Çorum Belediye İşçilerinin Uzun Yürüyüşü 1966

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 68, 387 - 414, 01.01.2021

Mine Dilan Kıran

Öz

Gösteriler, toplanmalar ve günler süren protestoların yanı sıra, uzun yürüyüşler adalet arayışı mücadelesinde en sık başvurulan yöntemlerdir. Tarihsel olarak, gerek bireysel gerekse toplu uzun yürüyüşler insan hakları mücadelesi ile başlamıştır ve daha sonra emek hareketi de görünürlük kazanmak üzere bu mücadele yöntemini benimsemiştir. Kent içinde ya da bir şehirden diğerine yapılan yürüyüşler örgütlenme, yapılanma ve amaçları bakımından çeşitlilik gösterse de uzun yürüyüşlerin en temel özelliği güçlü bir politik tutumu temsil etmeleridir. Türkiye’de bu görünür, etkili, politik ve kolektif eylem aracının kullanılmaya başlanmasının tarihçesi 1960lara uzanır. Bu bağlamda, Türkiye emek tarihinin 730 km ve 34 gün süren ilk uzun yürüyüşü Çorum Belediyesi işçileri tarafından, işlerinden çıkarılmaları üzerine 1966’da örgütlenmiştir. Bu çalışma, söz konusu yürüyüşün stratejileri, kamuoyundaki algısı, medya görünürlüğü, dönemin politik atmosferi ve yürüyüşün politik kazanımlarını da içerecek biçimde detaylı bir resmini sunmayı amaçlamıştır

Anahtar Kelimeler

Çorum, Genel-İş, Yürüyüş, 1966

Long March of Corum Municipal Workers 1966

Öz

Besides parades, pickets, demonstrations and rallies, marches have always been one of the most preferred forms of social actions in the struggle for justice. Individual or mass marches historically started with the civil rights movement and then were adapted by the labor movement in the pursuit of gaining visibility and recognition. Although marches in cities or long walks from one city to another vary in terms of their organizations, structures or goals, they have one fundamental aspect that is shared between them; marches represent strong political activism. In Turkey, the effective use of these visual tools and political statements of collective action dates back to 1960s. The first long march in Turkish labour history, which covered 730km and took 34 days was organized by the workers of the municipality of Çorum in 1966 when they were dismissed from work. This study aims to give a detailed picture of this march including the marchers’ strategies, public image, media coverage and political atmosphere of the era as well as political outcomes of the walk itself

