Sendika Özgürlüğü Komitesi Kararlarında Grev Hakkı

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 75, 2735 - 2773, 24.10.2022

Ömer Ceylan

https://doi.org/10.54752/ct.1191459

Cited By: 3

Öz

Sendika hakkı ve özgürlüğü işçi sınıfının uzun mücadeleleri sonucunda elde edilmiştir. Sendika hakkı ve özgürlüğü önce yasaklanmış, sonrasında hukuken tanınmış ve zamanla vazgeçilmez temel bir insan hakkı olarak kabul edilmiştir. Grev hakkı, sendika hakkı ve özgürlüğü kapsamında yer almakta ve onsuz sendika hakkı ve özgürlüğünün etkin bir biçimde kullanılamamaktadır. Diğer bir ifade ile grev hakkının olmadığı bir durumda sendika hakkı ve özgürlüğünden bahsedilmesi mümkün değildir. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) denetim organlarından biri olan Sendika Özgürlüğü Komitesi (SÖK), uluslararası çalışma hukuku bağlamında grev hakkının sendika özgürlüğü açısından önemini belirleyen önemli bir etkiye sahiptir. SÖK, kendisine yapılan yakınma başvuruları ile grev hakkının sendika özgürlüğü açısından önemini ve kapsamını belirlerken, çalışma ilişkilerinde ortaya çıkan güncel gelişmeler doğrultusunda ortaya çıkan sorunları ele almıştır. Çalışmada SÖK’ün grev hakkı konusunda almış olduğu önemli kararlar ile SÖK’ün grev hakkına yönelik etkisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sendika Özgürlüğü Komitesi (SÖK), Sendika özgürlüğü, Grev hakkı, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

