Otobüs Şoförlerinin Çalışma Koşulları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 62, 1823 - 1852, 01.01.2019

Mehmet Öçal Adem Korkmaz

Öz

Ulaşım insanlık tarihi kadar kadim ve onun günlük yaşantısı için hayati olan bir eylemdir. Kişilerin veya eşyaların bir yerden bir yere taşınma ihtiyacı ile ortaya çıkmış taşımacılık alanındaki teknolojik gelişmeler ile başlı başına bir sektör haline gelmiş ulaşım sistemleri günümüzde ülkeler ve yurttaşları için sosyal ve ekonomik katkısı sebebiyle bir gelişim aracı halini almıştır. Ulaşım sektörlerinde, özellikle yolcu taşımacılığında, ülkemizde en fazla tercih edilen yöntem otobüsle karayolu taşımacılığıdır. Ancak bahsedilen sektör gerek çalışanların çalışma koşulları gerekse sektörün karşı karşıya olduğu çeşitli problemler sebebiyle günümüzde bir takım sorunlarla karşı karşıyadır. Bu çalışmada otobüs şoförlerinin çalışma hayatında karşılaştıkları sorunlardan yola çıkılarak sektörde çalışan şoförler ile görüşmeler gerçekleştirilmiş, bu görüşmeler ışığında sektörün çalışanlar açısından mevcut durum analizi yapılmıştır. Gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde çalışma sürelerinin aşıldığı, şoförlere konaklama imkânı sunulamadığı, işin stres faktörünün çeşitli meslek hastalıklarına sebep olduğu, işin çalışanın sosyal hayatını diğer mesleklere göre nazaran daha olumsuz etkilediği, şoförlük mesleğinin hor görüldüğü, şoförlere verilen harcırahların yetersizliği gibi sorunlar tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda sektörde çalışan şoförlerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi için kamu otoritesi ve diğer yerel yönetim oluşumları ile şoförlere sahip çıkılarak çalışma koşullarının desteklenmesi gerekliliği ortaya çıkarılmıştır

Anahtar Kelimeler

Ulaşım Sektörü, Yolcu Taşımacılığı, Otobüs Şoförlerinin Sorunları, Sosyal Politika

A Study on Working Conditions of Bus Drivers

Öz

Transportation is a ancient and vital action for world and the daily life of humanity. The concept that has become a sector in itself with the technological developments that emerged with the need to move people or goods from one place to another, has become a social and economic development tool for the countries and their citizens. In transportation sectors, especially in passenger transportation, the most preferred system in our country is bus transportation by road. However, the sector is facing a number of problems due to the working conditions of the employees and the various problems facing the sector. In the view of the mentioned problems, interviews were made with drivers in the sector and a current situation analysis was conducted for the employees in the light of these interviews. As a result of the interviews, the accommodation problems of the drivers, work-life balances, occupational diseases, wage-subsistence receivables, organization and representation and social security situations, the need of the sector, the competitive pressure factor in the sector, the view of employers on occupational health and safety and social security expenditures, many issues such as the factors that determine the wages of employees have been shed light on and the solution / policy recommendations for these problems have been developed. As a result of the study, it has been revealed that the drivers working in the sector should support the public authorities and others to improve their working conditions

Anahtar Kelimeler

Transportation Sector, Passenger Transportation, Bus Driver Problems, Social Policy

