Fazla Çalışmaları Ücrete Dahil Eden Sözleşme Kayıtlarının Geçerliliği ve Denetimi

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 68, 11 - 44, 01.01.2021

Mustafa Alp

Öz

İş Kanunu’nda haftalık çalışma süresi 45 saat olarak kararlaştırılmış ve haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışma olarak nitelendirilmiştir. Kanuna göre fazla çalışma için işçinin onayının alınması gerekmektedir. Bununla birlikte fazla çalışma süresi toplamı bir yılda 270 saati aşamayacaktır. İş Kanunu’nda her bir saat için verilecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödeneceği belirtilmiştir. Ancak uygulamada iş sözleşmeleri ve işyeri yönetmelikleri ile fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğuna ilişkin sözleşme kayıtlarına rastlamak mümkündür. Fazla çalışmanın ücrete dahil kabul edilmesi, işverene karşılığını ödemeden fazla çalışma yaptırma yetkisi vermektedir. Bu anlamda söz konusu sözleşme kayıtlarının geçerliliği ve denetimi önemli bir sorun teşkil etmektedir. Bu bağlamda çalışmamızda Yargıtay içtihadı ve sonuçları açıklandıktan sonra öğretide konuyla ilgili görüşler ve Alman ve İsviçre hukukundaki durum ışığında değerlendirme yapılacaktır

Anahtar Kelimeler

Fazla Çalışma, Fazla Çalışma Ücreti, Sözleşmesel Kayıtlar

Validity and Inspection of Contract Terms That Add Overtime Wages to the Monthly Wage

Öz

In the Labor Law, the weekly working time is determined to be 45 hours, and the works exceeding 45 hours on a weekly basis are considered as overtime. According to law, the employee’s consent shall be required for overtime work. At the same time, Total overtime work shall not be more than two hundred seventy hours in a year. It is stated in the Labour Law that teh wages for each hour of overtime shall be remunerated at one and a half times the normal hourly rate. However, in practice, it is possible to encounter contract terms with labour contracts and workplace regulations that add overtime wages to the monthly wage. Accepting the monthly wage included overtime wage authorize the employer to have the employee do overtime without paying it. In this sense, the validity and inspection of the contract terms constitude an important problem. In this context, in our work, after explaining Supreme Court opinion, an evaluation will be made in the light of of the views on the subject in doctrine and the situation in German and Swiss law

Anahtar Kelimeler

Overtime, Overtime Wage, Contract Terms

Kaynakça

• Akyiğit, E. (2006) İş Kanunu Şerhi, 3. Baskı, 2. Cilt, Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Astarlı, M. (2008) “Alman ve Türk Hukuklarında Fazla Saatlerle Çalışma Ücretlerinin Asıl Ücrete Dahil Olduğuna İlişkin Sözleşme Hükümleri ve Geçerlilik Koşulları”, Kamu-İş; C:9, S:4/2008, 39 vd.
• Alpagut, G. (2017) “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesine Dair Yargıtay’ın 2014 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi”, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Baycık, G. (2018) “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesine Dair Yargıtay’ın 2016 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi”, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Bregnard-Lustenberger, J. (2007) Überstunden- und Überzeitarbeit, 184, swisslex.ch
• Civan, O. E. (2015) Genel İş Koşulları, İstanbul: Beta Basım.
• Çelik, N. ve Caniklioğlu, N. ve Canbolat, T (2019) İş Hukuku Dersleri, 32. Baskı, İstanbul: Beta Basım.
• Çil, Ş. (2016) “Fazla Çalışma Ücretinin Temel Ücret İçinde Ödenmesi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2016, C. 74, Özel Sayı.
• Demir, F. (2018), İş Hukuku ve Uygulaması, 11. Baskı, İzmir: Albi yayınları
• Dunand, J. (2005) Art 13 ArbG 6 ff. in: SHK - Stämpflis Handkommentar, Thomas Geiser, Adrian von Kaenel, Rémy Wyler, swisslex.ch.
• Egli, H. P (2001) Bemerkung, AJP S. 120, swisslex.ch
• Ekin, A. (2016) “İş Hukuku Uygulamasında Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışmanın Hukuki Sonuçları”, Şahlanan Armağanı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2016, C. 74, Özel Sayı.
• Ekonomi, M. (1987) İş Hukuku, C. I Ferdi İş Hukuku, 3. Bası, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Yayını
• Ertan, E. (2015) “Fazla Çalışma Ücretinin Aylık Ücrete Dâhil Edilmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı: 34
• Eyrenci, Ö. ve Taşkent, S. ve Ulucan, D. ve Baskan, E. (2020), İş Hukuku, 10. Baskı, İstanbul: Beta Basım
• Geiser, T. ve Müller, R. (2009) Arbeitsrecht in der Schweiz, Bern.
• Hümmerich, K. ve Rech, H. (1999) “Antizipierte Einwilligung in Überstunden durch arbeitsvertragliche Mehrarbeitsabgeltungsklauseln?”, NZA.
• Kandemir, M. (2011) “Fazla Çalışmanın Azami Süresi ve Fazla Çalışma Yasakları”, Legal İSGHD, Sayı:29.
• Klocke, D. M. (2014) Neue Entwicklungen im Überstundenprozess RdA.
• Linck, (2019) § 35. Kontrolle Allgemeiner Geschäftsbedingungen, Rn. 78, in:Schaub, Arbeitsrechts-Handbuch 18. Auflage, beckonline.de.
• Maties, (2018) BGB § 611a Arbeitsvertrag beck-online.GROSSKOMMENTAR GesamtHrsg: Gsell/Krüger/Lorenz/Reymann, swisslex.ch.
• Müller, R. A. ve Maduz, C. (2017) Art. 13 Lohnzuschlag für Überzeitarbeit in: ArG Kommentar, Arbeitsgesetz mit weiteren Erlassen im Bereich Arbeitsschutz, 8. Aufl., Zürich swisslex.ch.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2014), İş Hukuku, Ferdi İş İlişkileri I, İstanbul: Beta Basım
• Pletke/Schrader/Siebert/Thoms/Klagges, (2017) Rechtshandbuch Flexible Arbeit 1. Auflage, beckonline.de
• Preis, U, (2019) BGB § 310 Rn. 91, 92 Erfurter Kommentar, 19. Aufl. beckonline.de.
• Rehbinder M. ve Stöckli J. F. (2010) Berner Kommentar, Einleitung und Kommentar zu den Art. 319–330b OR, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse, Der Arbeitsvertrag, Art. 319-362 OR, Bern, Art. 321c N 12, swisslex.ch.
• Reichold, (2018) § 40 Arbeitspflicht und Arbeitszeit Münchener Handbuch zum Arbeitsrecht, Band 1: Individualarbeitsrecht I 4. Auflage, Rn. 73.
• Schmitt-Rolfes, G. (2012) Überstundenvergütung, in: Arbeit und Arbeitsrecht 7/12, 391
• Senti, (2006) C. Zulagen, Zuschläge und 13. Monatslohn, AJP S. 289 ff., 302, swisslex.ch
• Senyen-Kaplan, T. (2019), Bireysel İş Hukuku, 10. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi
• Soyer, P. (1987) Genel İş Koşulları, İzmir: Özgün Matbaacılık.
• Süzek, S. (2019) İş Hukuku, 18. Baskı, İstanbul: Beta Basım.
• Streiff, U. ve Von Kaenel, A. ve Rudolph, R (2012) in: Arbeitsvertrag, Praxiskommentar zu Art. 319-362 OR, 7. Aufl., Zürich- Basel – Genf, Art. 322, swisslex.ch
• Şahlanan, F. (2008) “Fazla Çalışma Ücretinin Aylık Ücretin İçinde Olduğunun Kararlaştırılması”, Tekstil İşveren Dergisi Hukuk Eki, Ağustos 2008, Sayı 26.
• Tunçomağ, K. ve Centel, T. (2016) İş Hukukunun Esasları, 8. Baskı, İstanbul: Beta Basım