Türkiye’de Yoksullukla Mücadelede Sosyal Yardım Kurumlarının Etkinliği

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 77, 1287 - 1322, 14.04.2023

Rabia Dal Nurcan Temiz

https://doi.org/10.54752/ct.1280837

Cited By: 2

Öz

Yoksulluk, dünya ülkelerini olumsuz olarak etkileyen ve etki alanının genişlemesi nedeniyle mücadele edilmesi gereken büyük bir sorundur. Yoksulluk sorununa müdahalede bulunulmaz ise kronik bir hal alıp toplumun büyük bir çoğunluğu üzerinde etkisini hissettirecektir. Yoksulluk sorunu ile mücadele şekilleri zamanla değişiklik göstermiş olsa da amaç hiç değişmemiştir. Günümüzde yoksullukla mücadelede etkin rol üstlenen devlet aktörleri bulunmaktadır. Bu çalışmada bu aktörler içerisinden sosyal yardım kurumlarına ve bu kurumların yapmış olduğu sosyal yardımlara değinilmiştir. Sosyal yardım harcamalarının yoksulluk oranı üzerindeki etkisini ölçebilmek amacıyla zaman serisi analizi yapılmıştır. Bu analizlerde Gauss 21 ve Eviews 12 paket programları kullanılmıştır. Çalışmada uygulanan zaman serisi analizi ile yoksulluk oranı ve sosyal yardım harcaması, sosyal yardımdan yararlanan hane sayısı, sosyal yardım harcamasının milli gelir içerisindeki payı arasında uzun dönemli tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu ortaya konmuştur

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Sosyal Yardım, Yoksullukla Mücadele, Zaman Serisi Analizi, Nedensellik İlişkisi, Eşbütünleşme Testi.