Anahtar Kelimeler

Çorum, Genel-İş, Long March, 1966

Kaynakça

• Atıcı, A. (2017) Adalet İçin 700 Bin Adım, İstanbul: Nota Bene Yayınları.
• Akkaya, Y. (2002) “ Türkiye’de İşçi Sınıfı ve Sendikacılık”, Praksis, 6, 63-101.
• Arapoğlu, F. (2018) “Disiplinlerarasılık, Coğrafi Kavramlar Ve Sanatsal Bir Edim Olarak Yürümek”, Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Aydın, Z. (2010) Kanunsuz Bir grevin Öyküsü Kavel-1963, İstanbul: TÜSTAV Sosyal Tarih Yayınları.
• Bekcan, U. (2017) “Gönülsüz Muhabbetten Dostluğa: 1949 Çin Devrimiyle Birlikte Sovyetler Birliği-Çin Komünist Partisi/Çin Halk Cumhuriyeti İlişkilerinin Değişen Yüzü”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 371-387.
• Çelik, A. (2017) “İşçilerin 51 Yıl Önceki Adalet Yürüyüşü”, Birgün Gazetesi.
• Çelik, A. (2017) ”Saraçhane’den 15-16 Haziran’a İşçi Sınıfının Müstesna Yılları: 1960’lar”, Kaynar, M (der.) Türkiye'nin 1960'lı Yılları, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çelik, A. (2018) “DİSK’in Kuruluş ve Varoluş Yılları (1966-1970)”, Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 57, 617-664.
• DİSK. (2020) DİSK Tarihi, Cilt.1, İstanbul: DİSK Yayınları
• Demir, M. (2018) “Sivil İtaatsizlik Perspektifinden ABD’de Sivil Haklar Hareketi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Dündar, C. (2014) Abim Deniz, İstanbul: Can yayınları
• Demirci, S. “Rosa Parks ve Montgomery Otobüsü”, Hacettepe Üniversitesi İngiliz Edebiyatı ve Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi, http://www.iekaum.hacettepe.edu.tr/Rosa_Parks_ve_Montgomery.pdf (05.09.2020)
• Fişek, K. (1969). “Türkiye' de Devlet -İşçi İlişkileri Açısından Devlete Karşı Grevlerin Kritik Tahlili”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara: Sevin Matbaası
• Friedman, M. (2010) Nihayet Özgürüz A.B.D’de Sivil Haklar Hareketi. https://share.america.gov (11.05.2019)
• Genel-İş Emek Gazetesi. (1966a). 1 Ağustos 1966. Cilt 2 sayı:31
• Genel-İş Emek Gazetesi. (1966b). 15 Ağustos 1966. Cilt 2 sayı:32
• Genel-İş (1967). 3. Dönem Çalışma Raporu. Ankara
• Gros, F. (2017) Yürümenin Felsefesi (çev. Albina Ulutaşlı), İstanbul: Kolektif Kitap.
• Gümgüm, R. (2020) “Sanatçının Malzemesi Olarak Yürümek”, Journal of Arts, 3, 205-218.
• Güngör, F. ve Özuğurlu, M. (1997). “İngiliz Yoksul Yasaları: Paternalizm, Piyasa ya da Sosyal Devlet” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Gelişme ve Toplum Araştırmaları Merkezi Tartışma Metinleri.No.03. 1-24
• Koçak, H. ve Çelik, A. (2016). “Türkiye İşçi Sınıfının Ayağa Kalktığı Gün: Saraçhane Mitingi”. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 49,647-678.
• Makal, A. (2007) “Cumhuriyet'ten 21. Yüzyıla Türkiye'de Çalışma İlişkileri” Güncel Sosyal Politika Tartışmaları, 511-543, Ankara: Ankara Üniversitesi SBF Matbaası
• Mason, P. (2010) Çalışarak Yaşamak ya da Savaşarak Ölmek: Küresel İşçi Sınıfı Nasıl Oluştu?, (çev. Gözde Orhan, Mehmet Ertan), İstanbul: Yordam Kitap.
• Sezgin, E. (2006) “Bir Sendika Tarihi: Genel-İş (1962-1980)”, Yükseklisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Şafak, C. (2013) "12 Mart’tan 12 Eylül’e Türkiye’de Sendikalar”, Toplum ve Bilim Dergisi, 127, 121-143.
• TBMM. (1966) Meclis Tutanağı.
• Türk-İş, (1966) Türk-İş Aylık Dergi, 43, 13-18.
• Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi, (1996). Cilt-1, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları
• Wallace, R. “The Newport Suffragettes” http://thechartists.org/suffragetteswallace.html (05.09.2020)
• Cumhuriyet Gazetesi ,(1966a) 04 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Cumhuriyet Gazetesi, (1966b) 14 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Cumhuriyet Gazetesi, (1966c) 19 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Cumhuriyet Gazetesi, (1966d) 23 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Milliyet Gazetesi, (1966a) 22 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Milliyet Gazetesi, (1966k) 9 Eylül 1966 tarihli haberi.
• Milliyet Gazetesi, (1966l) 10 Eylül 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966a) Milliyet Gazetesi, 17 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966b) Milliyet Gazetesi, 18 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966c) Milliyet Gazetesi, 19 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966d) Milliyet Gazetesi, 20 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966e) Milliyet Gazetesi, 23 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966f) Milliyet Gazetesi, 26 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966g) Milliyet Gazetesi, 28 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966h) Milliyet Gazetesi, 29 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966ı) Milliyet Gazetesi, 30 Ağustos 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966i) Milliyet Gazetesi, 1 Eylül 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966j) Milliyet Gazetesi, 03-04 Eylül 1966 tarihli haberi.
• Akyol, M. (1966m) Milliyet Gazetesi, 11Eylül 1966 tarihli haberi.