Türkiye’de Genç Yetişkin Kadınların İşgücü Durumuna Yönelik Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 75, 2687 - 2733, 24.10.2022

Selda Görkey , Elif Çağlı Kaynak

https://doi.org/10.54752/ct.1191458

Öz

Gençlikten yetişkinliğe geçiş aşamasında olan bireylerin oluşturduğu genç yetişkinler, genellikle işgücüne yeni katılmış ya da katılmak üzere olduklarından birtakım sorunlarla karşılaşırlar. Bu sorunlar cinsiyet bazında incelendiğinde, kadınların bu süreçte daha fazla güçlükle karşılaştığı görülür. Genç yetişkin kadınlar, öncelikle kadın işgücünün karşılaştığı hane içi sorumluluklar nedeniyle kadın istihdamının ikincil olarak görülmesi problemiyle yüzleşmektedir. Bu durumun da etkisiyle, doğurganlık çağında olan genç yetişkin kadınların sıklıkla çocuk sahibi olma ile işgücünde bulunma arasında tercih yapmaları gerekmektedir. Türkiye’de kadın işgücüne ait problemler ve genç işgücünün karşılaştıkları problemlerin kronikleşerek ileri yaş gruplarına yansıması, işgücünde genç yetişkin kadınların ayrı bir grup olarak incelenmesini önemli hale getirmektedir. Türkiye’de, 25-34 yaş grubundaki genç yetişkin kadınlara ilk kez yönelerek, bu grubun işgücü durumunu makro açıdan araştırmayı amaçlayan çalışma, konuya ilişkin bir durum tespiti yapmayı ve politika önerilerinde bulunmayı hedeflemektedir. Türkiye’de genç yetişkin kadınlarda işgücüne katılım ve istihdam oranları erkeklere göre daha düşük, işsizlik oranı ise daha yüksektir. Yarı-zamanlı çalışanlar içinde, özellikle 30-34 yaş grubunda, kadınların oranı erkeklere göre çok daha yüksek olup; aradaki fark giderek artmaktadır. İstihdamın sektörel dağılımı, genç yetişkin kadınların oldukça büyük bir kısmının hizmetler sektöründe istihdam edildiğini; eğitim düzeyinin incelenmesi ise işgücünde aktif genç yetişkin kadınların yarısından fazlasının yükseköğretim mezunu olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, genç yetişkin kadınların erkeklere kıyasla daha nitelikli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma ile son olarak, genç yetişkin kadınlara yönelik bakım yükünü azaltarak işgücüne katılımı arttırmayı ve işsizliği azaltmayı hedefleyen çeşitli politikalar önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşgücü, İstihdam, Kadınlar, Genç Yetişkinler, Genç Yetişkin Kadınlar

Kaynakça

• Acar, B. Çakır, G., Mutlutürk H., Topal, F., Sali, S. ve Yaman, Ö. M. (2020).”Tekstil ve Hazır Giyim Atölyelerinde Çalışan Genç Yetişkin Kadın İşçilerin Çalışma Koşulları ve Deneyimledikleri Çok Boyutlu Sorunlar”, Çalışma ve Toplum, 64 (1), 89-116.
• Acun, S. ve Güneş, B. (2014).”Türkiye’de 2008 Krizinin Eksik İstihdama Etkileri”, Ekonomik Yaklaşım, 25 (90), 45-69.
• Berber, M. ve Yılmaz Eeser, B. (2008).”Türkiye’de Kadın İstihdamı: Ülke ve Bölge Düzeyinde Sektörel Analiz”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2), 1-16.
• Berthelon M ve Kruger D. I.(2017)”Does adolescent motherhood affect education and labor market outcomes of mothers? A study on young adult women in Chile during 1990-2013”, Int J Public Health. 62(2), 293-303.
• Bradley, H. ve Devadason, R. (2008).”Fractured Transitions: Young Adults’ Pathways into Contemporary Labour Markets”, Sociology, 42(1), 119-136.
