Mevsimlik Tarım İşçilerinin Sosyal Güvenlik Haklarına İlişkin Değerlendirmeler ve Öneriler

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 44, 177 - 194, 01.01.2015

Müslim Demir

Öz

Türkiye dünyanın sayılı büyük tarım ekonomisine sahip ülkelerindendir. Gelinen bu noktada insan emeğinin katkısı oldukça fazladır. Ancak Türkiye’de tarımsal ekonomi büyürken insan emeğine verilen değerde bir değişme olmamıştır. Tarım ekonomisine çok büyük katkıları olan mevsimlik tarım işçilerinin sosyal hakları sürekli olarak göz ardı edilmiştir. Bugün mevsimlik tarım işçileri “sosyal korumasızlığın” ve “sosyal dışlanmanın” temsili durumunda olan kişilerdir. Türkiye’deki çalışma hayatının en dezavantajlı grubunu oluşturmaktadırlar. Bu çalışmada mevsimlik tarım işçilerine yönelik Türk sosyal güvenlik hukuk sisteminde yer alan yasal düzenlemeler ele alınmıştır. Ne yazık ki getirilen yasal düzenlemeler mevsimlik tarım işçilerinin sosyal güvenliklerini sağlamada başarısız olmuştur. Türkiye’deki gerçek durum yasal düzenlemelerin oldukça uzağındadır.

Assessments and Recommendations Related to Sociıal Security Rights Of Casual Agricultural Workers

Öz

Turkey is one of the world’s leading countries with large agricultural economy. The contribution of human labor is fairly great at this point. But in Turkey, despite the growth of the agricultural economy, there has been no change in the value given to human labor. The social rights of casual agricultural workers, providing a major contribution to the agricultural economy, have been continuously ignored. Today, casual agricultural workers are the ones who represent the case of the social “deprotection” and “social exclusion” They have been the most disadvantaged groups of working life in Turkey. In this study, regulations in Turkish social security legal system have been discussed. Unfortunately, legislations have been unsuccesful to provide social security for casual worker. The de factual situation in Turkey is quite far from the legal regulations.

Kaynakça

• Akyüz, F. (2008), “Sosyal Yardımdan Sosyal Sigortaya: Bismarckyan ve İngiltere Sosyal Güvenlik Sistemlerinin Tarihsel Dönüşümü”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C:1, S:5, s.64-65.
• Alper, Y. (2013), Türk Sosyal Güvenlik Sistemi ve Sosyal Sigortalar Hukuku, Güncellenmiş 5.Basım, Dora Yayınları, Bursa.
• Ayhan, A. (2012), “Sosyal Güvenlik Kavramı ve Sosyal Güvenlik İlkeleri”, Sosyal Güvenlik Dergisi, C:1, S:1, 41-55.
• Çınar, S., Lordoğlu K. (2011), “Mevsimlik Tarım İşçileri: Marabadan Ücretli Fındık İşçiliğine”, III. Sosyal Haklar Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Petrol İş Yayınları.
• ÇSGB, (2010), Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma Ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesi Stratejisi Ve Eylem Planı, Ankara.
• Dilik S. (1988), “Sosyal Güvenliğin Tarihsel Gelişimi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C:43, S:1, s.78.
• Friedrich Ebert Stiftung Derneği, (2012), Tarımda Mevsimlik İşçi Göçü Türkiye Durum Özeti Mevsimlik İşçi Göçü İletişim Ağı (MİGA), http://www.fes- tuerkei.org/media/pdf/D%C3%BCnyadan/d%C3%BCnyadan_12%20%28 1%29.pdf, (03.01.2015).
• Ghai, D. (2002), Social Security Priorities and Patterns: A Global Perspective, International Institute For Labour Studies, Discussion Paper DP/141/2002. Geneva, 2002, s.16.
• Güzel, A., Okur, A.R., Caniklioğlu, N. (2012), Sosyal Güvenlik Hukuku, Yenilenmiş 14.Bası, Beta Yayınları, İstanbul.
• ILO (1984), 21.Yüzyıla Doğru Sosyal Güvenlik, (Çev: Yusuf Alper, İsmail Tatlıoğlu), TDAV, Bursa.
• ILO (2001), “C184 Safety and Health in Agriculture Convention”, http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO: 12100:P12100_INSTRUMENT_ID:312329:NO, (16.07.2014).
• Karacan, A.R. (1991), Tarım Kesiminde Geçici Tarım İşçilerinin Çalışma Koşulları, Ücret Sistemleri ve Çalışanların Sosyal Güvenlikleri Üzerine Bir Araştırma: Manisa Örneği, Friedrich Ebert Vakfı Yayınları.
• Karadeniz, O. (2007), “Social Security of Agriculture Workers in Turkey”, 5th International Research Conference on Social Security, Warsaw, 5-7 March 2007, “Social security and the labour market: A mismatch?” International Social Security Association, Research Programme.
• Koray, M. (2012), Sosyal Politika, 4.Baskı, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Lordoğlu K. Ve Etiler N. (2014), “Batı Karadeniz Bölgesinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliğinde Çalışan Çocuklar Üzerine Sınırlı Bir Araştırma”, Çalışma ve Toplum, S:41, 115-133.
• Selek Öz, C., Bulut, E. (2013), “Mevsimlik Tarım İşçilerinin Türk Hukuk Sistemi İçindeki Yeri”, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt:1, Sayı:1, Temmuz- Eylül, s.109.
• Seyyar A. (2005), Sosyal Güvenlik Terimleri Ansiklopedik Sözlük, Papatya Yayıncılık, İstanbul.
• Süzek, S. (2013), İş Hukuku, Yenilenmiş 9.Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• SGK (2014), 2014/1 Sayılı Genelge.
• SGK (2013), Türkiye ve Dünyada Tarım Sektöründe Sosyal Güvenlik, SGK Yayın No:74, Ankara.
• SGK, 2014/Mayıs Sosyal Güvenlik Temel Göstergeleri.
• Tarım Sigortaları Havuzu(TARSİM) (2013), 2013 Yılı Faaliyet Raporu.
• Taştekin, H., Tülü, M., Atasoy, E., Özkan, M. (2012), “Türkiye’de Tarım Sektörü İçin Avrupa Birliği Tarım Rehberi Örneği”, I.Tarım Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu, 6-7 Nisan 2012, Şanlıurfa.
• Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) (2014), Basın Açıklaması, “Tarımda Kayıtlı Çalışan Yok Gibi”, http://www.tzob.org.tr/Bas%C4%B1n-Odas%C4%B1/Haberler/ ArtMID/470/ArticleID/1116/Tar%C4%B1mda-kay%C4%B1tl%C4%B1- 231al%C4 %B1%C5%9Fan-yok-gibi%E2%80%A6, (15.09.2014).
• Turan, E. (2003), “Sosyal Güvenlik Hakkı”, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C:7, S:3, s.5.
• TÜİK, (2013), İllere Göre Mahalle Nüfusları.
• TÜİK, (2014), Üretim Yöntemi İle GSYH.
• Şimşek, Z., (2012), Mevsimlik Tarım İşçilerinin Ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması 2012, UNFPA, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Yıldırak, N., Gülçubuk, B., Gün, S., Olhan, E., Kılıç, M. (2002), Türkiye’de Gezici ve Geçici Kadın Tarım İşçilerinin Çalışma ve Yaşam Koşulları ve Sorunları, Uluslararası Çalışma Örgütü Türkiye Temsilciliği, http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/publ/kadintarim .pdf, (16.09.2014).
• Yılmaz, A. (2004), Tahsis Mevzuatı İşlemleri, SSK Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara.