Uzlaştırma Sonucunda İş Kazasından Kaynaklanan Tazminat Davasının Açılamaması veya Açılmış Olan Davadan Feragat Edilmesinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 68, 119 - 150, 01.01.2021

Ayça İzmirlioğlu

Öz

Uzlaştırma 5721 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda düzenlenen bir alternatif çözüm yoludur. Uzlaştırma kapsamına giren suçlar arasında iş kazalarından kaynaklanan taksirle yaralama suç türü de yer almaktadır. Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği’nin 7/6. maddesi uyarınca uzlaşmanın sağlanması hâlinde, tazminat davası açılamayacak; açılmış olan dava mevcut ise ilgili davadan feragat edilmiş sayılacaktır. İlgili düzenleme neticesinde, işveren ile iş kazası geçiren işçi arasında uzlaştırma sürecinde hukuk davası açılarak talep edilebilmesi mümkün olan maddi ve/veya manevi tazminat bedelinin teklif edilmesi ve böylece ceza davasının yanı sıra ayrı bir tazminat davası açılmasına gerek kalmaksızın hukuki taleplerin uzlaştırma aracılığıyla tazmin edilmesi mümkündür. Uygulamada kimi zaman işverenler tarafından hukuk davasında hükmedilmesi muhtemel olan tazminat bedellerinin oldukça altında bedeller uzlaştırma edimi olarak teklif edilebilmekte ve bu düşük bedele ekonomik olarak güçsüz durumda olan işçi razı olabilmektedir. Böylece, gabin gündeme gelebilmekte ve birtakım hak kayıpları oluşabilmektedir. Çalışmada uzlaştırmanın iş kazasına ilişkin tazminat davalarına etkileri davadan feragat ve gabin kavramları ile birlikte değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

iş kazası, tazminat davası, uzlaştırma, gabin

An Assessment for Inability to File a Suit for Claims Regarding Occupational Accidents or Forfeiture of Open Cases

Öz

Reconciliation is an alternative solution method regulated by Criminal Procedure Law numbered 5721. Nonaccidental injury caused by occupational accidents is considered one of the offenses under the scope of the reconciliation. In the case of achieving reconciliation, a suit for claims cannot be filed or if there is any open case for claims, it would be considered forfeited as per the article 7/6th of the Reconciliation Regulation. Due to the regulation, it is possible to ensure the legal requirements are met via reconciliation without a separate claim for damages; as during the reconciliation process any pecuniary and non-pecuniary damages available through filing a suit can be satisfied by the employer offering the required amount to the employee who has had an occupational accident. In practice, employers may offer amounts rather lower than those that might be settled in a lawsuit as the reconciliation action and employees in an economically weak position may consent to these lower amounts. Thus, lesion and some forfeiture of rights may occur. The effects of the reconciliation in suits for damages regarding occupational accidents will be discussed along with forfeiting the lawsuit and lesion

Anahtar Kelimeler

occupational accident, suit for damages, reconciliation, lesion

Kaynakça

• Akın, L.: Eski ve Yeni Borçlar Kanunu Düzenlemeleri Karşısında İşveren ve İşveren Vekili Sorumlulukları, Çalışma Mevzuatı Seminer Notları, Türkiye Toprak İşverenleri Sendikası, İstanbul 2012, İşveren ve İşveren Vekili, s. 13- 24.
• Akın, L. (2001). İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat. Ankara: Yetkin.
• Akın, L.: İşverenin İş Kazasından Doğan Sorumluluğu Kusur Esasına Dayanır, Karar İncelemesi, Çimento İşveren Dergisi, C. 28, S. 3, Mayıs 2014, Sorumluluk, s. 36-46.
• Akyiğit, E. (2008). İş Kanunu Şerhi. C.2. Ankara: Seçkin
• Antalya, O. G.: Manevi Zararın Belirlenmesi ve Manevi Tazminatın Hesaplanması- Türk Hukukuna Manevi Zararın İki Aşamalı Olarak Belirlenmesine İlişkin Bir Model Önerisi, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 145, Eylül 2016, s. 35-47.
• Araslı, U.: Yeni Borçlar Yasasının İş Kazası ve Meslek Hastalıklarından Doğan Maddi Tazminat Davalarında Getirdiği Sistem ve Hakkaniyet İndirimi, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 24, Aralık 2011, s. 141-153.
• Aslan, Ç. M.: Gabinin Unsurları ve Hukuki Sonuçları (BK. md. 21), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2003.
• Başmanav, Y.: İş Kazası ve Meslek Hastalığında Manevi Tazminat, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, C. 10, S. 40, Y. 2013, s. 37-65.
• Baycık, G.: “İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve İşin Düzenlenmesi”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2016, Seminer Ankara 01-01 Aralık 2017, Oniki Levha Yayınları, s. 7-356.
• Bel, G.: İş Kazasında İşverenin Hukuki Sorumluluğu Maddi Tazminat ve Hesaplaması, Fasikül Hukuk Dergisi, Sayı:102, Mayıs 2018, s. 26-36.
• Caniklioğlu, N.: İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Çerçevesinde İşverenin İş Kazasından Doğan Hukuki Sorumluluğu, Prof. Dr. Turhan Esener Armağanı, I. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, Ankara 2016, s. 35-70.
• Caniklioğlu, N.: Sosyal Sigorta Genel Hükümleri ve Sigorta Türleri Açısından Yargıtay’ın 2012 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi 2012, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi, Ankara 2014, Değerlendirme, s. 377-532.
• Çelik, A. Ç.: Şikayetten Vazgeçmenin Tazminat Davasına Etkisi, 10.01.2020 tarihinde http://www.tazminathukuku.com/gorus-bildirimleri/sikayetten- vazgecmenin-tazminat-davasina-etkisi.htm adresinden erişildi.
• Çelik, N./Caniklioğlu, N./Canbolat, T. (2018). İş Hukuku Dersleri. Yenilenmiş 31. Bası, İstanbul: Beta.
• Çetintürk E. (2017). Onarıcı Adalet ve Ceza Adalet Sisteminde Uzlaştırma. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Demir, F. (2018). İş Hukuku ve Uygulaması. 11. Baskı, İzmir: Albi Yayınları.
• Demircioğlu, A. M./Kaplan, H. A. (2016). Sorularla İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku. İstanbul: Beta.
• Ekmekçi, Ö./ Yiğit, E. (2020). Bireysel İş Hukuku Dersleri. İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• Eren, F. (1998). Borçlar Hukuku Genel Hükümler. C.1. B.6. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Eriş, A. U.: Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma ve Uzlaştırma Eğitimi, TBB Dergisi, S. 137, Y. 2018, s. 241-271.
• Ertaş, Ş.: Manevi Tazminatın Hukuki Niteliği ve Miktarın Tespiti, Prof. Dr. İlhan E. Postacıoğlu’na Armağan, İstanbul 1990, s. 65-112.
• Gerek, H. N.: İş Sözleşmesinin İkale Sözleşmesi ile Sona Ermesi, Çalışma ve Toplum Dergisi 2011/4, s. 43-58.
• Güneren, A. (2011). İş Kazası veya Meslek Hastalıklarından Kaynaklanan Maddi ve Manevi Tazminat Davaları. 2. Baskı. Ankara: Adalet Yayınları.
• Gürsoy, K. T.: Manevi Zarar ve Tazmini, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 30, Y.1973, S. 1-4, s. 7-56.
• Güzel, A./Okur, A. R./ Caniklioğlu, N. (2014). Sosyal Güvenlik Hukuku.15. Bası. İstanbul: Beta.
• İşten, İ./ Mert, İ. S.: Uzlaştırma Kurumunun Etkinliğinin Artırılması: Uzlaştırma Sürecinde Karşılaşılan Hukuki ve İletişime İlişkin Problemler ile Çözümlerine İlişkin Nitel Bir Araştırma, Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 11, Haziran 2018, s. 1-31.
