Bölgeleri Yeniden Haritalandırmak: Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Göstergelerinin Yeni Teşvik Sistemindeki Rolü

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 64, 73 - 88, 01.01.2020

Gözde Orhan

Öz

Bu çalışma, 2002 yılında geliştirilen İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması İBBS adlı sınıflandırma perspektifi çerçevesinde şekillendirilen, Türkiye’nin 2010’lardaki yerelleşme politikasını incelemekte; yeni teşvik sistemine temel oluşturan ve her bir bölgesel kalkınma ajansının bütçeden ne kadar pay alacağını belirleyen İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması’na SEGE-2011 odaklanmaktadır. Yerel kalkınma ajanslarının rapor ve bültenleri ile kentlerdeki yerel iş insanlarının tepkilerine ilişkin haberlerden yola çıkan araştırma, sosyo-ekonomik yerel/bölgesel kalkınma ile kentlere atfedilen yatırım potansiyelleri arasındaki ilişkileri sorunsallaştırmayı amaçlamaktadır. Söz konusu gelişmişlik kriterleri kentlerin ihtiyaçları ile yatırım potansiyelleri arasındaki bağı ne ölçüde gösterebilmektedir? SEGE araştırması ile kentler arasında kurulan hiyerarşi ile yatırım kararlarını nasıl yönlendirilmektedir? Stratejilerin amaçları, tanımlanmış ihtiyaçlara hitap etmekte midir? Bu çalışma, bu sorular etrafında 2012 yılında SEGE-2011 araştırmasına dayanılarak statüsü değiştirilen kentlere Rize, Trabzon, Kayseri, Konya, Elazığ, Kastamonu, Bayburt, Erzurum, Gümüşhane, Tunceli ve Çankırı statüsü değişen kentlerden bazılarıdır yoğunlaşmakta ve nitel bir analizle bu kentlere ilişkin yatırım kararlarındaki dönüşümü tartışmaktadır. bölgelendirmesinin son kertede yalnızca ekonomik değil politik süreçlerle de ilişkili olduğunu iddia etmektedir

Anahtar Kelimeler

bölgesel kalkınma, kalkınma indeksi, kent, yerelleşme, sınıflandırma

Remapping Regions: The Role of Socio-Economic Development Indicators in the New Incentive System of Turkey

Öz

This paper aims to scrutinize the localization policy of Turkey in the 2010s shaped within the frame of a new classification perspective called Statistical Regional Units Classification İBBS or NUTS , which was developed in 2002 and focuses on the SocioEconomic Development Index of Cities 2011 SEGE-2011 , which forms the basis of the new incentive system and determines the fund that every RDA receives from the budget. Through the reports and bulletins of local development agencies and news about the reactions of local businesspeople of cities, it aims to problematize the relationships between socio-economic local/regional development and economic missions attributed to the cities. To what extent do the criteria of development demonstrate the links between the needs and investment potentials of the cities? How were investment decisions guided with the hierarchies among cities established by SEGE? Do the objectives of the strategies address identified needs? Around these questions, this research will focus on certain cities whose socioeconomic ranges changed after 2012 due to the SEGE-2011 Rize, Trabzon, Kayseri, Konya, Elazığ, Kastamonu, Bayburt, Erzurum, Gümüşhane, Tunceli and Çankırı are some of them and discuss the transformation of investment decisions about these cities via qualitative analysis. The study argues that the new incentive zoning identified by the index ultimately related not only to economic but also to political processes

Anahtar Kelimeler

regional development, development Index, incentive system, localization, classification

