Türkiye’de Yeni Prekarya Suriyeli İşgücü mü?

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 56, 13 - 36, 01.01.2018

Aslı Şahankaya Adar

Öz

Türkiye işgücü piyasasının yeni dinamikleri esnekleşme üzerinden tanımlanmaktadır. Esnekleşme ile birlikte eğreti çalışma işgücünün büyük bir bölümü için norm haline gelmekte ve böylece emek her türlü Kapitalizmin hep daha fazlasını arzulayan yoğun sömürü anlayışı çalışmanın bu yeni biçimiyle uyuşmaktadır. Ancak emek sömürüsünün devamlılığını sağlayabilmek için işgücünü baskı altında tutacak bir yedek işgücü ordusuna ihtiyaç vardır. Kapitalizm ve göçmen emeği arasındaki ilişki, emeğin sömürünün derinleşmesi ve yedek işgücü tanımlamasıyla yakından ilişkilidir. Bu çalışma Türkiye’deki nüfusları 3 milyonu aşan Suriyeli göçmenlerin işgücü piyasasındaki konumlarını kapitalizm ve göçmen emeği üzerinden tasvir etmeyi ve Suriyeli göçmenlerin neden Türkiye’nin yeni prekaryasını oluşturduğunu tartışmaya açmayı amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler

Göç, Göçmen Emeği, Prekarya

Are Syrians the New Precariat in Turkey?

Öz

The flexibility is described as the new dynamic of Turkish labour market which also means to generate precarious work for the most in the labour market. Thereby the most face to work in precarious, informal and unsecure working conditions. Neoliberal capitalisms marches to integrate more vulnerable forms of labour into production processes and expands the application of flexible working conditions. In addition to this capitalism need to reserve army of labour for keeping pressure on wage levels and working conditions. In this regard, migrant labour comes into the scene as a further vulnerable form of labour and as reserve labour. This study aims to examine the current situation of Syrian immigrants in the Turkish labour market where the number of Syrians reached to 3 million. The article will also show why Syrian immigrants is the new precariat in Turkey