• Communication from the Commision to the European Parliament, The Council, The European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions Youth Employment Support: a Bridge to Jobs for the Next Generation, COM(2020) 276 final https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52020DC0276 (20.02.2021)
• Çakır, G.,Mutlutürk H., Topal, F., Sali, S., Acar, B. ve Yaman, Ö.M. (2019).”Tekstil ve Giyim Sektöründe Çalışan Genç Kadın İşçilerin Çalışma Sebepleri ve Aile İlişkileri”, Turkish Studies, 14(6), 3083-3103. Dama, N. (2017). Türkiye’nin Eğitim, Öğrenim ve Çalışma Sürecinde Olmayan Gençleri, SETA Analiz. Dedeoğlu, S. (2000).”Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye'de Aile ve Kadın Emeği”, Toplum ve Bilim, 86, 139-170. Dedeoğlu, S. (2009).”Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Cinsiyet Eşitliği Politikaları, Kadın İstihdamı ve İstihdam Dışılık”, Çalışma ve Toplum, 21(2009/2), 41-54. Dedeoğlu, S. ve Ekiz Gökmen, Ç. (2021). Dünya’da ve Türkiye’de Çalışma Yaşamında Kadın, Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü. Dedeoğlu, S., Şahankaya Adar, A. ve Sırali, Y. (2021). Supporting Women’s Employment through Institutional Collaboration on Early Childhood Care and Education, Ankara: International Labour Organisation.
• Dikmen, F. H. (2020).”Türkiye’de Genç Yetişkinlerde Zamana Dayalı Eksik İstihdamın Özellikleri”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(2), 211–222. https://doi.org/10.17065/huniibf.744308 (23.4.2022).
• Ekiz Gökmen, Ç. (2017).”Toplumsal Cinsiyet ve Zamanın Yoksulluğu: Hane İçi Ücretli ve Ücretsiz Emek Sunumu”, Çalışma ve Toplum: Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 2017(4), 1953-88.
• Esping-Andersen, G. (1999). Social Foundations of Postindustrial Economies, Oxford: Oxford University Press.
• Eurofound (2012). Neets – Young People Not In Employment, Education Or Training: Characteristics Costs And Policy Responses In Europe, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Eurostat (2021a). Veriseti:”Inactive population not seeking employment by sex, age and main reason”[LFSA_IGAR__custom_938778] https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/LFSA_IGAR__custom_938778/default/table (20.04.2021).
• Eurostat (2021b). Veriseti:”Employment by sex, age and economic activity”(from 2008 onwards, NACE Rev. 2) - 1 000 [LFSA_EGAN2__custom_938733], https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/LFSA_EGAN2__custom_938733/default/table (20.04.2021).
• Eurostat (2021c).Veriseti:”Active population by sex, age and educational attainment level”(1 000) [LFSA_AGAED__custom_865105], https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/LFSA_AGAED__custom_865105/default/table (20.04.2021).
• French, M., Homer, J.F., Popovici, I ve Robins, P.K. (2015).”What You Do in High School Matters: High School GPA, Educational Attainment, and Labor Market Earnings as a Young Adult”, Eastern Economic Journal, 41, 370-386.
• Görkey, S. (2019).”Women’s Employment in Turkey’s ICT Sector: An Examination from a Social Inclusion Perspective”. I. Williams, O. Millward, & R. Layton (Eds.), Gender Gaps and the Social Inclusion Movement in ICT içinde, IGI Global, 63-86.
• Güdek-Gölçek, Ş. (2019).”Neoliberal Politikaların Türkiye’de Kadın İstihdamına Etkisi”. Sosyoekonomi, 27(41) , 129-150.
• Güler, M. A. (2015).”Ulusal İstihdam Stratejisi Bağlamında Türkiye’de Güvencesiz Çalışma”, Çalışma ve Toplum, 46(3), 155-190.