Kaynakça

• [1] Başdeğirmen, Ş. (2013, May 29). Teşvik Yeniden Değerlendirilmelidir. Retrieved October 23, 2017, from Isparta Ticaret ve Sanayi Odası: http://www.itso.org/newspaper/temmuz2013/files/search/searchtext.xml
• Bismil Haber. (2012, April 8). Yeni Teşvik Yasası Diyarbakır'ı Memnun Etti. Retrieved May 22, 2017, from Bismil Haber Web: http://www.bismilhaber.com/yenitesvik-yasasi-diyarbakiri-memnun-etti-3009h.htm
• Brenner, N. (1997, Fall ). Global, Fragmented, Hierarchical: Henri Lefebvre’s Geographies of Globalization. Public Culture , 10 (1), pp. 135-167.
• Brenner, N. (2001). The Limits to Scale? Methodological Reflections on Scalar Structuration. Progress in Human Geography , 25 (4), pp. 591-614.
• Brenner, N., & Theodore, N. (2002). Preface: From the ‘New Localism’ to the Spaces of Neoliberalism. Antipode , 34 (3), pp. 341-347.
• Doğan, A. E., & Tuna, Ş. G. (2011). Tunceli/Dersim’de Tembelliğin Kültürelleştirilmesi: Emek Süreçlerinin Özgünlükleri Çerçevesinde Bir Bakış. İktisat Dergisi (515-516), 81-93.
• Elliott, L. (2011, May 24). Are you happy? The OECD wants to know. Retrieved May 2, 2018, from Guardian: https://www.theguardian.com/business/2011/may/24/oecd-measures-happiness
• EURADA. (2015, May 3). About Us. May 3, 2015 tarihinde European Association of Development Agencies: http://www.eurada.org/index.php/about adresinden alındı
• Fırat Kalkınma Ajansı. (n.d.). Retrieved 11 12, 2017, from Fırat Kalkınma Ajansı: http://www.fka.org.tr
• Güler, B. A. (2003). Yönetişim: Tüm İktidar Sermayeye. Praksis , Winter-Spring (9), pp. 93-116.
• Güneydoğu Sanayici ve İş Adamları Derneği. (2012, December 29). Haber Arşivi. Retrieved May 15, 2015, from Güneydoğu Sanayici ve İş Adamları Derneği Web: http://www.gunsiad.org/index.php/haber
• Halkier, H., & Danson, M. (1997). Regional Development Agencies in Europe: A Survey of Key Characteristics and Trends. European Urban and Regional Studies , 4 (3), pp. 243-256.
• Jessop, B. (2000). The Crisis of the National Spatio-Temporal Fix and the Tendential Ecological Dominance of Globalizing Capitalism. International Journal of Urban and Regional Research , 24 (2), pp. 323-360.
• Kalaycı, M. (2012, May 2). Yeni Teşvik Sistemi Ve Konya'daki Yatırımlara İlişkin. Retrieved May 17, 2018, from Türkiye Büyük Millet Meclisi Web Site: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/genel_kurul.cl_getir?pEid=2257
• Kalkınma Bakanlığı. (2013). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2011. Ankara: Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü.
• Konuksever, A. (2015, December 17). Sur’da "Ekonomik Afet" Talebi. Retrieved December 23, 2016, from Aljazeera Turk: http://www.aljazeera.com.tr/al-jazeeraozel/surda-ekonomik-afet-talebi
• Lagendijk, A., Kayasu, S., & Yasar, S. (2009). The Role of Regional Development Agencies in Turkey : From Implementing EU Directives To Supporting Regional Business Communities? European Urban and Regional Studies , 16 (4), pp. 383- 396.
• Loewendahl-Ertugal, E. (2005, Spring). Europeanisation of Regional Policy and Regional Governance: The Case of Turkey . European Political Economy Review , 3 (1), pp. 18-53.
• Milliyet. (2017, August 17). "Hatay Halkı Hakkını İstiyor" İmza Kampanyası. Retrieved January 6, 2018, from Milliyet Web: http://www.milliyet.com.tr/hatay-halkihakkini-istiyor-imza-kampanyasi-hatay-yerelhaber-2229107/
• Milliyet. (2017, February 24). Adıyaman'da Milli İstihdam Seferberliği. Retrieved February 2, 2018, from Milliyet Web: http://www.milliyet.com.tr/adiyaman-da-milliistihdam-seferberligi-adiyaman-yerelhaber-1863347/
• OECD. (2018, February 2). Better Life Initiative. Retrieved February 2, 2018, from OECD Better Life Index: http://www.oecd.org/statistics/better-lifeinitiative.htm
• Ohmae, K. (1995). The End of the Nation State: The Rise of Regional Economies. New York: Free Press.
• Orhan, G. (2013). Sermayenin Mekânsal Hareketinin Dersim’e Yansımaları: 2000’lerin Politik Atmosferinde Dört Dağdan "Yatırım Fırsatı" Yaratmak. In Ş. G.
• Tuna, & G. Orhan, Dört Dağa Sığmayan Kent: Dersim Üzerine Ekonomi-Politik Yazılar (pp. 203-249). İstanbul: Patika Kitap.
• Orhan, G. (2017). The Production of Space in Dersim in the 2000s. İstanbul : Yayınlanmamış Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü.
• Paasi, A. (2004). Place and Region: Looking Through the Prism of Scale. Progress in Human Geography , 28 (4), pp. 536-546.
• Radikal. (2012, April 12). Vergiler sıfırlandı, Güneydoğu Çin olacak. Retrieved May 13, 2015, from Radikal Web: http://www.radikal.com.tr/turkiye/vergiler-sifirlandiguneydogu-cin-olacak-1084733/
• Resmi Gazete. (n.d.). Retrieved 10 10, 2017, from Resmi Gazete: http://www.resmigazete.gov.tr.
• Resmi Gazete. (2017, January 11). Cazibe Merkezleri Programının Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Karar. Retrieved May 27, 2018, from Resmi Gazete Web: http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/esk iler/2017/01/20170111.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/01 /20170111.htm
• Swyngedouw, E. (2004). Globalisation or ‘Glocalisation’? Networks, Territo-ries and Rescaling . Cambridge Review of International Affairs , 17 (1), pp. 25-48.
• Swyngedouw, E. (1992). The Mammon Quest: ‘Glocalization’, Interspatial Competition and the Monetary Order: The Construction of New Scales. In M. Dunford, & G. Kafkalas, Cities and Regions in the New Europe: The Global-Local Interplay and Spatial Development Strategies (pp. 39-67). London: Belhaven Press. (2003). T.C. 58. Hükümet Acil Eylem Planı (AEP). Ankara.
• T24. (2012, April 9). "Başbakan'ın talimatıyla teşvik primi hazırlanamaz". Retrieved October 4, 2017, from T24 Web: http://t24.com.tr/haber/basbakanin-talimatiylatesvik-primi-hazirlanamaz,201299
• TC Kalkınma Bakanlığı. (2015, May 13). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Retrieved May 13, 2015, from Kalkınma Bakanlığı Web Site: http://www3.kalkinma.gov.tr
• Temiz, M. (2011). Düzey 2 Sınıflandırmasında Bölge İçi Gelişmişlik Farklılıkları: TRB1 Örneği . In C. C. Aktan, 1. Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı Bildiriler. Malatya: FKA. United Nations General Assembly. (1987). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. Oslo: United Nations General Assembly, Development and International Co-operation: Environment.
• Zırh, B. C. (2013, April 5). Tunceli ‘Türkiye’de Kadın Olmak İçin En İyi Kent’ Yarışını Nasıl Kaybetti? Retrieved May 10, 2014, from Birikim: http://www.birikimdergisi.com/guncel-yazilar/453/tunceli-turkiye-de-kadin-olmakicin-en-iyi-kent-yarisini-nasil-kaybetti#.XCJAMlwzY2w