Anahtar Kelimeler

Migration, Immigrant labour, Precariat

Kaynakça

• AFAD (2014) Türkiye’deki Suriyeli Kadınlar Raporu.
• AFAD (2013) Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar: Saha Araştırma Sonuçları.
• Akdeniz, E. (2014) Suriye Savaşının Gölgesinde Mülteci İşçiler, Evrensel Yayınları.
• Akkuzu, İ. (2015) “Göç ve Kapitalizm” DİSKAR İşçi Sınıfı ve Göç Sayısı, S.4, s.20-29.
• Akpınar, T. (2009) Türkiye’ye Yönelik Düzensiz Göçler ve Göçmenlerin İnşaat Sektöründe Enformel İstihdamı, Doktora Tezi, AÜ SBE, ÇEEİ ABD, Ankara.
• Arıkan, A. U. (2017) “AKP’den Suriyelileri Linç Etmeyin Sömürün Çağrısı: Zenginleri Zaten Villada, Yoksulların Günlüğü 10 TL”, er. tar:21.10.2017, http://haber.sol.org.tr/emek-sermaye/akpden-suriyelileri-linc-etmeyin- somurun-cagrisi-zenginleri-zaten-villada-yoksullarin
• Avşar, Z. ve Öğütoğulları, E. (2012) Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliği ile Mücadele Stratejileri, Sosyal Güvenlik Dergisi, C.2, S.1, s.9-40.
• Balcılar, M. (2016) Türkiye’de Suriyeli Mültecilerin Sağlık Durumu Araştırması, Sağlık Bakanlığı, AFAD ve WHO. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/suriyeli_multeci.pdf
• BBC (2016) “Çocuk Mülteciler Türkiye’de Tekstil Atölyelerinde Çalıştırılıyor”, er. tar:18.08.2017, http://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-37748847
• BBC (2016) “Türkiye’deki Suriyeli Çocuk İşçiler”, er. tar:18.08.2017, http://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-37430915
• Bedir, E. (2002) Yirmi Birinci Yüzyılda İatihdamın Artan Önemi ve Eğitim- İstihdam İlişkisi, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi Özel Sayısı, s.53-64.
• Belli, O. B. (2014) “Suriyeli Çocukların Büyük Yükü”, AlJzeera Türk, er. http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeera-ozel/suriyeli cocuklarin-buyuk-yuku
• BMMYK (2017), Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler Hakkında Sık Sorulan Sorular http://www.unhcr.org/turkey/uploads/root/faq_for_syrians_(turkish)_020 32017.pdf
• Boratav, K. (2011) Bir Krizin Kısa Hikayesi, 2. Baskı, Arkadaş Yayınevi, Ankara.
• Brunello, G. (2001) Unemployment, Education and Earnings Growth, IZA Discussion Paper No:311.
• Cumhuriyet Gazetesi (2017), “MEB’den Suriyeliler için Açılan Geçici Eğitim Merkezlerini Kapatma Kararı”, er. tar:17.08.2017, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/egitim/708584/MEB_den_Suriyelile r_icin_acilan_egitim_merkezlerine_kapatma_karari.html
• Çakıcı, A.; Yılmaz, Ş. ve Çakıcı, A. C. (2016) Mülteci Esnaf Sorunları: Mersin’deki Suriyeli Esnaflar Üzerinde Bir Araştırma, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık Sayısı, s.833-840.
• Çetingöz, İ. (2017) “Yarım Milyon Suriyelinin 5’de 1’i İş Piyasasında”, Dünya Gazetesi, er. tar:20.10.2017, https://www.dunya.com/gundem/yarim- milyon-suriyelinin-5te-1i-is-piyasasinda-haberi-377992
• Çoşan, B. (2017) “İşte Çocuk İşçiler”, Hürriyet Gazetesi, er. tar:14.08.2017 http://www.hurriyet.com.tr/iste-cocuk-isciler-40370744
• ÇSGB (2015) Yabancıların Çalışma İzinleri İstatistikleri 2015, er. tar: 12.07.2017, https://www.csgb.gov.tr/media/3209/yabanciizin2015.pdf.
• Dedeoğlu, S. ve Şahankaya, A. (2014) “Kayıtdışılık Çıkmazında Suriyeli Prekarya: Türkiye’de İşgücü Piyasasında Suriyeli Göçmenler”, Tisk İşveren Dergisi, C.52, S.6.
• Demirci, N. (2017) “Suriyeli Esnaf da Vergi Ödeyecek”, Oluşum Gazetesi, er. tar:14.08.2017, odeyecek-17041204 http://www.sanalbasin.com/suriyeli-esnaf-da-vergi
• Efe, H. ve Uluoğlu, S. A. (2015) Dünyada Çocuk İşçiliğiyle Mücadelede Gelinen Nokta ve Geleceğe Dair Bazı Öngörüler, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, C.13, S.51, s.46-72.
• Eğitim Reformu Girişimi (2016) Bir Arada Yaşamı ve Geleceği Kapsayıcı Eğitimle İnşa Etmek, https://indd.adobe.com/view/6066c857-843a-4d49-b7e9- 77f635a950cf
• Ekmek ve Gül (11 Mayıs 2017) “Suriyeli İşçi Kadınlar Anlatıyor”, er. tar:08.08.2017, kadinlar-anlatiyor https://ekmekvegul.net/ekmek-ve-gul-tv/suriyeli-isci
• Emin, M. N. (2016) Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi-Temel Eğitim Politikaları, http://file.setav.org/Files/Pdf/20160309195808_turkiyedeki-suriyeli- cocuklarin-egitimi-pdf.pdf Yayınları, S.153,
