Türkiye’de Enerji Sektörünün Yeniden Yapılandırılması Sürecinde Hukuk Düzenlemeleri – Elektrik Sektörü

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 60, 127 - 154, 01.01.2019

Özlem Kızıl Voyvoda Ebru Voyvoda

Öz

Günümüzde enerji sorunu ve bu sorun çerçevesinde enerji sektörü global ekonomi gündeminin temel parçalarından birini oluşturmaktadır. Türkiye ekonomisi için de enerji sektörü, enerji piyasası ve bu piyasanın düzenlenmesi/idaresi ekonominin temel gündem maddeleri arasındadır. Bu çalışma, 1980-sonrası dönemde, Türkiye’de enerji sektörünün yapılandırma sürecindeki yasal düzenlemelerin, devlet -piyasa ilişkilerinin inşası çerçevesinde bir değerlendirmesini sunmayı amaçlamaktadır. 1980-sonrası neoliberal dönemde şekillenen iktisat politikalarının kısa değerlendirmesi altında, bu politikaların enerji sektörüne ve enerji piyasalarına elektrik sektörü özelinde yansımaları, bu dönemde gerçekleştirilen yasal düzenlemeler ile birlikte ele alınmaktadır. Böylece, bu düzenlemelerin katkıda bulunduğu üretim ilişkilerinin işleyişinin yeniden yapılandırılması sürecine ve sürecin elektrik sektöründe üretim, iletim, dağıtım ve ticaret faaliyetlerine, piyasasının yapısına ve bu çerçevede ekonomiye ve ‘refahın dağılımına’ etkilerine değinmek mümkün olmaktadır

Anahtar Kelimeler

elektrik sektörü, neoliberal yeniden yapılandırma, enerji politikası, hukuk düzenlemeleri

Re-structuring of the Turkish energy markets in the neo-liberal era: A Legal Perspective

Öz

This study intends to provide an overview of the legislations framing the re-structuring of the Turkish energy in particular electricity sector and markets in the post-1980 period. The period, of course describes the neo-liberal transition of a developing economy and can roughly be analyzed in two sub-periods: The first period, 1980-2000, dominated by the principles of `Washington Consensus`, is mainly characterized by a gradual opening up of the economy towards full integration with the world commodity and financial markets. The post-2001 era is the second phase of the neoliberal restructuring of the Turkish economy, this time shaped in line with the `Post-Washington Consensus`: good governance through strong market-regulating institutions as well as consumer protection and competition regulation. Such restructuring has shaped the economic policy making as well as the legislation framework under which these policies operate. This study provides an overview of the economic policy making and the legislative framework that have shaped the re-structuring in Turkish electricity markets during this period

Anahtar Kelimeler

electricity sector, energy policy, neoliberal restructuring, legislations

Kaynakça

• Arbul, H. (2006), Türkiye, elektrik enerjisi dağıtımının serbestleşmesi (özelleştirilmesi) hakkında Görüşler, Kaynak Elektrik Dergisi, Ağustos.
• Atiyas I., F. Çetin ve G. Gülen (2012), Reforming Turkish energy markets: Political economy, regulation and competition in the search for energy policy, New York: Springer.
• Çetin T. and F. Oğuz (2007), The politics of regulation in the Turkish electricity market, Energy Policy, 35: 1761-1770.
• Derman. T. (2005), Enerji sahnesinin kapalı gişe oyunları 7-enerji sektöründe sorumluluklar ve sorumsuzluklar, Kaynak Elektrik Dergisi, Mayıs.
• Dünya Bankası – DB (2002), World development report: Building institutions for markets, Washington D.C.: The World Bank.
• EPDK (2018), Elektrik Piyasası Sektör Raporu, Haziran.
• Erdoğdu, E. (2007), Regulatory reform in Turkish energy industry: an analysis, Energy Policy, 35: 984-993.
• Karahanoğulları, O. (1996), Özelleştirme işlemlerinin yargısal denetimi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 45: 279-322
• Lodge, M. (2008), Regulation, the regulatory state and European politics, West European Politics, 31 (1-2): 280-301.
• Ocaktan, M. (2006), Enerji Bakanlığı Müsteşarı EPDK’yı kanunsuz iş yapmakla suçladı, Yeni Şafak, 8 Eylül.
• Öniş Z. ve F. Şenses (2009), Küresel dinamikler, ülkeiçi koalisyonlar ve reaktif devlet: Türkiye'nin savaş sonrası kalkınmasında önemli politika dönüşümleri, içinde, Şenses (Der.), Neoliberal Globalization and Development, İstanbul: İletişim.
• Sönmez, Ü. (2011a), Piyasanın idaresi: neoliberalizm ve bağımsız düzenleyici kurumların anatomisi., İstanbul: İletişim.
• Sönmez, Ü. (2011b), Türkiye’de piyasa reformları ve düzenleyici reformlar: aktör- merkezli bir tarihsel yaklaşım önerisi, Toplum ve Bilim, 120: 133-164.
• Şenses, F. (2004), Neoliberal küreselleşme kalkınma için bir fırsat mı, engel mi?, içinde, Dedeoğlu S. ve T. Subaşat (Der.), Kalkınma ve Küreselleşme, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Taymaz E. ve E. Voyvoda (2012), Marching to the beat of a late drummer: Neo- liberal industrialization experience of Turkey since 1980, New Perspectives on Turkey, No: 47: 83-113.
• Voyvoda, E. (2014), Türkiye’de Enerji Sektörünün Yeniden Yapılandırılması: Hukuksal Düzenlemeler, Kurumlar ve Piyasalaşma, içinde Özdemir, A. and M. Ketizmen (der.), Türkiye'nin Hukuk Sisteminde Yapısal Dönüşüm, Ankara: İmge.
• Uluslararası Enerji Ajansı - UEA (2013), Energy statistics of OECD countries, OECD/IEA, Paris.
• Ulusoy A. ve F. Oğuz (2007), The privitization of electricity distribution in Turkey: a legal and economic analysis, Energy Policy, 35: 5021-5034.
• Yeldan (2002), Neoliberal küreselleşme ideolojisinin kalkınma söylemi üzerine değerlendirmeler, Praksis, No: 7.