Şantiyelerde Çalışan Teknik Elemanların Çalışma Koşulları Üzerine Bir Alan Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 59, 1987 - 2014, 01.01.2018

Gürkan Emre Gürcanlı

Öz

Çalışma koşulları ve iş tatminin çalışan sağlığı ve üretkenlik üzerindeki etkisi pek çok çalışmada ortaya konmuştur. İnşaat sektörünün ekonomik önem kazandığı ülkelerde iş koşulları ile ilgili pek çok çalışma ülke ve sektör koşullarına yönelik sorun ve çözümlerin ortaya konmasını sağlamıştır. Diğer taraftan GSYH’daki %9’luk paya ilave olarak dolaylı olarak etkilediği sektörler ile ekonomideki payı %30’a erişen ve istihdamdaki oranı %10’a ulaşan Türk inşaat sektöründe bu konuda yeterli çalışma yapılmamış olması önemli bir eksikliktir. Bu çalışmada, şantiyelerde çalışan mühendis, mimar, şehir plancısı, iş güvenliği uzmanı gibi teknik elemanların şantiye koşulları ve iş ile ilgili memnuniyet seviyelerinin belirlenmesi, böylece çalışanların sağlığını ve verimliliğini olumsuz yönde etkileyebilecek faktörlerin ortaya çıkarılması ve çözüm önerileri geliştirilmesi amaçlanmıştır. İstanbul’daki şantiyelerde çalışan 102 teknik eleman ile yüz yüze görüşülerek veri toplanmış, 78 şantiyeye gidilmiştir. Sonuçta, uzun çalışma saatleri ortalama haftada 59 saat , hafta sonu tatilinin azlığı ayda ortalama 3,4 gün izin ve iş kazalarının çokluğunun %58’i şantiyesinde kazaya tanık olmuştur sektörü belirleyen temel olgular olduğu görülmüştür. Ayrıca iş-yaşam dengesi ve boş zamanlarının olmaması, katılımcıların en şikayetçi olduğu başlıklardır. İş-yaşam dengesi ile ilgili problemin yanı sıra, işyeri stres düzeyi ve şantiyedeki fiziksel koşullar detaylı incelenmesi ve çözüm aranması gereken hususlar olarak belirlenmiştir. Sonuçlar kadın ve erkek katılımcılar arasında farklılıklar açısından da değerlendirilmiş, cinsiyet ayrımcılığına ilişkin yanıtları arasında cinsiyete göre ciddi farklılıklar saptanmış, cinsiyet ayrımcılığına ilişkin sözlü ifadelere de yer verilmiştir. Çalışmanın, şantiyedeki zor çalışma koşullarının bir fotoğrafını azaltmak/ortadan kaldırmak için olumsuz olguları öne çıkarıp gelecek çalışmalar için yardımcı olacağı, şantiyede çalışan teknik elemanların maruz kaldıkları stres faktörleri ile sağlık durumları arasında neden sonuç ilişkisini kurarak gelecekteki kapsamlı çalışmalar için anlamlı veriler sunduğu düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Şantiyede Çalışan Teknik Elemanlar, İş-Yaşam Dengesi, İşe Bağlı Stres Faktörleri, Cinsiyet Eşitsizliği

A Field Study on Working Conditions of Technical Personnel at Construction Sites

Öz

The effects of working conditions and job satisfaction on occupational safety and productivity have been put forward in many studies. Many research upon working conditions in countries where construction industry has importance in the economy, has revealed problems and pointed out their solutions. On the other hand, the lack of any broad research on these issues is a deficiency in a country where the construction industry’s proportion in GNP is 9% with a 30% share in the economy with its sub-sectors as well as with an almost 10% share in total employment. In this study, it was aimed to determine the level of satisfaction of the engineers, architects, city planners, safety experts working at the construction sites upon the site conditions as well as the job itself and by performing this effort to put forward negative factors which may affect health and productivity of the employers and recommend solutions for them. In the scope of this research, a questionnaire survey was conducted with 102 technical personnel in the district of Istanbul and 78 construction sites were visited. Interviews were performed with 78 correspondents in their worksites but remaining 24 technical personnel were visited in the offices where they are working in project consultant firms, investor companies, public corporation, health and safety common units , 31 questions which asked correspondents vis-a-vis were evaluated, two questionnaires extracted. It is observered that long working hours average 59 hours per week , less weekend holidays 3.4 days per month and high number of occupational accidents 58% of the correspondents witnessed an incident in their sites characterize the industry. Moreover, responses to the work-life balance and leisure time related questions indicate that majority of participants’ complaints are related with these issues. In conclusion, it is considered that this study gives meaningful information for future comprehensive studies by establishing a causal relationship between the stress factors faced by the technical staff working at construction sites and their health, reveals the working conditions in the construction sites, and helps to decrease/eliminate gender discrimination in workplaces by showing the negative facts.