• Kalkan, B.: Borçlar Hukuku Alanında Gabin, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2003.
• Karaaslan, E.: Ceza Yargilamasinda Uzlaşma, http://www.yayin.adalet. gov.tr/29 _ sayi.htm
• Karakaya, U., İş Hukukunda İkale (Bozma) Sözleşmesi ve Uygulaması, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 101, Ocak 2015, s. 14-29.
• Kılıçoğlu, A. M. (2018). Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 22. Bası. Ankara: Turhan.
• Kocayusufpaşaoğlu, N. (2014). Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme. 6. Tıpkı Baskı. İstanbul: Filiz.
• Koparan, M. R.: Ceza Sorumluluğunu Kaldıran ve Azaltan Sebepler.Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 64, Mayıs/Haziran 2006, Ceza.
• Koparan, M. R. Uzlaşmada Edimin Konusu, Uzlaşma Uygulamalarının Geliştirilmesi Projesi Toplantıları, Ankara 12-13 Haziran 2008, 22.12.2019 tarihinde http://www.ceza-bb.adalet.gov.tr/makale/196.pdf adresinden erişildi.
• Köysüren Genç, S.: Manevi Tazminat Davalarının Genel Esasları ile İş Kazası veya Meslek Hastalığı Hallerinde Uygulama Şekli, Terazi Hukuk Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 91, Mart 2014, s. 71-81.
• Mollamahmutoğlu, H./Astarlı, M./Baysal, U. (2014). İş Hukuku. B. 6. Ankara: Turhan.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2014). İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri I. 5. Baskı. İstanbul: Beta.
• Nomer, H. N. (2013). Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 13. Bası. İstanbul: Beta.
• Oğuzman, M. K./Öz, M. T. (2018). Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, C.1. 9. Bası. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
• Özbek, M.: Ceza Muhakemesi Kanununda Uzlaştırma, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakütesi Dergisi, C. 54, S. 3, Y. 2005, s. 289-321.
• Özbek, M: Soruşturma Evresinde Uzlaştırma Usulü, Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma Eğitim Kitabı, Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı Yayını-1, Ankara 2018, Uzlaştırma, s. 63-129.
• Özkaya, E. (2010). Gabin Davaları. Ankara: Seçkin.
• Pekcanıtez, H.: Manevi Tazminat Alacakları Belirsiz Alacak Davası Olarak Açılabilir mi? MİHDER, 2015/1, S. 30.
• Reisoğlu, S. (2006). Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 19. Baskı. İstanbul: Beta.
• Rüzgar, O. Sigortalının İş Kazası Sonucu Bedensel ve Ruhsal Zarara Uğraması, İstanbul Barosu Dergisi, C. 92, S. 1, Y. 2018, s. 135-177.
• Saraç, C. İşyeri Dışında Meydana Gelen İş Kazası Nedeniyle Sorumluluk-İşverenin Önlem Alma Yükümlülüğü-Uygun İlliyet Bağı, Sicil İş Hukuku Dergisi, Haziran 2010, s. 202-213.
• Sarısözen, M. S.: Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yolları Işığında Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2010.
• Sevimli, A. Türk Borçlar Kanunu m. 417 ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Işığında Genel Olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması, Çalışma ve Toplum, S. 1, Y. 2013, s. 107-147.
• Sözer, A. N. (2019). Türk Sosyal Sigortalar Hukuku. Genişletilmiş 4. Baskı. İstanbul: Beta.
• Sümer, H. H. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku. 2. Bası, Ankara: Seçkin.
• Süzek, S. (2016). İş Hukuku. 12. Baskı. İstanbul: Beta.
• Tanrıver, S. (2016). Medeni Usûl Hukuku. C. I. Ankara: Yetkin.
• Tuncay, A. C./ Ekmekçi Ö. (2017). Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. 18. Baskı. İstanbul: Beta.
• Tuncay Kaplan, E. (1992). İşverenin Hukuki Sorumluluğu. Ankara: Dayınlarlı.
• Tunçomağ, K. (1965). Borçlar Hukuku Dersleri. C. I, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Uygur, T. (1990). Borçlar Kanunu Genel Hükümler. C. 1. Ankara.
• Yıldırım, Enis Yavuz: Uzlaşmada Edimin Konusu, 20.12.2019 tarihinde http://www.uzlasma.adalet.gov.tr/doc/ihtiyac/grprplr/8grupkitap.pdf adresinden erişildi. İnternet Kaynakları
• www.hukukmedeniyeti.org, Emsal Karar Arama
• www.jurix.com.tr, Hukuk Dergileri Veritabanı
• www.kazanci.com, Kazancı İçtihat Programı