Sosyal Politika Açısından 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu

Yıl 2013, Cilt: 4 Sayı: 39, 357 - 380, 01.01.2013

Sayım Yorgun

Öz

Sanayileşmenin ortaya çıkardığı sosyal sorunlara tepki olarak doğan sosyal politika, hukuki düzenlemelerle karşılıklı etkileşim içindedir. Dar anlamda sosyal politikanın hedefi olan işçilerin hak ve menfaatlerini koruma ve geliştirmenin önemli yollarından biri, kendi kendine yardım örgütü olan sendikaların kurulmasıdır. Bu örgütlerin yaşatılması, toplu sözleşme ve grev haklarının yasa yoluyla güvence altına alınmasına bağlıdır. Ülkemizde kabul edilen 6356 sayılı “Sendikalar ve Topu İş Sözleşmesi Kanunu”nun genel gerekçesine göre kanunun amacı; “eski kanunların yetersiz olması, ihtiyaca cevap verememesi, daha özgürlükçü ve çağdaş bir yasal düzenlemeye kavuşmak” şeklinde açıklanmıştır. Ancak yasanın genel gerekçesiyle maddeleri arasında ciddi çelişkiler yer almış, yasada yer alan olumlu değişiklikler değiştirilmeyen veya yeterince korumayan, yasaklayıcı hükümler nedeniyle anlamsızlaşmıştır. 6356 sayılı Yasada, sosyal politik tercihlerden çok küresel ekonomideki tercihler gözetilmiştir. Bundan dolayı başta sendika özgürlüğünü teminat altına alan hükümle işçilerin önemli bir kısmının bu özgürlükten yararlanması engellenmiş, çifte baraj sistemi korunmuş, bakanlığın yetkileri muhafaza edilmiş, kısmi iyileştirmelerle yetinilmiştir. Yeni kanunun; işçileri koruma, eşitliği sağlama, adaleti tesis etme gibi sosyal politika hedeflerini gerçekleştirme imkanı oldukça düşüktür. Ülkemizdeki sendika karşıtlığını, hükümetlerin ellerinde bulundurdukları gücü, ekonomik politikaları, işsizlik, taşeronluk, kayıtdışılık ve işverenlerin etkinliğini dikkate aldığımızda yeni kanunun sosyal politika alanında belirleyici olmaktan çok, etkisi zayıf bir araç olacağı görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Sosyal Politika, sendikalar, toplu iş sözleşmesi, 6356 sayılı yasa, Örgütlenme hakkı, Grev hakkı,

Act No. 6356 on Trade Unions and Collective Bargaining Agreements in Terms of Social Policy

Öz

Social Policy, which emerged in response to the social problems arising from industrialization, is in interference with the legal regulations. In narrow sense, one of the important goals of social policy is to protect the rights of workers through the establishment and preservation of the unions as self-help organizations. The survival of these organizations depends on securing the rights of collective contract and strike by law. The main reason of recently accepted "Trade Unions and Collective Bargaining Agreements Law" Act No: 6356 was explained as "the insufficiency of the previous laws, their inability to meet the requirements, and to attain a more liberal and modern legal regulation". However, serious conflicts have taken place between the targets and the terms of the law on general grounds and the positive amendments in the law have become meaningless because of the unamended or insufficienly protecting, prohibitive provisions. In the Law of “Trade Unions and Collective Bargaining Agreements” economic preferences are given more importance than social political preferences. Therefore first, with the provision that ensures the trade union freedom, a significant portion of workers hindered to benefit from the freedom of trade union and the double threshold system was preserved, the ministry’s power has been retained and contented with partial improvements. The possibility of the new law to realize the social politic objectives like to protect workers' rights, to provide equality and to constitute justice is very low. When we consider the anti-unionism, the power of the government, economic policies, unemployment, subcontracting, strength of employers against trade unions all together, it is obvious that the new law will not be a decretive instrument in social policy, rather it will be a poor one.

Anahtar Kelimeler

Social Policy, Trade Unions, Collective Bargaining Agreement, Law No.6356, The Right to organize, The Right to Strike.