Kaynakça

• Andres Jorge, Garcia Leyton (2017), “The Right to Strike as a Fundamental Human Right: Recognition and Limitations in International Law”, Revista Chilena de Derecho, Vol. 44, No. 3, 781-804 https://www.redalyc.org/pdf/1770/177054481008.pdf (07.10.2019)
• Bellace, Janice R (2014), “The ILO And The Right To Strike”, International Labour Review, Vol.153, No.1, 29-70
• https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1564-913X.2014.00196.x (20.03.2016)
• Çelik, Aziz (2008), “Milli Güvenlik Gerekçeli Grev Ertelemeleri”. Çalışma ve Toplum, Sayı. 18 s: 87-132 Çelik, Aziz (2010), “Sendikal Haklar: Uluslararası Çalışma Hukuku ve Türkiye’nin Uyumsuzluğu” Çağlar S. (ed.) Disiplinlerarası Yaklaşımla İnsan Hakları içinde, İstanbul: Beta Basım, 255-332
• Dorssemont, Filip (2010). “The Right to Form and to Join Trade Unions for the Protection of His Interests under Article 11 ECHR: An Attempt “to Digest” the Case Law (1975–2009) of the European Court on Human Rights” European Labour Law Journal, Vol. 1 No. 2: s. 185-235
• https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/201395251000100203 (04.08.2020)
• Fudge, Judy (2015), “Constitutionalizing Labour Rights in Canada and Europe: Freedom of
• Association, Collective Bargaining, and Strikes” Current Legal Problems, Vol. 68, 267–305 https://academic.oup.com/clp/article/68/1/267/337622 (28.12.2021).
• Gravel Eric, Duplessis Isabelle, Bernigon Bernard (2002), The Committee on Freedom of Association: Its impact over 50 Years https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/publication/wcms_087814.pdf (05.10.2019)
• Gernigon Bernard, Odero Alberto, Guido Horacio (2000), ILO Principles Concerning The Right To Strike, International Labour Office, Geneva https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/publication/wcms_087987.pdf (12.11.2015)
• Gülmez, Mesut (2008a), Uluslararası Sosyal Politika, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara: Hatiboğlu Yayını.
• Gülmez, Mesut (2008b), “Sendika Hakkı, Toplu Sözleşme ve Grevi de İçeren Toplu Eylem Haklarını Kapsar mı?”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı. 18 s: 137-169
• Gülmez, Mesut (2009), “İnsan Hakları Olarak Sosyal Haklar Ve Haksızlıklar”. I. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, Ankara: Belediye-İş Sendikası Yayını, 3-17
• Hepple, Bob (2009), The Right to Strike in an International Context Canadian Labour and Employment Law Journal, Vol. 15 No. 3, 133 – 146. https://www.canlii.org/en/commentary/doc/2009CanLIIDocs266#!fragment/zoupio_Tocpdf_bk_3_2/BQCwhgziBcwMYgK4DsDWszIQewE4BUBTADwBdoAvbRABwEtsBaAfX2zhoBMAzZgI1TMAzMwBMASgA0ybKUIQAiokK4AntADkGyREJhcCJSvVadegyADKeUgCF1AJQCiAGScA1AIIA5AMJPJUjA+aFJ2cXEgA (20.03.2020)
• Hoffman Claudia, Schuster Norbert (2016), It Ain’t Over ‘Til It’s Over: The Right To Strike And The Mandate Of The ILO Commıttee of Experts Revisited, International Labour Office; Global Labour University (GLU) Working Paper https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/2016/116B09_17_engl.pdf (12.09.2018)
• Hovary, Claire La (2013), “Showdown at the ILO? A Historical Perspective on the Employers’ Group’s 2012 Challenge to the Right to Strike”, IndustrialLawJournal,Vol.42,No.4, 338-368. https://academic.oup.com/ilj/article/42/4/338/706840 (15.12.2018)
• ILO (1987), Fredom of Association A Worker’s Education Manual. Geneva: ILO Publications
• ILO (1994), Fredom of Association and Collective Bargaining. Geneva: ILO Publications
• ILO (1996), Fredom of Association Digest of Decisions and Principles of the Freedom of Association Committee of the Governing Body of the ILO. Fourth Edition. https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/1996/96B09_11_engl.pdf (11.09.2016)
• ILO (2006), Fredom of Association Digest of Decisions and Principles of the Freedom of Association Committee of the Governing Body of the ILO. Fifth Edition.
• http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@normes/documents/publication/wcms_090632.pdf (11.09.2016)
• ILO (2012), Handbook of Procedures Relating to International Labour Conventions and Recommendations.
• https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/publication/wcms_192621.pdf (06.11.2019)
• ILO (2014), “Rules of the Game: A Brief Introduction to Internatioanl Labour Standarts”,https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/publication/wcms_318141.pdf (16.12.2020)
• ILO (2018), Fredom of Association Compilation of decisions of the Committee on Freedom of Association. Sixth Edition.
• https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/publication/wcms_632659.pdf (21.08.2020)
• ILO (2022), Presentation of the Committee on Freedom of Association annual report for the year 2021. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents/meetingdocument/wcms_839966.pdf (20.06.2022)
• ILO (2022), The Freedom of Association procedure. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---normes/documents/image/wcms_088456.pdf (05.09.2022)
• Kaboğlu, İbrahim Özden (1989), Kolektif Özgürlükler, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Basımevi,
• Kapani, Münci (1993), Kamu Hürriyetleri, 7. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları,
• Kaya, Pir Ali, Güler, Ceyhun (2017), “Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Toplu Eylem Hakkı”. Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı:68, 105-126
• Köse, Sevda (2017), Uluslararası Çalışma Normlarında Kamu Görevlı̇lerı̇nı̇n Grevı̇ de İçeren Toplu Eylem Hakkı. Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli
• Köse, Sevda (2018), “ILO: Grev Hakkına İlişkin Kriz”. İnsan&İnsan, Sayı. 15 s: 46-63 https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/415457 (18.12.2020).
• Kutal, Metin Orhan (2020), “ILO Sendika Özgürlüğü Komitesi’nin İlişkin Önemli Bazı Kararları”. Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı:77, 1-19
• Özveri, Murat (2020), “Barışçıl Toplu Eylem Hakkı”. Sosyal Politika ve İktisat Yazıları, Prof. Dr. Seyhan Erdoğdu’ya Armağan,. Ankara: Mülkiye Birliği Vakfı Yayın No: 2020/1. S: 249-264
• Tanör, Bülent (1978), Anayasa Hukukunda Sosyal Haklar, İstanbul, May Yayınları
• Teklé, Tzehainesh (2018), Labour Rights and the Case Law of the European Court of Justice: What Role for International Labour Standards? European Labour Law Journal, Vol. 9 No. 3, 236 – 262. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/2031952518791831 (20.03.2020)
• Thomas Constance, Martin Oelz, Xavier Beaudonnet (2004), “The use of International Labour Law in Domestic Courts: Theory, Recent Jurisprudence, and Practical, Javillier J.C. ve Gernigon B (ed.) Les Normes Internationales du Travail: Un Patrimoine pour l’avenir: Mélanges en l’honneur de Nicolas Valticos. Organisation Internationale du Travail. 249-285
