Güvencesiz Çalışma Koşullarında Şırnak Kömür Ocakları Çalışanları

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 48, 169 - 198, 01.01.2016

Dicle Özcan

Öz

Bu çalışmada, Dünyada ve Türkiye’de kapitalist ve neoliberal ekonomi politikalarıyla gün geçtikçe büyüyen yoksulluk sorunu bağlamında kayıtdışı ve sosyal güvencesiz çalıştırılan Şırnak Kömür Ocakları çalışanları araştırılmıştır. Bu bağlamda on beş yetişkin ve on çocuk çalışan olmak üzere toplamda 25 kömür ocağı çalışanıyla derinlemesine yüz yüze mülakatlar yapılmış; nihayetinde, yoksulluk faktörü ve istihdam alanlarının yetersizliğinin çalışanları can güvenliğinden yoksun çalışmaya zorlayan en önemli dinamikler olduğu sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kavramlar: Yoksulluk, enformel sektör, kayıtdışı istihdam, sosyal güvenlik, maden işçileri, Şırnak kömür ocakları işçileri

In without Social Security Contidions Şırnak Coal Mines Workers

Öz

In this study, in term of by day by growing problem of poverty with capitalist and neoliberal economy policies was researched the Şırnak Coal Mines employees which working informal and without social security, in the World and Turkey. In this context, it was interviewed with fifteen adult and ten children laburs face to face; and finally, investigation was determined that poverty factor and insufficiency of the employment forces working, without life safety working

Anahtar Kelimeler

Poverty, informal sector, informal employment, social security, mine workers, Şırnak coal mines workers