• İpek, M. (2014).”Kayıt Dışı İstihdamda Küresel Etkiler ve Sosyal Örüntüler”, Çalışma ve Toplum, 40(1), 163-186.
• Görmüş, A. (2019).”Türkiye’de Zamana Dayalı Eksik İstihdamın Karakteristiği: Hanehalkı İşgücü Anketlerinden Bulgular”, Sosoyoekonomi, 27(40), 67-90.
• Karabıyık, İ. (2012).”Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadın İsti̇hdamı”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1), 231–260.
• Karabchuk, T. (2020).”Job Instability and Fertility Intentions of Young Adults in Europe: Does Labour Market Legislation Matter?”, The Annals of the American Academy, AAPSS, 688, 225-245.
• Keski̇n, S. (2018).”Türkiye’de Eğitim Düzeylerine Göre Kadınların İş Hayatındaki Yeri”, Kadın Araştırmaları Dergisi , (17) , 1-30
• Knijn, T. (2012a). Work, Family Policies and Transitions to Adulthood in Europe, US, UK: Palgrave Macmillan.
• Knijn, T. (2012b).”New Social Risks for Young Adults: A Conceptual Framework”, Knijn T. (ed.), Work, Family Policies and Transitions to Adulthood in Europe içinde, US, UK: Palgrave Macmillan, 3-16.
• Knijn T. (2012c).”Three Policy Paradigms and EU Policies on Young Adults”, Knijn T. (ed.), Work, Family Policies and Transitions to Adulthood in Europe içinde, US, UK: Palgrave Macmillan, 17-38.
• Kuvvetli Yavaş, H. (2021).”Türkiye’de Genç Kadın İşsizliği ve İşgücü Politikaları”, Çalışma ve Toplum: Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 1(68), 151-180.
• Lee, S. ve Baek, S. (2014).”Why the Social Investment Approach is Not Enough – The Female Labour Market and Family Policy in the Republic of Korea”, Social Policy & Administration, 48(6), 686-703.
• OECD. (2015). Education At A Glance 2015: OECD Indicator, Paris: OECD Publishing
• OECD (2021a.). Veriseti:”OECD people aged 25 to 54 (those in their prime working lives)”, https://data.oecd.org/emp/employment-rate-by-age-group.htm#indicator-chart (15.02.2021)
• OECD (2021b).Veriseti:”Transition from school to work”, https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=EAG_TRANS (15.02.2021)
• OECD (2021c). Veriseti:”Employment rate”, https://data.oecd.org/emp/employment-rate.htm#indicator-chart (11.05.2021)
• OECD (2021d). Veriseti:”Labour force participation rate”, https://data.oecd.org/emp/labour-force-participation-rate.htm#indicator-chart (11.05.2021).
• OECD (2021e). Veriseti:”FTPT employment based on a common definition”, https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=FTPTC_D (11.05.2021).
• OECD (2021f). Veriseti:”Incidence of FTPT employment - common definition”, https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=FTPTC_I (11.05.2021).
• Pwc (2018).”Çalışma Hayatında Cinsiyet Eşitliği Araştırması”, https://www.pwc.com.tr/tr/Hizmetlerimiz/insan-yonetimi-ve-organizasyon-danismanligi/yayinlar/calisma-hayatinda-cinsiyet-esitligi/pwc-calisma-hayatinda-cinsiyet-esitligi-arastirmasi.pdf (28.05.2020)
• Rumbaut, R.G. (2004).”Young Adults in the United States: A Profile”, Research Network Working Paper, https://ssrn.com/abstract=1887827, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1887827 (23.4.2022)
• Soyseçkin, İ . (2015).”Türkiye’de Kadın İstihdamı ve Sosyal Refah Uygulamaları”, Mülkiye Dergisi, 39 (3), 245-270.
• Susanlı, Z.B. (2017).”Underemployment in the Turkish Labor Market”, Sosyoekonomi, 25(33), 167-173.