Kaynakça

• Altan, Ö. Z. (2003) Sosyal Politika, Anadolu Üniversitesi Yayın No:1477, Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Arıcı, K. (2006) “Sosyal Politika Araçlarından Biri Olarak İş Hukuku”, 1936 Tarih ve 3008 Sayılı İş yasasının 70. Yılında Ekonomik ve Sosyal Boyutlarıyla İş Yasalarımız -Sosyal Devlet ve Sosyal Politika Semineri, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF ve Türk-İş Yayını, 77-83.
• starlı, M.(2013) “6356 Sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun Sendikal Güvenceler Konusunda Getirdiği Değişiklikler Ve Hukuki Sonuçları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XVII, S. 1-2, 141-183.
• Başbuğ, A. (2012) Toplu İş İlişkileri ve Hukuku, Ankara: Türkiye Şeker Sanayi İşçileri Sendikası Yayınları.
• Başbuğ, A. (2010) Sosyal Hukuk, Hukukun Toplumsal Temelleri, Ankara: Binyıl Yayınevi.
• Centel, T. (2013) “Grev Yasak ve Sınırlamalarına Topluca Bakış”, TİSK Akademi, C.8, S.15, 7-22.
• Çubuk, A. (1983), Sosyal Politika ve Sosyal Güvenlik, İ.İ.B.F Yayın No:18, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
• Demir, F. (2006) “Bir Sosyal Politika aracı Olarak 70. Yılında 1936 Tarihli İş Kanunu ve Çalışma Hayatımıza Yansımaları”, Sosyal Devlet ve Sosyal Politika Semineri, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF ve Türk-İş Yayını, 84-99
• Erdut, Z. (2004) “Liberal Ekonomi Politikaları ve Sosyal Politika”, Çalışma ve Toplum, 2, 11-37.
• Gülmez, M. (2013) “ ‘Örgütlenme ÖzgürSÜZlüğü’ Cephesinde Yeni Bir Şey Yok! Olacağı da Yok!”, Çalışma ve Toplum, 37, 13-40.
• Gülez, M. (1990) Memurlar ve Sendikalar, Ankara: İmge.
• Koray, M. (2007), “Sosyal Politikanın Anlamı ve İşlevini Tartışmak”, Çalışma ve Toplum, 15, 19-55.
• Kutal, M. (2006) “Sosyal Politika Araçlarından Biri Olarak İş Hukuku” 1936 Tarih ve 3008 Sayılı İş yasasının 70. Yılında Ekonomik ve Sosyal Boyutlarıyla İş Yasalarımız, Sosyal Devlet ve Sosyal Politika Semineri, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF ve Türk-İş Yayını, 100-115.
• Makal, Ahmet (1999) Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri:1920- 1946, Ankara: İmge.
• Man,F. (2011) “Modernitenin ‘Çalışma İdeolojisi’ ve Sosyal Haklar”, Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu III Bildiriler, İstanbul: Petrol-İş Yayını, 159-173.
• Narin, H. (2012) “Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu”, TİSK İşveren Dergisi, C.50, S.6, 38-39.
• Şenkal, A., Doğan, M. (2012) “Sosyal Politika Ve Sosyal Haklar; Vatandaşlık Haklarının Yeniden Kavramsallaştırılması Arayışı”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.9, S.17, 63-80
• Şenkal, A. (2005) Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Özdemir, S. (2004) Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, İstanbul: İTO Yayını.
• Öztürk, M.O. (2013) “İşçinin Sendika Özgürlüğünün Sendikal Nedenle Feshe Karşı Korunması”, Çalışma ve Toplum, 38, 217-241.
• Özveri, M. (2013) Türkiye’de Toplu iş Sözleşmesi Yetki Sistemi ve Sendikasızlaştırma (1963-2009), Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Özveri, M. (2012) Sendikal haklar 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Yasası, İstanbul: Birleşik Metal-İş Yayınları.
• Talas, C. (1992) Türkiye’nin Açıklamalı Sosyal Politika Tarihi, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Tokol, A. (2000) Sosyal Politika, 2. Baskı, Bursa: Vipaş.
• Tokol, A., Alper, Y. (2012) Sosyal Politika, (2. Baskı), Bursa: Dora.