Değişen Mekân, Değişen Sınıfsallıklar: Samsun Kenti Örneğinde AVM’lerde Çalışan Kadın Satış Temsilcileri

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 48, 31 - 58, 01.01.2016

Koray R. Yılmaz

Öz

Samsun kenti, son birkaç on yıldır bir gerileme süreci içindedir. Yaklaşık son on yıllık süreç içerisinde ise bu gerileme sürecine sermayenin mekân üzerindeki politikaları çerçevesinde bir yanıt üretilme çabası dikkat çekmektedir. Yapılı çevrede meydana gelen değişikliklerin yanı sıra bu politikaların en önemli sonuçlarından biri de kentte en eskisi 2007 yılında kurulan AVM’lerdir. Bu çalışma Samsun örneğinde AVM’lerde çalışan kadın işçilere odaklanarak, bu mekânsal dönüşümün sınıfsal sonuçlarına bakmayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede kent ölçeğinde üç ayrı AVM’de 60 satış temsilcisi kadınla, kadınların sosyolojik özellikleri, çalışma koşulları ve emek süreçlerini anlamaya odaklanan yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Genellikle genç, eğitimli, bekâr kadınların, gizli eksik istihdam koşullarında, asgari ücretle, geçici sürelerde çalıştığı ve duygusal ve bedeni niteliklerinin sermaye tahakkümünü artıran yoğun bir emek denetimine tabii hale geldiği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

AVM, Satış Temsilcisi Kadın Emeği, Duygusal Emek, Bedeni Emek, Emek Süreci, Emek Denetimi

Changing Space, Changing Class Relations: The Saleswomen in the Shopping Malls in Samsun

Öz

In comparision with similar cities, Samsun has appeared in a recession process over the last three decades. However it has been aimed to overcome this process through the capital policies over the urban space in the past decade. Besides the other changes in the built environmet, one of the main results of these capital policies is the shopping malls which the oldest one is established in 2007. In this article, it is pointed out the results of these spatial changes in terms of class by focusing on woman workers who are employed in these malls as saleswoman. In this framework, the semi-structured interviews were used to reveal the sociological features, working conditions and labour process of saleswomen. They were interviewed in their working places. The sample consisted of 60 saleswomen. It is understood that the saleswomen are generally young, educated ang single women. They are generally working temporarily, under the hidden underemployment conditions and at a minimum wage. And their bodily and emotional features have become the object of the intensive labour control strategies which increase the domination of capital

Anahtar Kelimeler

Shopping Mall, Saleswomen labour, Emotional Labour, Bodily Labour, Labour Process, Labour Control

