İş Uyuşmazlıklarına İlişkin İbra Hükmü İçeren Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Arabuluculuğa Elverişlilik Bakımından Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 58, 1481 - 1508, 01.01.2018

Asiye Şahin Emir Büşra Kazmaz Tepe

Öz

İhtiyarî bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olan arabuluculuk 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile belirli iş uyuşmazlıkları bakımından zorunlu hâle gelmiştir. Arabuluculuk sonunda düzenlenen anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi verilebilmesi için mahkeme anlaşmanın içeriğinin tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği işler arasında yer alıp almadığı ve cebrî icraya elverişli olup olmadığı hususlarıyla sınırlı olarak inceler ve bu şerhi içeren anlaşma belgesi, ilâm niteliğinde belge sayılır. Arabuluculuk faaliyeti sonucunda yapılan anlaşma niteliği itibariyle bir maddi hukuk sözleşmesidir. Arabuluculuğa elverişli olan hâller maddi hukukun, taraflara uyuşmazlık konusu üzerinde serbestçe tasarrufta bulunma yetkisi verdiği hâller olarak tanımlanır. Çalışmada genel olarak arabuluculuğa elverişlilik belirtildikten sonra iş uyuşmazlıkları bakımından uyuşmazlıklarına ilişkin arabuluculuk anlaşma belgesinin hukukî niteliği tespit edilerek, arabuluculuğa elverişlilik bakımından değerlendirilmiştir. Anlaşma belgesi sadece ibra sözleşmeleri bakımından incelenmeyip ibra ile karıştırılma ihtimali bulunan sulh ve ikale sözleşmeleri de incelenmiştir. İbra hükmü içeren anlaşma belgesinin maddi hukuktaki geçerlilik ve/veya şekil şartlarını taşıması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Zorunlu arabuluculuk, sulh sözleşmesi, arabuluculuğa elverişlilik, ibraname, icra edilebilirlik şerhi

Evaluation of Agreement Arranged As a Result of Mediation Related to Labour Disputes Which Contains an Acquittance in Terms of Favorability to Mediation

Öz

Mediation which is an optional alternative dispute resolution method has become mandatory for certain labour disputes by the entrance into force of Law No. 7036 on Labour Courts. The Court examines confinedly the content of the agreement in terms of favorability to mediation and enforcement. If the court adds an annotation, agreement resulting from mediation has becomes a document like copy of the judgement. Agreement resulting from mediation is a substantive law contract by nature. Situations favorable to mediation is defined as the situations that the substantive law gives to parties authority the substantive law to agree on the issue of dispute. In the study, after the generally favorable to mediation was explained, the favorable to mediation was discussed in terms of labour disputes. This study also determines legal status of agreement resulting from mediation related to labour disputes and evaluates it in terms of favorable to mediation. The agreement has been examined not only in terms of acquittance, but has also been examined in terms of termination by mutual agreement and settlement agreement which are likely to be confused with acquittance. The study reveals that settlement agreement that contains acquittance must have validity and/or form conditions in substantive law

Anahtar Kelimeler

Mandatory mediation, settlement agreement, favorability to mediation, acquittance, executability annotation