Kaynakça

• Altuğ, O. (1999). Kayıtdışı Ekonomi. İstanbul: Türkmen Yayınevi.
• Arslanhan, S. & Cünedioğlu, H. E. (2010). Madenlerde Yaşanan İş Kazaları ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme. http://bilimakademisi.org/wpcontent/uploads/2014/05/12790308262.Ma denlerde_Yasanan_Is_Kazalari_ve_Sonuclari_Uzerine_Bir_Degerlendirme. pdf, (27.01.2015).
• Avşar, Z. & Öğütoğulları, E. (2012). “Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Stratejileri”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 1, 9-40.
• Bulutay, T. & Taşçı, E. (2002). Informal Sector In The Turkish Labor Market. Ankara: Turkish Economic Asociation Dicussion Papers.
• Cumhuriyet, (7 Temmuz 2014). Devletin Gözü Önünde “Kaçak”, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/91591/Devletin_gozu_onun de__kacak_.html (20.01.2015).
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, (2007). Çocuk İşçiliği ile Mücadelede Öğretmen El Kitabı, Ankara.
• Darıcı, B., Öcal, F.M. & Okyar, M.C. (2011). “Şırnak İli Kömür Üretimi İş Kolunda Faaliyet Gösteren Firma Sahiplerinin Sosyo-Ekonomik Durumlarına Genel Bakış-2010”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 89-100. Dev Maden Sen. (2015). 2014 Maden Kazaları Raporu. http://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/63ae7822c2c1841_ek.pdf?tipi=2& turu=H&sube=2 (25.01.2015).
• Dicle Kalkınma Ajansı, (2010). TRC3 Bölgesi (Mardin, Batman, Siirt, Şırnak) Yer altı ve Yer üstü Zenginlikleri Raporu. http://www.dika.org.tr/photos/files/TRC3_B%C3%B6lgesi_Maden_Rapo ru.pdf (26.01.2015)
• Erturgut, Ö. & Sönmez, O. (1994). Şırnak’ın “Kara” Umudu. www.aksiyon.com.tr. (28.01.2015)
• Evrensel, (22 Haziran 2014). Şırnak’ta Kömür Ocağı Eylemi, http://www.evrensel.net/haber/86785/sirnakta-komur-ocagi-eylemi, (22.01.2015).
• Evrensel, (23 Haziran 2014). Baretsiz Madenciler, http://www.evrensel.net/haber/86825/baretsiz-madenciler, (22.01.2015)
• Evrensel, (25 Haziran 2015). Maden Özelleşti İşçiler Köleleşti, http://www.evrensel.net/haber/86959/maden-ozellesti-isciler-kolelesti, (22.01.2015).
• Gümüş, E. (2010). Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sistemi: Mevcut Durum, Sorunlar ve Öneriler. Setaanaliz, 24.
• Gündoğan, N. (2008). Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele. http://www.aso.org.tr/kurumsal/media/kaynak/TUR/asomedya/ocak- subat2008/Dosya.pdf, (25.01.2015).
• Gürses, D. (2007). “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele Politikaları”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 59-74.
• Hurst, P. (2010). Uluslararası Çocuk İşçiliğini Sona Erdirme Programı, https://osha.europa.eu/fop/turkey/tr/publications/oshayayin/cv_a_4_coc uk_isciligi.pdf , (29.01.2015)
• Hürriyet, (13 Mayıs 2015). Soma Faciasının Üzerinden Bir Yıl Geçti, http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/28988394.asp, (23.01.2015).
• Kahramanoğlu, E. (1996). Türkiye’de Çalışan Çocuklar Sorunu ve Çözüm Yolları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu ve Friedrich Nauman Vakfı Yayını.
• Kepenek, Y. & Yentürk, N. (2010). Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Memurlar.net, (10 Eylül 2014). Torba Tasarıdaki Son Durum. http://www.memurlar.net/haber/476923/, (21.01.2015).
• Müftüoğlu, B. G. & Taniş, B. (2010). “21. Yüzyılda Zonguldak Maden İşletmelerinde Çalıma Hayatı: Bir Kesit-Tek Gerçek”, Çalışma ve Toplum,
• Öztürk, M. & Çetin, B. I. (2012). “Dünyada ve Türkiye’de Yoksulluk ve Kadınlar”, Journal of Yasar University, 3(11), 2661-2698.
• Şırnak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. (2014). Şırnak İli 2013 Çevre Durum Raporu. http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/Sirnak_icdr2013.pdf, (27.01.2015).
• Uluslararası Çalışma Örgütü, (1998). İstihdama Kabulde Asgari Çalışma Yaşa İlişkin Sözleşme. http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/about/soz138.ht m, (27.01.2015).
• Sallan Gül, S. (2002). “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadelenin Sosyolojik Boyutları”, Yasemin Özdek (der.), Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, Ankara: TODAİE Yayınları, 107–118.
• Sosyal Güvenlik Kurumu, (2015). Aylık Temel Göstergeler 2014-Ekim. http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/fb3c11b9-9c12-4556-94c7- 1c8663002d78/2014_10_Temel_Gostergeler.pdf?MOD=AJPERES, (28.01.2015).
• Şenses, F. (2002), Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şenkal, A. (2005). Küreselleşme Sürecinde Sosyal Politika. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Şırnak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Şırnak, Genel Bilgiler. http://www.sirnakkulturturizm.gov.tr/TR,56417/genel-bilgiler.html, (29.01.2015).
• Taş, Y. & Özcan, S. (2012). “Türkiye’de ve Dünyada Yoksulluk Üzerine Bir Araştırma”, Büyüme ve Gelişme-III, International Conference on Eurasian Economies 2012, 423-430.
• TBMM, (2014). İstanbul Milletvekili Levent Tüzel’in Yazılı Soru Önergesi ve Cevabı. http://www2.tbmm.gov.tr/d24/7/7-45970c.pdf, (21.01.2015).
• TMMOB Makine Mühendisleri Odası. (2012). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Oda Raporu. Ankara: Ankamat.
• TMMOB Maden Mühendisleri Odası. (2010). Madencilikte Yaşanan İş Kazaları Raporu. http://www.maden.org.tr/resimler/ekler/9bd3e8809c72d94_ek.pdf, (27.01.2015).
• TMMOB Maden Mühendisleri Odası. (2011). Madencilik Sektörü ve Politikaları Raporu.http://www.maden.org.tr/resimler/ekler/6b4f48fe09a313b_ek.pdf ?tipi=5, (27.01.2015).
• Torun, M. (2014). “Soma’dan Şırnak’a İş Cinayetleri”, Mühendis ve Makine,
• TÜİK, (2015). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2014. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18616, (26.01.2015). TÜİK. (2014a). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması 2013. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16083, (27.01.2015). TÜİK, (2014b). Seçilmiş Göstergelerle Şırnak, 2013. http://www.tuik.gov.tr/ilGostergeleri/iller/SIRNAK.pdf, (22.01.2015). TÜİK. (2013). Çocuk İşgücü Anketi Sonuçları 2012. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13659, (28.01.2015).
• T24, (18 Ağustos 2014). Şırnak’taki Kaçak Kömür Ocakları Hala Çalışıyor, Valilik Sorumluluk Almıyor. http://t24.com.tr/haber/sirnaktaki-kacak- komur-ocaklari-hala-calisiyor-valilik-sorumluluk-almiyor,267971 (27.01.2015). ,
• Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), (1998). İstihdama Kabulde Asgari Yaşa İlişkin Sözleşme. http://www.ilo.org/public/turkish/region/eurpro/ankara/about/soz138.ht m , (25.01.2015).
• United Nations Development Programme (UNDP), (2013). 2013 İnsani Gelişme Raporu Türkiye Notu. http://www.tr.undp.org/content/dam/turkey/docs/Publications/hdr/T% C3%BCrkiye%20De%C4%9Ferlendirmesi.pdf, (20.01.2015)