Sağlık Sektöründe Kadın Emeğinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Analizi

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 29, 191 - 216, 01.01.2011

Betül Urhan Nilay Etiler

Öz

Sağlık sektörü, tarihsel olarak kadınların çoğunlukta olduğu bir sektör olmanın yanı sıra giderek daha fazla feminize olan bir sektördür. Sağlık hizmetleri içinde temel sağlık hizmetleri kapsamında olan koruyucu sağlık hizmetlerinde ve tedavi hizmetinin yoğunlukta olduğu hastane hizmetlerinde kadınlar ezici bir çoğunluktadır. Bu sektör, aynı zamanda mesleki cinsiyet ayrımcılığı ve ayrışma açısından da tipik örnekler içermektedir. 2003 yılından itibaren uygulamaya giren Sağlıkta Dönüşüm Programı’nın özelleştirmeyi hızlandırdığı, özel sağlık sektöründe çalışan sayısının kamu sektörüne göre daha hızlı arttığı görülmektedir. Bu artış özellikle, kadınların yoğunlukta olduğu hemşirelik, ebelik ve sağlık teknisyenliği mesleklerinde ciddi bir boyutta gözlenmektedir

The gender analysis of women’s labour in health sector

Öz

Health care sector is historically women-densed besides increasingly feminizing. The proportion of women is overwhelming in both primary health care services which contains mainly preventive health services and hospital services which contain mainly curative services. The sector has also got typical samples of segragation and separations at work. The Health Transition Programme that has been implementing since 2003, has accelarated the term of privatization and increased the number of workers more rapidly in private sector comparing with public sector. The increase of number in nursery, midwifery and health technicians in those women-dense works is important size