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu. (2018). www.tdk.gov.tr. Erişim Tarihi: 18.12.2018.
• Ardıç, K. ve Sadaklıoğlu, H. (2009). Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığında Hizmet Kalitesinin Ölçümü: Tokat Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(3), 167-190
• Akgüngör, A., P. ve Demirel, A. (2004). Türkiye’deki Ulaşım Sistemlerinin Analizi ve Ulaştırma Politikaları. Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10(3), 423-430
• Ulaştırma Bakanlığı. (2011). Ulaştırma ve Haberleşme Terimleri Sözlüğü, Özel Matbaası: Ankara
• Dış İşleri Bakanlığı. (2018). www.mfa.gov.tr. Erişim Tarihi: 18.12.2018.
• Koyuncu, B. (2015). Bir Atipik İstihdam Biçimi Olarak Şehirlerarası Çalışan Otobüs Şoförlerinin Çalışma İlişkileri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Türkiye Makina Mühendisleri Odası. (2014). Ulaşım ve Trafik Politikalarında Planlama Gerekliliği.
• Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2014A). Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Strateji Bakanlığı: 2014-2018.
• Köksal, C, F. (1996). AT ile Türkiye’de Ulaştırma Politikaları ve Bu Bağlamda Kara Ulaştırma Politikaları. Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ulaştıma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2013). Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Şurası Sonuç Bildirgesi
• Ulaştıma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı. (2017). İstatistiklerle Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme: 2003-2017
• R.G. (2003). 4857 Sayılı İş Kanunu. www.mevzuat.gov.tr.
• R.G. (2006). Karayolu Taşıma Yönetmeliği. www.mevzuat.gov.tr.
• R.G. (2012). 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. www.mevzuat.gov.tr.
• ILO. (2015a). Priority Safety And Health Issues in The Road Transport Sector. Geneva
• Doğan, Z. ve Dikmen, B. B. (2018). Türkiye’deki Ulaştırma Sektörü ve Ulaştırma Türlerinin Karşılaştırılması, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 758-770.
• Kılıç, S. N. ve Polat, E. (2016), Şehirlerarası Otobüs Yolcularının Hakları ile İlgili Bilgi Düzeyinin Belirlenmesi ve Yaşadıkları Problemlerin Tespitine Yönelik Bir Araştırma, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 13(3), 68-84
• Haldenbilen, S. Murat, Y. İ. Ceylan, H. (2005). Avrupa Birliği Sürecinde Şehirlerarası Ulaşım Talebinin Sürdürürlebilir Gelişme Açısından Değerlendirilmesi, 6. Ulaştırma Kongresi.
• TÜİK. (2016). Hane Halkı İşgücü Anketleri.
• TÜİK. (2018), Ulaştırma İstatistikleri, www.tüik.gov.tr. Erişim Tarihi: 21.12.2018
• Mahiroğulları, A. (2017). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam ve Önlemeye Yönelik Stratejiler, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 547-565.
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2018), www.csgb.gov.tr. Erişim Tarihi: 22.12.2018.
• Duman, T. Ayduğan, P. Koçak, G. N. (2007). Karayolu Yolcu Taşımacılığı Hizmetlerinde Hizmet Kalitesi, Müşteri Memnuniyeti ve Müşteri Sadakati İlişkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 151-177.
• Taşıma Dünyası (2018), Şoförlerin Çalışma Koşulları İyileştirilmesi, www. tasimadunyasi.com. Erişim Tarihi: 01.12.2018
• Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık: Ankara.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde Araştırma Yöntem ve Metotlarına Giriş, Anı Yayıncılık: Ankara.
• Ulusoy, H. (2017). Çalışan Kadınlarda Cinsiyet Rolleri ve Meslek Algısı(Güvenlik Görevlileri Örneği), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Ensari, M. Ş. ve Alay, H. K. (2017). Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin Demografik Değişkenler ile İlişkisinin Araştırılması: İstanbul İlinde Bir Uygulama, Uluslarası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 409-422.
• Korkmaz, A. Dulupçu, M. Gövdere, B. Songur, H. (2013). Onurlu İnsan Onurlu Yaşam İçin Asgari Ücret, İlke Araştırma Raporları: İstanbul. www.tasimacılar.com. Erişim Tarihi: 20.10.2018.
• Jones, W. Haslam, R. Haslam. R. (2014). Measuring Job A Quality: A Study Whit Bus Drivers, Applied Ergonomics, 45(6), 1641-1648.
• Kompier, M. A. J. (1996). Bus Drivers: Occupational Stress and Stress Prevention, Geneva.
• Phillips, R. O. ve Bjornskau, T. (2013). Health, Safety and Bus Drivers, Institute of Transport Economics.
• ÇASGEM. (2016). Şoförlere Yönelik İş Sağlığı ve Güvenliği.
• Dhar, R. L. (2008). Quality of Work Life: A Study of Municipal Corporation Bus
• Drivers, The Journal of International Social Research, 1(5), 251-273
• ILO. (2015b). Work and Family, Geneva.
• İşgüden, B. Çabuk, A. (2016). Meslek Etiği ve Meslek Etiğinin Meslek Yaşamı Üzerindeki Etkileri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(16), 59-86.