Kaynakça

• Aksu, M. (2013) “Türk Borçlar Kanunun Getirdiği Yenilikler İbra”, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, C. 8, Özel Sayı, 97-130.
• Alp, M. (2008) “İş Hukukunda İkalenin (Bozma Sözleşmesi) Geçerlilik Koşulları”, Legal İHSGHD, S. 17, 27-46.
• Alpagut, G. (2007) “İş Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin Sözleşmesel Kayıtlar ve Sözleşmenin Tarafların Anlaşmasıyla Sona Ermesi”, İstanbul Barosu ve Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Tarafından Ortaklaşa Gerçekleştirilen 11. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Toplantısı, 8-9 Haziran, İstanbul: İstanbul Barosu Yayını, 19-52. (İkale Sözleşmesi)
• Alpagut, G. (2011) “Türk Borçlar Kanununun Hizmet Sözleşmesinin Devri, Sona Ermesi, Rekabet Yasağı, Cezai Şart ve İbranameye İlişkin Hükümleri”, Legal İHSGHD, C.8, S. 31, 913-959, (İbraname),
• Astarlı, M. (2013) İş Hukukunda İkale (Bozma Sözleşmesi), 1. Baskı, Ankara: Turhan Kitapevi.
• Astarlı, M. (2015) “İkale İçeriğinde Yer Alan İbra Hükümlerinin Geçerliliği Sorunu”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 34, 41-46. (İbra Hükümleri)
• Atalı,M. (2017) Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. III, 15. Bası, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık.
• Aydın, U. (2004) “İş Sözleşmesinin Anlaşma ile Sona Erdirilmesi”, Çimento İşveren Dergisi, http://www.ceis.org.tr/dergidocs/mak1.Pdf, (Erişim Tari hi: 06.12.2017)
• Aydoğdu, M. (2002) “Hizmet Akdinin Sona Ermesine İlişkin Olarak İbraname”, Prof. Dr. Kemal Oğuzman’a Armağan, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y.1, Ocak, 711-733.
• Becker, G. (2011) Die unzulässige Einflussnahme des Arbeitgebers auf die Entscheidungsfreiheit des Arbeitnehmers am Beispiel des arbeitsrechtlichen Aufhebungsvertrages, Berlin: Berliner Juristische Universitätsschriften: Zivilrecht.
• Becker, H. (1972) İsviçre Medeni Kanun Şerhi, C. IV, Borçlar Kanunu, I. Kısım, Genel Hükümler, Fasikül (Çev. Saim Özkök) içinde, Ankara: Vedat Kitapçılık.
• Canbolat, T. (Ed.) İş Hukukunda Arabuluculuk Uzmanlık Eğitimi Kaynak Kitabı, http://www.adb.adalet.gov.tr/ishukukundauzmanlikegitim.pdf, (Eri şim Tarih: 08.01.2018).
• Çil, Ş. (2004) “İş Hukukunda İbra Sözleşmesi”, Yargıç Resul Aslanköylü’ye Armağan, Kamu-İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi, C.7, S. 3, 129-159, (İş Hukukunda İbra Sözleşmesi).
• Çil, Ş. (2007) “İbra Sözleşmesi ile İkale Sözleşmesinin İş Güvencesine Etkileri”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.7, Eylül, 25-36, (İkale Sözleşmesi).
• Çil, Ş. (2011) “6098 Sayılı Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde İş Hukukunda İbra Sözleşmelerinin Geçerliliği”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 21, Mart, 66- 85, (İbra Sözleşmelerinin Geçerliliği).
• Çil, Ş. (2013) Türk Borçlar Kanunu Hükümleri ve Yargıtay İlke Kararlarına Göre İş Hukukunda İbraname, Genişletilmiş 3. Baskı, Ankara: Yetkin Hukuk Yayınları, (İbraname).
• Doğan, M. (1975) “Türk İş Hukukunda İbra Sözleşmesi”, Yargıtay Dergisi, C. 5, S. 1, s. 157-193.
• Ekonomi, M. (2006) “İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesinde Tarafların Anlaşması, İbraname ile İş Güvencesi Davasından Feragat ve Sulh”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Yargı Kararları ve İncelemeleri Dergisi, C.1, S.1, 29-48.
• Eren, F. (2014) 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununa Göre Hazırlanmış Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Ankara: Yetkin Hukuk Yayınları.
• Ertekin, Ö. (2007) Açıklamalı-İçtihatlı, İş Hukukunda İbra, Ankara: Kartal Yayınevi.
• Eyrenci, Ö. (1985) Ücret ve İşin Düzenlenmesi Açısından Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi (1979-1983), İstanbul: İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Milli Komitesi Yayını.
• Gümüş, M. A. (1995) Alman Hukukuyla Karşılaştırmalı Olarak İsviçre-Türk Borçlar Hukuku’nda İbra Sözleşmesi, İstanbul: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı.
• Günay, İ. C. (2009) “İkale Sözleşmesi”, Çimento İşveren Dergisi, Eylül, 4-25, (İkale).
• Günay, İ. C. (2017) İş Yargısı ve Arabuluculuk, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Güzel, A. (2016) “İş Mahkemesi Kanunu Tasarısı Taslağı Hakkında Bazı Aykırı Düşünceler ”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 50, 1131-1146.
• Hess, B. ve Sharma, D. (2002) “Rechtsgrundlagen der Mediation”, Handbuch Mediation (Ed.) Haft/Schliffen, Münih: C.H.BECK.
• Hromadka, Wolfgang/Maschmann, Frank (2014) Arbeitsrecht Band I,, Individualarbeitsrecht, 6. Aufl., Regensburg: Springer.
• İzmirlioğlu, A. (2014) “6098 Sayılı Kanuna Göre İbraname”, https://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/12- Ay%C3%A7a %C4%B0ZM%C4%B0RL%C4%B0O%C4%9ELU.pdf, s. 1457-1482 (Erişim Tarihi: 10.11.2017).
• Kekeç, E. K. (2014) Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler, Ankara: Adalet Yayınları.
• Keser, H. (1999) “İş Hukukunda İbraname Uygulamaları”, Kamu-İş, C. 5, S.1, Temmuz, 101-111.