Kaynakça

• Abramo, L ve Valenzuela, M E (2005) “Women Labour Force Participation Rates in Latin America”, International Labour Review, 144 (4), 369-399
• Acar-Savran G (2010) “Modern Tıp Biliminin Kadın Bedenini Denetleme Biçimi” İçinde: II. Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi, 20-23 Mayıs, Ankara.
• Acosta, E B VE Chrıstıne, E. Bose (1990), “From Structural Subordınatıon to Empowerment: Women And Development in Third World Context”, Gender & Society, 4(3), 299–320.
• Akalın M A (2010) Toplumcu Tıp: Sovyetler Birliği Deneyimi, İstanbul: Yazılama Yayınları.
• Altuğ Özsoy, S Ve Başla İz, F (2005) “Toplumsal Yapıda Hemşirelerin Konumu, Toplum ve Hekim, 20(4), 254-258.
• Arat, Zehra F. (1998) “Kemalizm ve Türk Kadını”, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul: Türk Tarih Vakfı Yayını.
• Azzopardi, Muscat N VE Grech, K (2006) “Malta” B. Rechel, C.A. Dubois, M. McKee (ed) Healthcare Workforce in Europe: Learning from Experience içinde : World Health Organization.
• Bayrakçeken T., Gökçe (2010) “Kadın Hekimler Çaısından Mesleki Kimliğin Anlamı”, II.Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kongresi, 20-23 Mayıs, Ankara.
• Belek İ. (2001) Sosyal Devletin Çöküşü ve Sağlığın Ekonomi Politiği, İstanbul: Sorun Yayınları.
• Belek İ (2006), “Sağlık Emek Gücünün Özellikleri”, Nalçacı, E Ve Özalp, E (der) Eleştirel Sağlık Sosyolojisi Sözlüğü içinde, 222-224
• Benholdt-Thomsen V. (2008) “Kadın Emeğinin Geleceği Kadına Yönelik Şiddet”, Maria Mies vd. (ed.) Son Sömürge Kadın (çev. Y. Temurtürkan) içinde, İstanbul: İletişim.
• Danishevski K, 2006 “Russia” B. Rechel, C.A. Dubois, M. McKee (ed) Healthcare Workforce in Europe: Learning from Experience içinde: World Health Organization.
• Ecevit, Y (1998) “Türkiye’de Ücretli Kadın Emeğinin Toplumsal Cinsiyet Temelinde Analizi” 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul: Türk Tarih Vakfı Yayını.
• Ellen Guy, M ve Newman, MA. (2004) “Women’s Jobs, Men’s Jobs: Sex Segregation and Emotional Labor” Public Administration Review. 64(3), 289-298.
• Etiler, N ve Urhan, B (2008) “Kocaeli İlinde Kamu Sektöründe İstihdam Edilen Hekimlerin Çalışma Koşulları”, Çalışma İlişkileri Kongresi, 6-8 Kasım, Sakarya.
• Gediz Gelegen D (2002) “The Gendered Climate of The Medical Profession: A Case Study of Women Doctors in Ankara”. The Graduate School of Social Sciences of The Middle East Technical University. Ankara. Yayınlanmamış Araştırma Projesi.
• Hausmann R, Tyson LD, Zahidi S. (2010). The Global Gender Gap Report 2010", http://www.weforum.org/pdf/gendergap/report2010.pdf. (20.10.2010) World Economic Forum, Geneva, Switzerland.
• ILO (1998) Terms of Employment and Working Conditions in Health Sector Reforms, Sectoral Activities Programme, Discussion Report, Geneva.
• İlkkaracan, İ (2010) “Uzlaştırma Politikaları Yokluğunda Türkiye Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizlikleri”, İpek İlkaracan (der) Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, (çev. Özge İzdeş) içinde, İstanbul.
• İzdeş, Özge (2010) “‘Türkiye’nin Krizleri Önce Kadınları Vuruyor’ Mit mi Gerçek mi?. Emek Piyasasından Yanıtlar”, Melda Yaman Öztürk, Saniye Dedeoğlu (der) Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği içinde, İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı
• Kandiyoti D.(1996) Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar (çev.Aksu Bora vd.), İstanbul:Metis Yayınları.
• Kergoat G (2009) Cinsiyete Dayalı İşbölümü ve Toplumsal Cinsiyet İlişkileri, Hırata H, Laborie F, Le Doare H, Senotier D. (der), Eleştirel Feminizm Sözlüğü (çev. G.Acar-Savran) içinde, İstanbul: Kanat Kitap.
• Kuzucu İ (2007) Türkiye’de Tıpta Uzmanlık ve Akademisyenlik Aşamalarında Cinsiyetçi Yaklaşımlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lopez-Valcarel BG, Davila Quintana, CD, Rodrigez Socorro E. (2006) “ Spain” B. Rechel, C.A. Dubois, M. McKee (ed) Healthcare Workforce in Europe: Learning from Experience içinde: World Health Organization.
• Mardin, BN vd (2000) Sağlık Sektöründe Kadın, Ankara: KSGM.
• Medimagazin (2011) “Kadın Hekimler Ne İster?”, Medimagazin İnternet Gazetesi. http://www.medimagazin.com.tr/medimagazin/tr-kadin-hekimler-ne-ister- 676-324-3992.html, (02.02.2011).
• Padaiga Z, Starkiene L, Logminiene Z, Reamy J (2006) “Lithuania” B. Rechel, C.A. Dubois, M. McKee (ed) Healthcare Workforce in Europe: Learning from Experience içinde: World Health Organization.
• Reskin BF ve Hartman H (1986) Women’s Work Men’s Work:Sex Segregation on the Job, Washington DC.
• Sağlık Bakanlığı (2011) “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2009” Ankara.
• Sağlık Bakanlığı (2003) “Sağlıkta Dönüşüm Programı” Ankara.
• Sağlık Bakanlığı (2010a) “Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2008” Ankara.
• Sağlık Bakanlığı (2010b) “Türk Sağlık Sisteminde Kurum Dışından Hizmet Alımı Uygulamaları” Hıfzısıhha Mektebi Müdürlüğü. http://ekutuphane.tusak.saglik.gov.tr/kitaplar/Outsourcing_tr.pdf (01.04.2011)
• Sağlık-Sen (2010), Sağlıkta Kadın Emeği Türkiye Araştırması, Ankara.
• SES (2011), Sağlık Reformlarının Kamu Sağlık Çalışanlarına Etkileri Araştırması.
• Sosyal İş (2010), 8 Mart’ın 100.Yıldönümünde Türkiye’de ve Dünya’da Kadın Emeği ve İstihdamı Raporu, http://www.sosyal-is.org/dosyalar/kadin_emegi_ve_istihdami.pdf
• Soyer A (2011) “Türkiye’de Sağlık İşgücü”, BİANET, http://bianet.org/bianet/bianet/122636-turkiyede-saglik-isgucu, (15.02.2011)
• Soyer, A (2006) “Sağlık Personeli İşsizliği” Toplum ve Hekim, 21, 119-121.
• Standing, G (1999) “Global Feminization Through Flexible Labor: A Theme Revisited”, World Development, 27 (3), 583-602.
• Strozik M (2006) “Poland”, B. Rechel, C.A. Dubois, M. McKee (ed) Healthcare Workforce in Europe: Learning from Experience içinde: World Health Organization.
• Toksöz, G (2007) Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu, ILO, Ankara.
• TUİK (2004) 2004 İstatistik Yıllığı. Ankara.
• TUİK (2009) İşgücü istatistikleri. (Dinamik Sorgulama) www.tuik.gov.tr
• Türk Hemşireler Derneği (2008), Türkiye’de Hemşirelerin Çalışma Koşulları, Ankara.
• Wait S. (2006) “France” B. Rechel, C.A. Dubois, M. McKee (ed) içinde Healthcare Workforce in Europe: Learning from Experience” : World Health Organization.
• Weinbrenner S., Buse R. (2006) “Germany” B. Rechel, C.A. Dubois, M. McKee (ed) Healthcare Workforce in Europe: Learning from Experience içinde: World Health Organization.
• YÖK, SB, DPT (2010), Türkiye’de Sağlık Eğitimi ve Sağlık İnsangücü Durum Raporu, Ankara.