• Euronews (2016) “Türkiye’deki Suriyeli Çocuk İşçiler”, er. tar:17.08.2017, http://tr.euronews.com/2016/07/15/turkiye-deki-suriyeli-cocuk-isciler
• Gorz, A. (2014) Yaşadığımız Sefalet-Kurtuluş Çareleri, Çev: Nilgün Tutal, İkinci Basım, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Güçer, M.; Karaca, S. ve Dinçer, O. B. (2013) Sınırlar Arasında Yaşam Savaşı Suriyeli Mülteciler Alan Araştırması, USAK Sosyal Araştırmalar Merkezi.
• Harunoğulları, M. (2016) Suriyeli Sığınmacı Çocuk İşçiler ve Sorunları: Kilis Örneği, Göç Dergisi, C.3, S.1, s.29-63.
• Human Rights Watch (HRW) Preventing a Lost Generation: Turkey “When I Picture My Future, I See Nothing”: Barriers to Education for Syrian Refugee Children in Turkey, Washington D.C., er. tar:22.10.2017, https://www.hrw.org/sites/default/files/report_pdf/turkey1115_reportcov er_web.pdf
• Ihlamur Öner, S. G. (2014) Türkiye’nin Suriyeli Mültecilere Yönelik Politikası, ORSAM Mart-Nisan Sayısı, C.6, S.61.
• ILO (2016) Suriyeli İşçi, İşveren ve Girişimcilerin İşgücü Piyasasında Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri Çalıştayı Genel Değerlendirme.
• İnsani Gelişme Vakfı (2017) Suriyeli Mülteci Hayatlar Monitörü Özet Değerlendirme content/uploads/2017/07/Multeci-Hayatlar-Monitorü.pdf Raporu, http://ingev.org/wp
• Kalkınma Atölyesi (2016) Bereketli Topraklar Zehir Gibi Yaşamlar: Suriyeli Göçmen Mevsimlik Gezici Tarım İşçileri Adana Ovası Mevcut Durum Araştırma Raporu.
• Kalkınma Atöylesi (2016a) Suriyeli Dom Göçmenler, En alttakiler Yoksulluk ve Ayrımcılık Arasında Göç Yollarında: Suriyeli Dom Göçmenler Mevcut Durum Araştırması.
• Karaman, B. ve Özçalık, M. (2007) Türkiye’de Gelir Dağılımı Eşitsizliğinin Bir Sonucu: Çocuk İşgücü, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C.14, S.1, s.25-41.
• Karataş, K.; Attepe Özden, S. vd. (2016) Ankara Sokaklarında Çalıştırılan Çocuklar: Sorunlar ve İhtiyaçlar Raporu, Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü, Anıl Grup Matbaacılık Yayıncılık.
• Kaya, A. ve Kıraç, A. (2016) İstanbul’daki Suriyeli Mültecilere İlişkin Zarar Görebilirlik http://hayatadestek.org/yayinlarimiz/2016_istanbul_rapor.pdf Raporu, Hayata Destek Derneği,
• Kaya, M. (2015) “Yabancı Sermayeli Şirketlerde Doğunun Payı Hızla Artıyor”, Dünya https://www.dunya.com/ekonomi/yabanci-sermayeli-sirketlerde-dogunun- payi-hizla-artiyor-haberi-283648 er. tar:11.10.2017,
• Kaygısız, İ. (2017) Suriyeli Mültecilerin Türkiye İşgücü Piyasasına Etkileri, Friedrich Ebert Stiftung Yayınları.
• Koray, M. (2011) Kapitalizm Küreselleşirken Dünya Ahvali, Ayrıntı Yayınları.
• Kutlu, D. (2015) Türkiye’de Sosyal Yardım Rejiminin Oluşumu, Notabene Yayınları, Ankara.
• Lordoğlu, K. ve Aslan, M. (2016) “Beş Sınır Kenti ve İşgücü Piyasalarında Değişim:2011-2014”, Çalışma ve Toplum Dergisi, s.2, s.789-808.
• Lorey, I. (2016) Kırılganların Yönetimi, Çev: Nurhayat Köklü, Otonom Yayıncılık, İstanbul.
• Mazlum-Der (2014) Kamp Dışında Yaşayan Suriyeli Kadın Sığınmacılar Raporu, http://mazlumder.org/webimage/MAZLUMDER%20KAMP%20DIŞIN DA%20YAŞAYAN%20KADIN%20SIĞINMACILAR%20RAPORU(22). pdf
• Murat, S. ve Yılmaz Eser, B. (2013) Türkiye’de Ekonomik Büyüme İlişkisi: İstihdam Yaratmayan Büyüme Olgusunun Geçerliliği, Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, C.2, S.3, s.92-123.
• Mülteciler Derneği (2017), “Sultanbeyli’de Suriyeli Esnaflar Vergi Ödemeye Başladı”, er. tar:10.07.2017, http://multeciler.org.tr/sultanbeylideki-suriyeli- esnaflar-vergi-odemeye-basladi/
• Öngel, S. (2015) Türkiye’de Çocuk İşçiliği Gerçeği Raporu, DİSK-AR, http://disk.org.tr/2015/04/disk-ar-turkiyede-cocuk-isciligi-gercegi-raporu- 2015/
• Örtürkler, H ve Göksel, T. (2015) Suriyeli Mültecilerin Türkiye’ye Ekonomik Etkileri: Sentetik Bir Modelleme, ORSAM Raporu, no: 196, Ankara.
• Özer, Y. Y.; Komsuoğlu, A. vd. (2016) Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Y.4, S.37, s.76-110
• Özkaptan, P. (2017) “Bir Mutfaktan Fazlası: Kadın Kadına Mülteci Mutfağı’ndaki Kavanozlar Umut Oluyor”, Gazete Karınca, er. tar:17.08.2017, http://gazetekarinca.com/2017/01/bir-mutfaktan-fazlasi-kadin-kadina- multeci-mutfagindaki-kavanozlar-umut-dolu/