Anahtar Kelimeler

Technical Staff Working at Sites, Work-Life Balance, Work Related Stress Factors, Gender Inequality

Kaynakça

• Abrey, M. ve Smallwood, J. J. (2014) “The effects of unsatisfactory working conditions on productivity in the construction industry”, Procedia Engineering, 85, 3-9.
• Ahn, N. ve Garcia, J.R. (2004) “Job Satisfaction in Europe”, EU FP5 Project Report.
• Akar, C. ve Yıldırım, Y. T. (2008) “Yöneticilerin Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve Rol Stres Kaynakları Arasındaki İlişkiler: Yapısal Denklem Modeliyle Beyaz Et Sektöründe Bir Alan Uygulaması,” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (2): 97-113.
• Akıncı, Z.(2002) “Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,4, 1-25.
• Ansal, H. (2000) “Dünyada teknolojik değişim ve mühendisler”, Toplum ve Bilim, 85, 36-46.
• Barreto, U., Pellicer, E., Carrión, A., & Torres-Machí, C. (2017) “Barriers to the Professional Development of Qualified Women in the Peruvian Construction Industry”, Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice, 143(4), 05017002.
• Cattell, K.S., Bowen, P.A., Cooper, C.L. and Edwards, P.J. (2017) “The State of Well-being in the Construction Industry”. Bracknell: The Chartered Institute of Building.
• Cooper C. L. and Marshall J. (1976) “Occupational sources of stress: a review of the literature relating to coronary heart disease and mental ill health”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 49(1):11–28.
• de Croon, E. M., Sluiter, J. K., Blonk, R. W., Broersen, J. P. And Frings-Dresen, M. H. (2004) “Stressful Work, Psychological Job Strain, and Turnover: A 2- Year ProspectiveCohortStudy of Truck Drivers,” Journal of Applied Psychology, 89 (3): 442-454.
• Doğan, H. (2005) “İşgörenlerde İş Tatminiyle İlişkilendirilmiş Stres ve Prosedürel Adalet Algılamaları Analizi: Gazi Hastanesi’nde Bir Uygulama,” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (1): 301-312.
• EC- European Commission. "European Construction Sector Observatory". Country Profile Spain, March, 2016.
• English, J. and Le Jeune, K. (2012) “Do Professional Women and Tradeswomen in the South African Construction Industry Share Common Employment Barriers despite Progressive Government Legislation”, Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice, 138(2), 145-152.
• ENR- Engineering News Record, The 2015 Top 250 International Contractors, www.enr.com/toplists/2015_Top_250_International_Contractors1 (01.11.2016)
• Erdogan, İ.(1996), İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış, Avcıol Basım-Yayın
• Faragher, E.B., Cooper, C.L. ve Cartwright, S. (2004) “A shortened stress evaluation tool (ASSET)”, Stress and Health, 20: 189-201.
• Fielden, S. L., Davidson, M. J., Gale, A. W. And Davey, C. L. (2000) “Women in construction: the untapped resource”, Construction Management &Economics, 18(1), 113-121.
• Gemmill, G. R. ve Heisler,W. J. (1972) “Machiavellianism as a Factor in Managerial Job Strain, Job Satisfaction, and Upward Mobility”,Academy of Management Journal, 15(1): 51-62.
• Gül, H., Oktay, E. ve Gökçe, H. (2008) “İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama”, Akademik Bakış, 15: 1-11
• Gürcanlı, E. (2013) “İnşaat Sektöründe Gerçekleşen Ölüm ve Yaralanmaların Analizi”, Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 13(48).
• Karasek, R. A. (1979) “Job Demands, Job Decision Latitude, and Mental Strain: Implications for Job Redesign,” AdministrativeScienceQuarterly, 24 (2): 285-308.
• Köse, A. H. ve Öncü, A. (2000) “Türkiye’de Mühendis-Mimarlar: Ekonomik Sınıf Konumları ve İdeolojik Oluşumları”, Toplum ve Bilim, 85, 9-35.
