Sosyal Güvenlik Sisteminde Fiili İtibari Hizmet Süresi Zammı Düzenlemeleri ve Sosyal Güvenlik Kurumu Uygulamaları

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 44, 113 - 150, 01.01.2015

Ö. Hakan Çavuş

Öz

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda düzenlenen “fiili hizmet süresi zammı”, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamındaki “itibari hizmet süresi” ve 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamındaki “fiili hizmet müddeti zammı” uygulamaları özellik arz eden sosyal sigortalar düzenlemeleridir. Bu uygulamalar, fiili olarak çalışılan hizmet sürelerine yapılacak çeşitli eklemeler ve emeklilik yaş hadlerinden yapılacak indirimler yoluyla emsal çalışanlara göre daha fazla yıpranan kapsamdaki sigortalılara erken emeklilik avantajı sağlamaktadır. Fiili itibari hizmet süreleri işverenler ek prim yükü getirmektedir. Özellikle fiili hizmet kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler lehine prim indirimi gibi sigortalı çalıştırmayı teşvik edici düzenlemelerin yapılması özelikle iş sağlığı ve güvenliği kültürünün de yayılmasına yardımcı olacak yöntemlerden birisidir. Ayrıca fiili hizmet kapsamındaki işyerlerinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından daha sık denetimlerin yapılması hem sigortalı sahte bildirimlerinin hem de sigortalı bildirilmeyenlerin tespitini kolaylaştıracaktır. Bu çalışmada, itibari hizmet süresi ve fiili hizmet süresi zammı düzenlemelerinin kapsamı ele alınmıştır ama Emekli Sandığı iştirakçileri kapsam dışı bırakılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fiili hizmet süresi zammı, itibari hizmet süresi, emeklilik, fiili hizmet süresi ile ilgili SGK uygulamaları

Arrangements of Actual Nominal Service Term Increment in the Social Security System and The Applications of Social Security Institution

Öz

The implementations of “Actual service term increment”, arranged in the Social Insurance and General Health Insurance Act., No 5510, “nominal service period” within the scope of Social Insurances Act., No. 506, and “actual service period increment” within the scope of Republic of Turkey Pension Fund Act., No. 5434, are social insurance arrangements that are particular to Turkey’s social security law. These arrangements, through several additions to be added to period of services actually worked and through reductions to be made from the retirement age limits, provide advantages for the insured people who are within the scope of those worn off more than the peer/fellow employees in terms of early retirement. Actual nominal service term increment places an additional premium charge to the employers. Especially, the fact that the regulations to encourage employing the insured such as premium discount in favour of the employers employing the insured within the scope of actual nominal service are made is one of the methods that will help spread the culture of occupational health and safety. Also, carrying out more frequent inspections in the establishments within the scope of actual nominal service by Social Security Institution will make it easy to detect the fake notifications of those insured and those insured but not declared. In this study, the scope of the actual service term increment and nominal service period arrangements are discussed, but the Pension Fund participants were excluded.

Anahtar Kelimeler

Actual service term increment, nominal service period, retirement, implementations of Social Security Institution about actual service term increment

Kaynakça

• Alper Y. (2014) Sosyal Sigortalar Hukuku, Bursa: Dora Yayınları
• Altındal A ve Şentürk F (2013) “Fiili Hizmet Süresi Zammı Uygulamasının Türk Sosyal Güvenlik Sistemine Etkisi”, Sosyal Güvence Dergisi, S.4, Kasım 2013, 12
• Ataman Y. (2004) Tahsis Mevzuatı ve İşlemleri, Ankara: SSK Başkanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü Tahsisler Daire Başkanlığı Yayın No:679
• Başterzi F. (2006) Yaşlılık Sigortası, Ankara: TİSK Yayın No: 275
• Caniklioğlu N. (2007) “İtibari Hizmet Süresine İlişkin Anayasa Mahkemesi Kararı ve Yaşanan Gelişmeler”, Sicil, Aralık 2007, 130
• Çavuş Ö. H. (2007a) “İtibari Hizmet Süreleri ve SGK Uygulaması”, Yaklaşım Dergisi, Ekim 2007. http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=7989&arananKey=% C3%96.%20HAKAN%20%C3%87AVU%C5%9E (01.05.2014)
• Çavuş Ö. H (2007b) “İtibari Hizmet Sürelerine İlişkin Son Düzenlemeler”, Yaklaşım Dergisi, Kasım 2007. http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=8249&arananKey=% C3%96.%20HAKAN%20%C3%87AVU%C5%9E (01.05.2014)
• Çavuş Ö. H (2007c) “İtibari Hizmet Süresi ve Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı” Yaklaşım Dergisi, Haziran 2007. http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=7619&arananKey=% C3%96.%20HAKAN%20%C3%87AVU%C5%9E (01.05.2014)
• Çavuş, Ö. H (2008) “ İtibari Hizmet Sürelerine İlişkin Son Sosyal Güvenlik Uygulamaları” Yaklaşım Dergisi, Nisan 2008. http://uye.yaklasim.com/MagazineContent.aspx?ID=8356&arananKey=%C3%96 .%20HAKAN%20%C3%87AVU%C5%9E
• Çenberci M. (1997) Sosyal Sigortalar Kanun Şerhi, Ankara: Olgaç Matbaası
• Ernam A. N. (1990) Açıklamalı ve Uygulamalı Sosyal Sigortalar Mevzuatı, Ankara: Ongun Kardeşler Matbaacılık
• Gerek N (2005) “Sosyal Güvenlik Reformu mu Yoksa Sosyal Güvenlik Çıkmazı mı?”, TÜHİS, C.19, S.6, Kasım 2005, 6
• Güzel Ali; Okur Ali Rıza ve Caniklioğlu Nurşen (2014) Sosyal Güvenlik Hukuku, İstanbul: Beta Yayınevi
• Kuruca M ve Özdamar M. (2013), Tüm Yönleriyle Emeklilik, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık
• Oral İ (2009), “5510 sayılı Kanun’un Fiili Hizmet Süresi Zammına İlişkin Düzenlemelerin Değerlendirilmesi”, Çimento İşveren, Mart 2009, C:23, s:2, 21-24
• SSK Genel Müdürlüğü, 12-85 ek sayılı genelgesi
• SGK Başkanlığı, 2007-88 sayılı genelge
• SGK Başkanlığı, 2009-79 sayılı genelge
• SGK Başkanlığı, 2013-11 sayılı genelge
• SGK Başkanlığı, 2013-26 sayılı genelge
• SGK Başkanlığı, 2014-29 sayılı genelge
• SGK Tebliği, 506 Sayılı Kanunun Ek 5. Maddesinin IV Numaralı Bendinin Uygulanması Hakkında
• Sözer A. N. (1998), “İtibari Hizmet Müessesesi ve İtibari Hizmetle İlgili Bazı Uygulama http://www.ceis.org.tr/dergiDocs/1mak983.htm (01.02.2014)
• Sözer, A.N (2013), Türk Sosyal Sigortalar Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları
• TBMM Komisyon Raporu, Çimento İşveren, C:12, S:3, http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss119.pdf (01.05.2014)
• Tuncay A.C ve Ekmekçi Ö (2014), Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri, İstanbul: Beta Yayınları
• Zaidi, A. and E. R. Whitehouse (2009), “Should Pension Systems Recognise "Hazardous and Arduous Work"?”, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 91, http://dx.doi.org/10.1787/221835736557 (01.04.2014)