• TC, Anayasa Mahkemesi (AYM) (2014), Başvuru No: 2013/8463, (Tayfun Cengiz Başvurusu), Karar Tarihi: 18.9.2014 https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2013/8463?Dil=tr (05.01.2018)
• Yıldırım, H. Okan (2020), Türkiye'de Grev Ertelemeleri ve Türk Endüstri İlişkilerine Etkileri, İstanbul: Legal Yayıncılık
• WFTU v. Birleşik Krallık (Jamaika) (SÖK, 1951, Başvuru No. 28)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1952), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 4. Rapor” , S: 210 https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09618/09618(1952-6).pdf (20.04.2018) Hind Mazdoor Sabha, WFTU, v. Hint Hükümeti, (SÖK, 1950, Başvuru No. 5)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1953a), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 4. Rapor” , S: 180 – 188 https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09618/09618(1953-7).pdf (20.06.2019) WFTU v. Yunanistan (SÖK, 1952, Başvuru No. 55)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1953b), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 6. Rapor”, S: 364 –372 https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09618/09618(1953-7).pdf (20.02.2018) Tüm Hindistan Demiryolları Federasyonu v. Hindistan (SÖK, 1968, Başvuru No: 589)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1970), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 118. Rapor”, S: 16 – 27) https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1970-53).pdf (22.04.2018) Tüm Japonya Belediye Ulaştırma İşçileri Sendikaları Federasyonu (TOSHIKOTSU) v. Japonya (SÖK, 1973, Başvuru No. 753
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1974a), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 142. Rapor”, S: 165-173 https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=1000:50002:0::NO:50002:P50002_COMPLAINT_TEXT_ID:2899619#A (20.06.2019)
• Japonya Sendikalar Genel Konseyi (SOHYO) ,Japonya Valiliği ve Belediye İşçileri Sendikası (JICHIRO ) v. Japonya (SÖK, 1972, Başvuru No. 737)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1974b), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 139. Rapor”, S: 21 – 29 https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1974-57).pdf (22.04.2018) ICFTU, Peru Elektrik ve Aydınlatma İşçileri Federasyonu v. Peru (SÖK, 1981, Başvuru No:1081)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1982), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 214. Rapor” , S: 55 – 64) https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1982-65-series-B).pdf (22.04.2018) ICFTU v. Brezilya (SÖK, 1983, Başvuru No. 1225)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1984), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 233. Rapor”, S: 200 – 204 https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1984-67-series-B).pdf (20.06.2019) ICFTU, WFTU v. Şili Hükümeti (SÖK, 1984, Başvuru No:1309)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1985), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 238. Rapor”, S: 99 – 119
• https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1985_Series_B_No.1).pdf (22.04.2018)
• ICFTU, v. Ekvador (SÖK, 1986, Başvuru No:1381)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1987), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 248. Rapor”, S: 121 – 130) https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1987-70-series-B).pdf (22.04.2018)
• Norveç Petrol İşçileri Sendikası Federasyonu (OFS) v. Norveç (SÖK, 1991, Başvuru No:1576)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1991a), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 279. Rapor”, S: 397 – 405 https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1991-74-series-B).pdf (20.06.2019)
• Kolombiya İşçi Merkez Örgütü (CUT) v. Kolombiya (SÖK, 1990, Başvuru No:1562)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1991b), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 279. Rapor”, S: 158 – 163) https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1991-74-series-B).pdf (22.04.2018)
• ICFTU, Uluslararası Kamu Hizmetleri (PSI) v. Fiji (SÖK, 1992, Başvuru No:1575)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1992), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 284. Rapor”, S: 195 – 212) https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1992-75-series-B).pdf (22.04.2018)
• Kore İşçi Sendikaları Sendikalar Kongresi (KTUC), Uluslararası İnşaat ve Ağaç İşçileri Federasyonu (IFBWW) vd. v. Kore Cumhuriyeti (SÖK, 1992, Başvuru No: 1629)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1994a), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 294. Rapor, S: 64 – 85)https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1994-77-series-B).pdf (22.04.2018)
• ICFTU, Uluslararası Kamu Hizmetleri (PSI) v. Kenya (SÖK, 1994, Başvuru No:1792)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1994b), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 295. Rapor”, S: 180 – 185) https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1994-77-series-B).pdf (22.04.2018)
• Fildişi Sahili Serbest Sendikalar Konfederasyonu Fildişi Sahili Hükümeti (SÖK, 1998, Başvuru No. 1954)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (1998), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 311. Rapor”, S: 121 – 129 https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(1998-81-series-B).pdf (20.06.2019)
• ICFTU, ITF vd, v. Avustralya (SÖK, 1998, Başvuru No:1963)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (2000), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 320. Rapor”, S: 36 – 68) https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(2000-83-series-B).pdf (22.04.2018)
• Kristal-İş v. Türkiye (SÖK, 2003, Başvuru No. 2303)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (2004), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 335. Rapor” [Elektronik Sürüm], S: 437 – 444, https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(2004-87-series-B).pdf (22.04.2018)
• LASTİK-İŞ, DİSK v. Türkiye (SÖK, 2004, Başvuru No. 2329)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (2005), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 338. Rapor”, S: 325– 331 https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(2005-88-series-B).pdf (22.04.2018)
• Uluslararası Gıda, Tarım, Otel, Restoran, İkram, Turizm, Tütün ve Yardımcı İşçi Sendikaları Birliği (IUF) vd. v. Filipinler (SÖK, 2009, Başvuru No: 2716)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (2010), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 358. Rapor”, S: 218 – 230) https://www.ilo.org/public/libdoc/ilo/P/09604/09604(2010-93-serie-B)engl.pdf (22.04.2018)
• Kristal-İş v. Türkiye (SÖK, 2014, Başvuru No. 3084)
• Sendika Özgürlüğü Komitesi (2015), “Sendika Özgürlüğü Komitesi 374. Rapor”, S: 207 –211 https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents/meetingdocument/wcms_357167.pdf (22.04.2018)