Kaynakça

• Acar-Savran, G (2003) Kadınların Emeğini Görünür Kılmak: Marx’dan Delphy’ye Bir Ufuk Taraması, Praksis 10: 159-210
• Akıncı, G.M (2013) Gençler ve Alışveriş Merkezleri (AVM’ler): AVM Kullanım Tercihleri Hakkında Bir Alan Çalışması, MEGARON, 8(2):87-96 DOI: 10.5505/MEGARON.2013.44153
• Ashfort, B ve R. Humprey (1993) Emotional Labor in Service Roles: The Influence of Identity, Academeyof Managemet Review 18:88-115
• Ashfort, B ve R. Humprey (1995) Emotions in the Workplace A Reappraisal, Human Relations, 48-2, 97-125
• Bell, D (1973) The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting, New York: Basic Books
• Braverman, H (1974)Labor and Monopoly Capital: The Degradation of Work in the Twentieth Century, New York: Monthly Review Press
• Bolton, S (2005) Emotion Management in the Workplace, Palgrave Macmillan
• Burawoy, M (1985) The Politics of Production: Factory Regimes Under Capitalism and Socialism. London: Verso, 1985
• Edwards, R. (1979) Contested Terrain: The Transformation of the Workplace in the Twentieth Century, Heinemann, Londra.
• Friedman, A. (1977) ‘Responsible Autonomy versus Direct Control Over the Labour Process’, Capital and Class, Vol 1 No 1, 43-57.
• Goffman, E ([1956], 2009) Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, (çev. Barış Cezar), Metis Kitap
• Gough, J (2004) Changing Scale as Changing Class Relations: Variety and Contradiction in the Politics of Scale, Political Geography 2004; 23(2):185- 211.
• Gough, J. (2006) Jamie Gough ile Söyleşi, Praksis 15. s: 13-48
• Haraway, D (1995) "Nature, Politics, and Possibilities: a Debate and Discussion with David Harvey and Donna Haraway" , Society and Space, 13, 507-27.
• Harvey, D ([1982], 2012) Sermayenin Sınırları, (çev. Utku Balaban), Tan Yayınları
• Harvey, D (2008) Umut Mekanları, (çev. Zeynep Gambetti), Metis Kitap
• Hardt, M. (1999) ‘Affective Labor’, Boundary 2, 26(2): 89-100.
• Hardt, M ve A. Negri (2001) İmparatorluk, (çev. Abdullah Yılmaz), Ayrıntı Yayınları
• Hardt ve Negri 2004, Çokluk, (çev. Barış Yıldırım), Ayrıntı Yayınları
• Hochschild, A. Russell (1983) The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling, University of California Press
• Hochschild, A. Russell (1989) Reply to Cas Wouters’s Review Essay on The Managed Heart, Theory, Culture and Society 6: 439-445
• Hochschild, A. Russell (2003) The Commercialization of Intimate Life: Notes from Home and Work, University of California Press
• Hopfl, H (2002) Playing the Part: Reflections of Aspects of Mere Performance in the Customer-Client Relationship, Journal of Management Studies 39, 2 255-267
• Illouz, E (2011) Soğuk Yakınlıklar, Duygusal Kapitalizmin Şekillenmesi, (çev. Özge Çağlar Aksoy), İletişim Yayınları
• Kart, E (2011)Bir Duygu Yönetimi Süreci Olarak Duygusal Emeğin Çalışanlar Üzerindeki Etkisi, Çalışma ve Toplum, 30,3, 215-230
• Kaya, U ve N. Serçeoğlu (2013) Duygu İşçilerinde İşe Yabancılaşma: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma, Çalışma ve Toplum, 36, 311-346
• Lan, Pei-Chia (2003)Working in a Neon Cage: Bodily Labor of Cosmetics Saleswomen in Taiwan, Feminist Studies, 29:1, 21-45
• Lefebvre, H ([1974], 2014) Mekânın Üretimi, (çev. Işık Ergüden), Sel Yayıncılık
• Mestroviç, S (1997) Postemotional Society, Sage Publication
• Mills, C. Wright ([1956], 2002) White Collar: The American Middle Classes, Oxford University Press
• Mohun, S (2006) Her Emek Değer Yaratır mı? A.Saad Filho (der.) Kapitalizme Reddiye Marxist Bir Giriş (çev. Aslı Zengin) içinde, İstanbul: Yordam Kitap
• Morris J.A ve Feldman D.C(1996) The Dimensions, Antecedenets and Consequences of Emotional Labor, Academy of Managemet Review, 21- 4, 986-1000
• Morris J.A ve Feldman D.C(1997) Managing Emotions in the Workplace, Journal of Managerial Issues, 9,3 257-274
• Marx, K([1862-63], 1998), Artı Değer Teorileri, (çev. Yurdakul Fincancı), Sol Yayınları
• Özmen Y, D (2009) Sermaye Birikimi Sürecinde “Arayış Mekânları” Samsun Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE.
• Özmen Y, D (2011) “Kalkınmanın Yeni Mekânları: Alternatif Bir Kavramlaştırma
• Denemesi”, İktisat, 519
• Özkaplan, N (2009) Duygusal Emek ve Kadın İşi/Erkek İşi, Çalışma ve Toplum, 2, 21, 15-24
• Poulantzas, N. (1975) Classes in Contemporary Capitalism, NLB: Londra
• Ritzer, G (2000) Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, (çev. Şen Süer Kaya), Ayrıntı Yayınları
• Sennett, R (2012) Karakter Aşınması, Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri, (çev. Barış Yıldırım), Ayrıntı Yayınları
• Smith, A ([1776], 2006) Milletlerin Zenginliği, (çev. Haldun Derin), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Standing, G (2014) Prekarya Yeni Tehlikeli Sınıf, (çev. Ergin Bulut), İletişim Yayınları
• Şahin, M., B. Aydın ve S. V. Sarı (2012) AVM’lerde Çalışan Kadın Satış Danışmanlarının International Journal of Education, vol 1, no 2, s. 67-81 Cinsel Tacize İlişkin Görüşleri, Cumhuriyet
• Şentürk, U (2012) Tüketim Toplumu Bağlamında Boş Zamanların Kurumsallaştırdığı Bir Mekân: Alışveriş Merkezleri (AVM), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 13, 2012, s. 63 -77
• Taylor, Frederick, W. ([1911], 2005) Bilimsel Yönetim İlkeleri, (çev. Bahadır Akın), Adres Yayınları
• Wouters, C (1989) The Sociology of Emotion and Flight Attendants: Hochschild’s Managed Heart, Theory, Culture and Society, 6: 95-123
• http://www.yesilyurtavm.com/
• http://www.bulvarsamsun.com.tr/hakkimizda.html
• http://www.piazzaavm.com.tr/samsun/hakkimizda