.
• Ulusal İstihdam Stratejisi (2011)
• Utting P. (2010) “Sosyal Politika ve Kalkınma: On Önemli Engel”, 4. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, “Sosyal Politikanın Yönetişimi”, TEPAV Yayınları, No. 50, Ankara.
• www.berlinturk.de/berlin/news/berlin/zafer-ca%C4%9Flayan-turkler-kendi-otomobillerini- uretecek-zekaya-sahip(18.02.2012)
• http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/cgm.portal?page=haber&id=haber1(22.11.2011).
• www.dpt.gov.tr
• www.eurada.org
• www.guvenlicalisma.org
• www.ımf.gov
• www.investturkey.org
• www.oecd.org
• www.sanayi.gov.tr
• www.tepav.org.tr/sempozyum/
• www.undp.org.tr
• www.yoikk.gov.tr
• www.yoikk.gov.tr/ydk/ (02.02. 2012).
• Yaraman, A. (2010) “Genel Değerlendirme Oturumu”, 4. Bölgesel Kalkınma ve Yönetişim Sempozyumu, “Sosyal Politikanın Yönetişimi”, TEPAV Yayınları, No. 50, Ankara.
• Yılmaz, C. (2011) “2023 Kalkınma Vizyonumuzun Hayata Geçirilmesinde Kalkınma Bakanlığı Temel Bir İşlev Görecektir”, İşveren Dergisi, C.49, S.5, (Temmuz-Ağustos), (47-51).