• Kılıçoğlu, A. (2014) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yeni Borçlar Kanunu’na Göre Genişletilmiş 18. Baskı, Ankara: Turhan Kitapevi.
• Kıyak, E. (2015) “Arabuluculuk Sonunda Ulaşılan Anlaşma Belgesinin Hukukî Niteliği”, TAAD, Y. 6, S. 21, Nisan, 523-548.
• Kuru, B. (2010) “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı Hakkında Görüş ve Öneriler”, MİHDER 2010/2, 237-246.
• Mollamahmutoğlu, H./Astarlı, M./Baysal, U. (2014) İş Hukuku, 6. Baskı, Ankara: Turhan Yayınevi, (İş Hukuku).
• Mollamahmutoğlu, H./Astarlı, M./Baysal, U. (2017) İş Hukuku Ders Kitabı, Cilt: 1, Bireysel İş Hukuku, Ankara: Turhan Yayınevi, (İş Hukuku Ders Kitabı).
• Odaman, S. (2017) “Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin, 08.12.2016 tarihli, 2016/25300 E., 2016/21744 K. Numaralı İlamının Değerlendirilmesi” DEÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, Şeref ERTAŞ Armağanı, Özel Sayı, İzmir, 1755-1766.
• Oğuzman, K. ve Öz, T. (2014) Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanununa Göre Güncellenip Geliştirilmiş, 12. Baskı, C. 1, İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Önen, E. (1972) Medeni Yargılama Hukukunda Sulh, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını.
• Özbek, M. S. (2016) Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, C. I, 4. Baskı, Ankara: Yetkin Hukuk Yayınları.
• Özbek, M. S. (2016) Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, C. II, 4. Baskı, Ankara:
• Özdemir, E. (2007) “İş Hukukunda İbraname Uygulamaları”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.5, Mart, 31-47. (İş Hukukunda İbraname)
• Özdemir, E. (2011) “6098 Sayılı Borçlar Kanunu’nun İş Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin Hükümlerine Eleştirel Bakış”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 24, Aralık, 107-114, (Eleştirel Bakış).
• Özdemir, E. (2013) “İkale ve Alternatif Bir Öneri Olarak Sulh Sözleşmesi”, Çimento Endüstrisi İşverenleri Dergisi, C. 27, S. 3, Mayıs, 32-51, (Sulh Sözleşmesi).
• Özekes, M. (2015) Temel Hukuk Bilgisi, 6. Bası, Ankara.
• M. (2017) Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku, C. III, 15. Bası, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, (Pekcanıtez Usûl).
• Özmumcu, S. (2013) Uzak Doğu’da Arabuluculuk Anlayışı İle Türk Hukuk Sistemindeki Arabuluculuk Kurumuna Genel Bir Bakış, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık.
• Pekcanıtez, H. (2007) “Tasarı Üzerine Genel Tartışma ve Değerlendirme”, Medeni Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı VI, Medeni Usûl ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı VI, 19- 20 Ekim, İzmir Çeşme, s. 290-299.
• Semizoğlu, H. (2008) “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Yasa Tasarısı Kapsamında, Tarafların Üzerinde Serbestçe Tasarruf Edebilecekleri İş veya İşlemlerden Doğan Özel Hukuk Uyuşmazlıkları”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 82, S. 5, 2411-2415.
• Sevimli, K. A. (2009) “İş Hukukunda İbra ve İkale Sözleşmelerinin Geçerlilik Koşulları Konusundaki Gelişmeler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 14, Haziran, 84-109.
• Sungurtekin Özkan, M. (2005) “Avukatlık Kanununun 35/A Maddesi Çerçevesinde Avukatın Uzlaşma Sağlama Yetkisi”, MİHDER, 2005/2, 353-369.
• Süzek, S. (2017) İş Hukuku, 14. Baskı, Ankara: Beta Yayıncılık.
• Şen, M. (2011) “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre İş Hukukunda İbra Sözleşmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 24, Aralık, 74-83.
• Tanrıver, S. (1994) Mahkeme Huzurunda Yapılan Sulhler, Prof. Dr. İlhan Öztrak’a Armağan, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C. 46, S. 1-2, 333-348.
• Tanrıver, S. (2006) “Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk”, TBBD, S.64, 151-177.
• Taşkent, S. (2011) “İş Sözleşmesinin İkale Yoluyla Sona Erdirilmesi”, Kamu-İş, C. 11, S. 4, 1-7.
• Taşpolat Tuğsavul, M. (2012) Türk Hukukunda Arabuluculuk (6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıkları Arabuluculuk Kanunu Çerçevesinde), Ankara:
• Turanboy, K. N. (1998) İbra Sözleşmesi, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Ulusan, B. (2011/2-2012/2) “Sulh Sözleşmeleri”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, Prof. Dr. Erhan ADAL’a Armağan, 975-992.
• Ulusan, İ. (1971) “Maddi Hukuk ve Usûl Hukuku Bakımından Sulh Sözleşmesi”, MHAD, S. 7, 149-203.
• Von Tuhr, A. (1953) Borçlar Hukuku, C.2, Tercüme Eden Cevat Edege, İstanbul: Yargıtay Yayınları.
• Yavuz, C. (2011) Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 9. Baskı, İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Yeşilırmak, A./Kekeç, E. K. (Ed.), (2017) Temel Arabuluculuk Eğitimi Katılımcı Kitabı, Eylül, http://www.adb.adalet.gov.tr./arabuluculukkatilimcielkitabi.pdf, Tarihi: 02.01.2018). (Erişim
• Yılmaz, E. (2004) “Avukatın Uzlaşma Sağlama Yetkisi”, 75. Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara, 843-856.