Tanrının Evinde Grev Hakkı: Federal Mahkeme Kararları Işığında Almanya’da Kilise Çalışanlarının Grev Hakkı Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 71, 2567 - 2598, 01.01.2021

Alpay Hekimler

Öz

Federal Almanya günümüzde, birçok alanda olduğu üzere, iş ve sosyal güvenlik hukuku alında da kabul ettiği ve uyguladığı yasalarıyla karşılaştırmalı hukuk alanında çalışanlar için referans alınan önemli bir ülke konumundadır. Türkiye’de yapılan birçok bilimsel çalışmada da Federal Almanya’daki uygulamalar karşılaştırmaya konu olmaktadır. Ancak bu makale kapsamında, tespit edebildiğimiz kadarıyla, şimdiye kadar ele alınmamış bir konu irdelenmeye çalışılmaktadır. Federal Almanya Cumhuriyeti bilindiği üzere federatif bir yapıya sahip olup, Federal Anayasanın 140. maddesi dini topluluklara özerklik hakkı tanımaktadır. Bu hakkın uygulamaya yansıması, en büyük dini topluluğu oluşturan Katolik ve Protestan Kiliselerinin, yıllar içerisinde genel iş hukukundan ayrı olarak bir kilise iş hukukunu geliştirmiş olmalarıdır. Bu çalışmada, 2000’li yılların başından itibaren giderek daha etkin bir biçimde tartışılmaya başlanan kiliseye bağlı işyerlerinde çalışanların grev hakkına sahip olup olmadıkları güncel yüksek yargı kararları ışığında ortaya konmaya çalışılmaktadır. Bilindiği üzere grev hakkı Federal Almanya’da, Anayasanın 9. maddesinin 3. fıkrasında düzenleme bulan koalisyon hakkının devamı niteliğinde Anayasal teminat altına alınmış bir haktır. Kiliseye bağlı çalışan işçi sayısının 1,8 milyon kişiyi aştığı düşünüldüğünde, konunun çok da sınırlı sayıda emek sahibini ilgilendirmediği görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Özerklik Hakkı, Kilise İş Hukuku, Kilise İş Mahkemesi, Federal İş Mahkemesi, Toplu İş Sözleşmesi, Grev Hakkı, Üçüncü Yol

The Right to Strike in the House of God: An Assessment on the Right to Strike of Church Employees in Germany in the Light of Federal Court Decisions

Öz

Today, Federal Germany is an important country that is taken as a reference for those working in the field of comparative law with the laws it has accepted and implemented in the field of labour and social security law, as in many other fields. In many scientific studies conducted in Turkey, the applications in the Federal Germany are the subject of comparison. However, within the scope of this article, as far as we can determine, an issue that has not been addressed until now is being examined. The Federal Republic of Germany has a federative structure and Article 140 of the Federal Constitution grants the right of autonomy to religious communities. The reflection of this right in practice is that the Catholic and Protestant churches, which constitute the largest religious community, have developed a church labour law separate from the general labour law over the years. In this study, it is tried to be revealed in the light of current high judicial decisions whether the employees in the workplaces affiliated with the church, have the right to strike which has been increasingly discussed since the beginning of the 2000s. As it is known, the right to strike is a constitutionally guaranteed right in the Federal Republic of Germany, as a continuation of the right to coalition, which is regulated in the 3rd paragraph of Article 9 of the Constitution. Considering that the number of workers affiliated with the church exceeds 1.8 million people, it is seen that the issue does not concern a very limited number of workers

Anahtar Kelimeler

Right to Autonomy, Church Labour Law, Church Labour Court, Federal Labour Court, Collective Bargaining, Right to Strike, Third Way.