• Kumar, B. R. (2013) “Gender Discrimination among Construction Workers with Reference toVijayawada”, Journal of Sociology and Social Work, 1(1), 42-53.
• Langdon, R. R.and Sawang, S. (2018) “Construction Workers’ Well-Being: What Leads to Depression, Anxiety, andStress?”, Journal of Construction Engineering and Management, 144(2), 04017100.
• Leung, M. Y., Chan, I. Y. S. and Yuen, K.W. (2010) “Impacts of stressors and stress on the injury incidents of construction workers in Hong Kong”,Journal of Construction Engineeringand Management, 10.1061/(ASCE)CO.1943-7862 .0000216, 1093–1103.
• Leung, M.Y., Yu, J. and Chong, M.L.A. (2016) “Effects of Stress and Commitment on the Performance of Construction Estimation Participants in Hong Kong” J. Constr. Eng. Mange., 142(2), 04015081.
• Lingard, H. Sublet, A. (2002) “The impact of job and organizational demands on marital or relationship satisfaction and conflict among Australian çivil engineers”, Construction Management &Economics, 20(6), 507-521.
• Locke E.A. (1976) The Nature and Cause of Job Satisfaction düzenleme M.D. Dunette, Handbook of Industrial and Organizational Psychology iRandMcNallyi Chicago, 1300
• Lombardi, M. R. (2017) “Engenheiras na construção civil: a feminização possível e a discriminação de gênero”, Cadernos de Pesquisa, 47(163), 122-146.
• Malone E.E. and Issa, R.R.A.(2014) “Predictive Models for Work-Life Balance and Organizational Commitment of Women in the U.S. Construction Industry”, Journal of Construction Engineering and Management,140(3): 04013064
• Meiksins, P. and Smith, C. (1993) “Organizing engineering work: a comparative analysis”, Work and Occupations, 20(2), 123-146.
• Nunnally, J., Berstein I. (1994) Psychometric Theory, Mac Graw-Hill, NewYork.
• OECD, Average annual hours actually worked per worker,
• https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=ANHRS# (28.01.2018a).
• OECD, Work Life Balance, http://www.oecdbetterlifeindex.org/topics/work-life- balance/ (28.01.2018b).
• Öğrüç Ildız, G. (2009) “İnşaat Firmalarında Proje Müdürlerinin İş Yükü, İş Stresi, İş Tatmini ve Motivasyon İlişkisi”, Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
• Sünter, A. T., Canbaz, S.,Dabak, Ş., Öz, H. ve Pekşen, Y. (2006) “Pratisyen Hekimlerde Tükenmişlik, İşe Bağlı Gerginlik ve İş Doyumu Düzeyleri”, Genel Tıp Dergisi, 16(1): 9-14.
• TMMOB Makine Mühendisleri Odası, (2017a) “Ergene Havzası’nda Mühendisler: Fabrika, Toplumsal Yaşam Ve Kent Deneyimleri Araştırması”,Yayın No: MMO/683
• TMMOB Makine Mühendisleri Odası, (2017b) “Gaziantep’te Mühendisler: Fabrika, Toplumsal Yaşam Ve Kent Deneyimleri Araştırması”, Yayın No: MMO/682
• Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası. “İnşaat Sektörü Raporu”. Temmuz 2016.
• Undata, National Accounts Data base for the Countries of the World, http://data.un.org/ (01.11.2016).
• Watts, J. H. (2009) “Allowed into a Man's World ’Meanings of Work–Life Balance: Perspectives of Women Civil Engineers as ‘Minority’Workers in Construction”, Gender, Work & Organization, 16(1), 37-57.
• Van Dyne, L., Jehn, K. A. and Cummings, A. (2002), “Differential Effects of Strain on Two Forms of Work Performance: Individual Employee Sales and Creativity,” Journal of Organizational Behaviour, 23: 57-74.
• Yılmaz, H. ve Karahan, A. (2009) “Bireylerin Kişisel Özellikleri Yönünden İş Doyum Düzeylerine Göre Tükenmişlikleri: Afyonkarahisar İlinde Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14 (3): 197-214.
• Yürür, S., ve Keser, A. (2010) “İşe Bağlı Gerginlik ile İş Tatmini İlişkisinde Duygusal Tükenmenin Aracı Rolü”. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 65(04), 165-193.