• Standing, G. (2014) Prekarya-Yeni Tehlikeli Sınıf, Çev: Ergin Bulut, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Şahin, Ç. (2015) Türkiye’de Göçmen İşçiler Sorunu, Toprak İşveren Dergisi, S.104
• Tarlan, K. V. (2016) Suriyeli Mülteciler: Büyüyen Sorunlar, Daralan Zaman, Birikim Dergisi, yazilar/7771/suriyeli-multeciler-buyuyen-sorunlar-daralan- zaman#.WfsZh7yyLyk http://www.birikimdergisi.com/guncel
• TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu (2012) “Ülkemize Sığınan Suriyeli Vatandaşların Barındıkları Çadırkentler Hakkında İnceleme Raporu”.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2015), “2015 Türkiye Göç Raporu”.
• TOBB (2017) Kapanan/Kurulan Şirket İstatistikleri Haber Bültenleri, er. tar:14.08.2017, https://www.tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapanan Sirketistatistikleri.php
• TOBB (2016) Kapanan/Kurulan Şirket İstatistikleri Haber Bültenleri, er. https://www.tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapanan Sirketistatistikleri.php
• TOBB (2015) Kapanan/Kurulan Şirket İstatistikleri Haber Bültenleri, er. tar:14.08.2017, https://www.tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapanan Sirketistatistikleri.php
• TOBB (2014) Kapanan/Kurulan Şirket İstatistikleri Haber Bültenleri, er. tar:14.08.2017, https://www.tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapanan Sirketistatistikleri.php
• TOBB (2013) Kapanan/Kurulan Şirket İstatistikleri Haber Bültenleri, er. tar:14.08.2017, https://www.tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapanan Sirketistatistikleri.php
• Tor, H. (2010) Status of the Child Labor in Turkey, Journal of World of Turks, Vol.2, No.2, pp.25-42.
• Toros Gazetesi (2015) “Suriyelilerin Açtığı Ruhsatsız İşyerleri Mühürlendi”, er. tar:14.07.2017, ruhsatsiz-isyerleri-muhurlendi.html http://www.adanatorosgazetesi.com/suriyelilerin-actigi
• Tunçcan, N. (2000) Çocuk İşçiliği: Nedenleri, Boyutları ve Küreselleşsen Dünyadaki Konumu, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi.
• Turan, G. (2015) Türkiye’de Büyüme ve İşsizlik, Çimento İşveren Dergisi, S.4, s.1017. TÜİK (2012) Çocuk İşgücü İstatistikleri, er. tar:17.08.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007
• TÜMTİS (2017) “Bir Türkiye Gerçeği: Çocuk İşçiler Güneşi Göremiyor”, er. tar:17.08.2017 http://tumtis.org/v2/2017/0206/bir-turkiye-gercegi-cocuk- isciler-gunesi-goremiyor/
• Türk, F. (2014) “Mersin’de Suriyelilerin 8 İşyeri Mühürlendi” Haberler.com, er. tar:15.08.2017, https://www.haberler.com/mersin-de-suriyelilerin-8-isyeri- muhurlendi-6275535-haberi/
• T24 Gazetesi (2016) “İşte Refüje Yaslanmış Uyuyan Pembe Montlu Minik Çocuğun Hayatı”, er. tar:20.10.2017, http://t24.com.tr/haber/iste-refuje- yaslanmis-uyuyan-pembe-montlu-minik-cocugun-hayati,368946
• Ud, M. (2016) “Suriyeli Çocuk İşçiler Eğitim Alamıyor, Ucuza Çalıştırılıyorlar”, Evrensel https://www.evrensel.net/haber/278248/suriyeli-cocuk-isciler-egitim- alamiyor-ucuza-calistiriliyor er. tar:14.08.2017,
• UNICEF (2017) Türkiye’de ‘Kayıp Bir Kuşak’ Oluşmasını Önlemek, http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/Children%20of%20Syria_ 01.2007_TR.pdf
• UNHCR (2016) Regional, Refugee and Resilience (3RP ) Plan 2016-2017 in Response to the Syria Crisis, http://www.3rpsyriacrisis.org/wp- content/uploads/2017/04/3RP-2016-Annual-Report.pdf
• UNHCR (2016) Evaluation of UNHCR’s Emergency Response to the Influx of Syrian Refugess into Turkey, January 2014-June 2015 Executive Summary, http://www.unhcr.org/events/conferences/5965c43b7/towards-global- compact-refugees-thematic-discussion-1-selected
• Workers’ Health and Work Safety Assembly (2016) Report on Work Murders in 2016, er. tar:22.10.2017, http://www.guvenlicalisma.org/index.php?option=com_content&view=article&id =18462:report-on-work-murders-in-2016-in-turkey-at-least-1970-workers- are-murdered-in-2016-&catid=149:is-cinayetleri-raporlari&Itemid=236
• Yeldan, E. (2010) “Global Crisis and Turkey: A Macroeconomic Assessment of the Effects of Fiscal Stimulus Measures on Employment and Labour Markets”, Crisis and Turkey: Impact Analysis of Crisis Response Measures, ILO Yayınları, s.9-39.