Kaynakça

• Alpagut Gülsevil, Toplu Eylem Hakkı ve Sınırları, Prof.Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan, 2016, s.852-875.
• Baumann-Czichon Bernhard/Gathmann Mira, Kirchliche Mitbestimmung im Vergleich, Berlin, 2014.
• Briza Klaus, "Tarifvertrag" und "Dritter Weg". Arbeitsrechtsregelungsverfahren der Kirchen Dissertation. Regensburg, 1987.
• Büchler Silvia, Tarifverträge in kirchlichen Betrieben, Verdi, 2020.
• Däubler Wolfgang/Kittner Michael, Geschichte der Betriebsverfassung, 1.Auflage, Bund Verlag, Frankfurt am Main, 2020.
• Däubler Wolfgang/Kittner Michael/ Klebe Thomas/Wedde Peter, BertVGBetriebsverfassungsgesetz, 16. Auflage, Bund Verlag, Frankfurt a.Main, 2017.
• Feine Hans Erich, Kirchliche Rechtsgeschichte, wbg Verlag, Darmstadt, 2019. Frieling Tino/Jachobs Matthias/Krois Christopher, Arbeitskampfrecht, 1.Auflage, Beck, München, 2021.
• Grzeszick Bernd, Das Urteil des BAG zum Streikverbot in Kirchen auf dem Prüfstand des Verfassungs- und Europarechts, NZA, 2013, s.1377-1384.
• Hekimler Alpay, Federal Almanya’da İşçilere Yönetime Katılım Hakkının Verilişinin 100. Yılında Avrupa Birliği Hukuku Çerçevesinde Güncel Düzenlemeler, Legal İSGHD, Sayı:65 2020, s.95-124.
• Hekimler Alpay, Avrupa Birliği Mevzuatı Işığında Endüstri İlişkiler Sistemi İçinde Bir İş Mücadelesi Aracı Olarak Uyarı Grevi ve Almanya Örneği, TİSK Akademi Dergisi, 1/2008, s.38-67.
• Hilfe Moritz, Streikrecht in kirchlichen Einrichtungen? Drucker Humbolt, Berlin, 2015.
• KAS, İslam und Staat in Deutschland, Berlin, 2018.
• Kempen Otto Ernst/Zachert Ulrich, TVG-Tarifvertragsgesetz, 5.Auflage, Bund Verlag, Frankfurt am Main, 2014.
• Klein Thomas, Streik in kirchlichen Einrichtungen, in: Gagel SGB II/SGB III, 81.Auflage, Beck, 2021.
• Koch Ulrich, Autonomie und arbeitsrechtliche Regierungssysteme der Kirchen, in Schaub/Koch, Arbeitsrecht von A-Z, 25. Auflage, 2021.
• Kocher Eva/Krüger Laura/Sudhof Clemens, Streikrecht in der Kirche im Spannungsfeld zwischen Koalitionsfreiheit und kirchlichem Selbstbestimmungsrecht, NZA, 2014, 2014, s.880-886.
• Kress Hartmut, Der Dritte Weg, das Streikrecht und die Mitarbeiterpräsentant, ZRP, 2012, s.103-106.
• Kühling Jürgen, Arbeitskampf in der Diakonie, AuR, 7/2001, s.241-250.
• Link Christoph, Kirchliche Rechtsgeschichte, 3.Auflage, Beck, München, 2016.
• Löwisch Manfred /Rieble Volker, Tarifvertrgsgesetz, 4.Auflage, Vahlens Kommentare, München, 2017.
• Mangold Hermann/Klein Friedrich /Strack Christian, Kommentar zum Grundgesetz GG, Band:1, 7.Auflage, Beck, München, 2018.
• Maunz Theodor/Düring Günther, Grundgesetz Kommentar, 93.Auflage, Band:1, 2021.
• Münch Ingo/Kunig Philip, Münchener Kommentar zum Grundgesetz, Band 1, 7.Auflage, Beck, München, 2012.
• Nebeling Martin/Lankes Florian, 100 Jahre “kirchliches Arbeitsrecht, RdA, 2020, s.104.
• Oestmann Peter, Wege zur Rechtsgeschichte, Utb Verlag, Stuttgart, 2015.
• Oswald Robert, Streikrecht im kirchlichen Dienst und in anderen karitativen Einrichtungen, Peter Lang Verlag, 2005.
• Reichold Hermann, Ein „Ja“ aber zum Streikverbot in den Kirchen und ihren Einrichtungen, NZA, 2013, s.585-590.
• Richardi Reinhard, Arbeitsrecht in der Kirche, 8.Auflage, Beck, München, 2020.
• Richardi Reinhard/Thüsing Gregor, Kein Arbeitskampf in der Diakonie – Erwiderung auf Kühling AuR 2001, 241, AuR, 3/2002, s.94-100.
• Rieble Volker, Federal Almanya’da Toplu Sözleşme Sistemi, Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde ve Türkiye’de Toplu Sözleşme Sistemleri, (Ed. Alpay Hekimler), Legal, İstanbul, 2010, s.31-60.
• Robbers Gerhard, Streikrecht in der Kirche, Nomos, Baden Baden, 2010.
• Schleitzer Erhard, Praxis der Mitarbeitervertretung von A bis Z, Frankfurt am Main, 3. Auflage, 2011.
• Schwab Norbert, Das Verfahren vor dem kirchlichen Arbeitsgericht, Juris die Monatszeitschrift, 2016, s.325-337.
• Skrzypczak Josephine, Die Grundrechtsberechtigung Inländischer Juristischer Personen mit Ausländischer Staatsbeteiligung, Diss, Juristicshe Fakulaet der Martin- Luther-Universitaet Halle-Wittenberg, 2018.
• Strake Martin, Streikausschluss durch den Dritten Weg in karitativen Einrichtungen der Katholischen Kirche, NZA, 2019, s.560-568.
• Trebeck Joachim, Entwicklung in der Rechtsprechung zum kirchlichen Arbeitsrecht, ArbRAktuell, 2020, s.106-109.
• Verdi, Gute Arbeit braucht mehr Demokratie, Kirchen Info, Nr.24, 2014.
• Waldhoff Christian, Kirche und Streikrecht – Streikrecht in der Kirche? GS Meinhard Heinze, Beck, München, 2005, s. 995-1008.
• Weller Benjamin, Kirche und Streikrecht, Mohr Siebeck, Tübingen, 2019.
• Wiedemann Herbert, Tarifvertrgsgesetz -TVG, 8.Auflage, Beck, München, 2019.
• Wittreck Fabian, Religiöse Paralleljustitz im Rechtsstaat?, Preprints and Working papers of Center for Religion and Modernity, Münster, 9/2015.