• Taşçı, H.M. (2006).”Recent Trends in Underemployment and Determinants of Underdevelopment in Turkey”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Derrgisi, 11(1), 299-319.
• Tilev, F. (2018).”Esnek çalışma ve kadın istihdamı”, Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2, 121–150.
• Topkaya, Ö. (2015).”Avrupa Birliği ve Türkiye’de Uygulanan Genç İşsizliği ile Mücadele Politikalarının Karşılaştırmalı Analizi”, Çalışma İlişkileri Dergisi, 6 (2) , 15-31
• “Torun Bakan Büyükanneye Maaş”, http://iskanunu.com/haberler/torun-bakan-buyukanneye-maas/#:~:text=Aile%2C%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20ve%20Sosyal%20Hizmetler,12%20ay%20boyunca%20%C3%B6denmesi%20g%C3%B6r%C3%BC%C5%9F%C3%BCl%C3%BCyor (20.02.2021).
• TÜİK (2021a). Veriseti:”İşgücü İstatistikleri. Yaş Gruplarına Göre İşgücü İstatistikleri”, https://data.tuik.gov.tr/ (25.04.2021).
• TÜİK (2021b). Veriseti:”İşgücü İstatistikleri. Genç nüfusun eğitimde ve istihdamda olma durumu”, https://data.tuik.gov.tr/ (02.02.2021).
• TÜİK (2021c). Veriseti:”Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre İşgücü İstatistikleri”, https://data.tuik.gov.tr/ (25.04.2021).
• TÜİK (2021d). Veriseti:”İktisadi faaliyet koluna göre istihdam edilenler”, https://data.tuik.gov.tr/ (21.05.2021)
• TÜİK (2021e). Veriseti:”İşgücüne dahil olmayanların yıllar ve cinsiyete göre işgücüne dahil olmama nedenleri”, https://data.tuik.gov.tr/ (21.05.2021).
• TÜİK (2021f). Veriseti:”Hanehalkında 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kişilerin istihdam oranı ve Hanehalkında çocuğu olmayan 25-49 yaş grubundaki kişilerin istihdam oranı.”https://data.tuik.gov.tr/ (21.05.2021).
• TÜİK (2021g). Veriseti:”Cinsiyete ve ekonomik faaliyetlere göre istihdamın yüzde dağılımı, 2014-2019”, https://data.tuik.gov.tr/ (25.02.2021).
• TÜİK (2021h). Veriseti:”Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması”, 2011 (ISCED 2011), https://data.tuik.gov.tr/ (31.05.2021).
• TÜİK (2022).”Kazanç Yapısı Araştırması 2018 Haber Bülteni” https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kazanc-Yapisi-Arastirmasi-2018-30580 (03.03.2022)
• TÜSİAD, AÇEV, pwc, (2019).”İş ve Özel Yaşam Dengesi Yolunda Çocuk Bakım ve Eğitim Kurumlarının Yaygınlaştırılması”, https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10255-is-ve-ozel-yasam-dengesi-yolunda-cocuk-bakim-ve-egitim-kurumlarinin-yayginlastirilmasi (28.05.2020).
• Umutlu, S. ve Öztürk, M. (2020).”İş Yaşamında Kadın ve Karşılaştığı Sorunlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(3), 297–306. https://orcid.org/0000-0002-0391-0179 (23.4.2022).
• Wimer, C., Nam, J., Garfinkel, I., Kaushal, N., Waldfogel, J., ve Fox, L. (2020).”Young adult poverty in historical perspective: The role of policy supports and early labor market experiences”, Social Science Research, 86 (102390) https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2019.102390.(23.4.2022).
• Zeren, F. ve Kılınç Savrul, B. (2018).”Kadınların İşgücüne Katılım Oranı, Ekonomik Büyüme, İşsizlik Oranı ve Kentleşme Oranı Arasındaki Saklı Koentegrasyon İlişkisinin Araştırılması”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 15 (30), 87-103.