Kaynakça

• Albayrak, Ş. G. (2022). “2005 Yılı Sonrası Türkiye’de Yoksulluk Üzerine Bir Değerlendirme”, Journal of Recreation and Tourism Research, 9(1), 72-86.
• Alcock, P. (1997) Defining poverty. In Understanding Poverty, London: Palgrave.
• Ak, R., Türk, A. ve Bingül, B. (2018)Yoksulluğun Ölçülmesi. Yoksulluk: Farklı Boyutlarıyla, Gökçe Cerev ve Bora Yenihan (Ed.), 1. Baskı. Bursa: Dora Yayıncılık.15-36.
• Arpacıoğlu Ö. ve Yıldırım M. (2011)“Dünyada ve Türkiye'de Yoksulluğun Analizi”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 60-76.
• ASHB, https://www.aile.gov.tr/chgm/uygulamalar/sosyal-ve-ekonomik-destek-hizmeti/, E.T. 11.03.2022.
• ASPB, (2017) Türkiye’nin Bütünleşik Sosyal Yardım Sistemi, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Atatanır, H. (2019) Sivil Toplum, Sosyal Yardım ve Hak Temelli Yaklaşım, 2. Baskı, Ankara: Dorlion Yayınları.
• Atkinson, A. B. (1998) Social Exclusion, Poverty and Unemployment, in exclusion, employment and opprtunity, Editors: A. B. Atkinson and John Hills,Cen-ter for Analysis of Social Exclusion, London School of Economics, ss. 1-20.
• Aydın, A. (2021) “Türkiye’de Bölgelere Göre Yoksulluk Oranlarının Sorgulayıcı Veri Çözümlemesi Teknikleri İle Analizi”, Econharran, 5(7), 184-220.
• Aytekin, İ. (2022)“Türkiye’de Karayolu ve Demiryolu Ulaştırma Hizmetleri ile Kalkınma Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Analizi”, Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 6 (1), 17-35.
• Ayvaz Kızılgöl, Ö. ve Demir, Ç. (2010)“Türkiye'de Yoksulluğun Boyutuna İlişkin Ekonometrik Analizler”, Business and Economics Research Journal, 21-32.
• Bahçecitapar, M. ve Aktaş, S. (2017)“Çoklu Doğrusal Bağlantı Durumunda Doğrusal Karma Modelin Kullanımı ve Bir Uygulama”, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21 (6), 1349-1359.
• Beşel, C. ve Tanır Kayıkçı, E. (2016)“Meteorolojik Verilerin Zaman Serisi ve Tanımlayıcı İstatistikler ile Yorumlanması; Karadeniz Bölgesi Örneği”, TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14 Ekim 2016, 50-69.
• Brinkerhoff, D. W. and Goldsmith, A. A., (2003)“How Citizens Participate in Macroeconomic Policy: International Experience and Implications For Poverty Reduction”,World Development, 31(4), 685-701.
• Buğra, A. (2018) Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika. 9. Basım. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çelikay, F. ve Gümüş, E. (2014). “Sosyal Harcamaların Yoksulluk Üzerine Etkileri: Ampirik Bir İnceleme”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 127-138.
• Çimen, H. (2021) “Dünyayı Sarsan Pandemi (Covid-19) Sürecinde Türkiye’de Sosyal Yardımların Önemini Yeniden Düşünmek”, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15-38.
• Daşlı, Y. (2018) “Yoksullukla Mücadele Aracı Olarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 525-542.
• Demir, Y. (2021) “Ticari Dışa Açıklık ve Enflasyon İlişkisi: D-8 Ülkeleri için Panel Eş Bütünleşme Analizi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 325-337.
• Dikmen, N. (2022)“Türkiye’de Nüfus Artışı ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, Journal Of Socıal, Humanıtıes And Admınıstratıve Scıences, 51, 473-485.
• Ensari, S. (2010)“TUİK’in Yoksulluk Analizleri Üzerine”, Güncel. Sayı: 87, 9-15.
• Erdoğan, S. ve Gürbüz, S. (2014)“Türkiye'de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Yapısal Kırılmalı Zaman Serisi Analizi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 32, 79-87.
• Erikli, S. (2016)“Genç Yoksulluğunun Temel Belirleyicileri: Eğitim ve Düzgün İş”,Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 18/1, 283-302.
• Eroğlu, N., Altaş, D., Turgut, Ü. N. ve Ulu, M. İ. (2017)“OECD Ülkelerinde Sosyal Yardım Harcamalarının Gelir Dağılımına Etkisi: Panel Veri Analizi”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(3), 335-354.
• George, V. (2004) Globalization and Poverty, Global Social Problems, Vic George and Robert M. Page(Ed), Polity Ptess, London.
• Gündoğan, N. (2008)“Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksullukla Mücadele”, Ankara Sanayi Odası Dergisi, 42–56.
• ILO. (2018) “Rapport Mondial sur Les Salaires 2018/19”, Quelles Sont Les Causes des Écarts Salariaux Entre Hommes et Femmes? Geneva, International LabourOffice.
• İncedal, S. (2013)“Türkiye’de Yoksulluğun Boyutları: Müdahale Politikaları ve Mücadele Araçları”, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Jolliffe, D.M. and Prydz, E.B. (2016)“Estimating İnternational Poverty Lines From Comparable National Thresholds”,The Journal of Economic Inequality. 14(2). 185-198.
• Machin S. and Mcnally S. (2006)Education and child poverty, York: A literatüre Review, Joseph Rowntree Foundation.
• Metin, O. (2011)“Sosyal Politika Açısından AKP Dönemi: Sosyal Yardım Alanında Yaşananlar”, Çalışma ve Toplum, 179-200.
• Mevzuat, 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun (1976),
• Mohan, B. (2011) Development, Poverty of Culture, and Social Policy. New York: Palgrave Macmillan..
• Özaydın, M. M., ve Yeşilkaya, F. (2020) “Sosyal Yardım İstihdam İlişkisinin Belirlenmesi: Refah Rejimleri İçin Bir Panel Veri Analizi”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(46), 161-196.
• Özdemir, A., ve İnce, G. D. (2021) “OECD Ülkelerinde Sosyal Yardımların Yoksulluk Üzerine Etkisi”, Çalışma ve Toplum, 4, 2633-2658.
• Özsoy, D. ve Karataş, K. (2020)“Türkiye’de Yoksullukla Mücadelede Uygulanan Sosyal Yardımlar”, 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 2, Sayı: 2, 219-236.
• Öztürk, T., Eren, Ö. ve Oral, H.O. (2021)“Türkiye’de İş Kazaları ve Makroekonomik Faktörlerin İlişkisi: Zaman Serisi Analizi”, Academic Platform Journal of Engineering and Science, 9-1, 166-173.
• Polat, M. A. (2020)“Sosyal Amaçlı Transfer Harcamalarının Gelir Dağılımına Etkisi: Oecd Ülkelerine Yönelik Panel Veri Analizi”, Business&Management Studies: An International Journal, 4, 764-796.
• Sarısoy, İ. ve Koç, S. (2010) “Türkiye’de Kamu Sosyal Transfer Harcamalarının Yoksulluğu Azaltmadaki Etkilerinin Ekonometrik Analizi”, Maliye Dergisi, 158, 326-348.
• Sen, A. (2000)Development as Freedom. Anchor Books, New York.
• Seyyar, A. (2003) “Sosyal Siyaset Açısından Yoksulluğa Karşı Mücadele”, Yoksulluk, Cilt I, İstanbul: Deniz Feneri Yayınları.
• Şahin, H. (2007) Türkiye Ekonomisi, 9. Baskı, Bursa: Ezgi Yayınları.
• Şenses, F. (2001) Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, 2. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2001) “Principal components and factor analysis”. In B. G. Tabachnick, & L. S. Fidell (Eds.), Using multivariate statistics (pp. 582-652). Allyn & Bacon. https://doi.org/10.1007/978-1-4757-3285-6_19.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2014) 2013 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2015) 2014 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2016) 2015 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2017) 2016 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2019) 2018 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2020) 2019 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2021) 2020 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2022) 2021 Yılı Faaliyet Raporu. Ankara.
• Taşcı, F. (2008) “Türkiye’nin Kamusal Sosyal Yardım Anlayışı (1980-2007) Üzerine Bir Analiz”, In Journal of Social Policy Conferences, 127-149.
• Temiz, H.E. (2008) “Dünyada Kronik Yoksulluk ve Önleme Stratejileri”, Çalışma ve Toplum, 61-100.
• Topaloğlu, E.E. ve Ege, İ. (2020)“Kredi Temerrüt Swapları (CDS) ile Borsa İstanbul 100 Endeksi Arasındaki İlişki: Kısa ve Uzun Dönemli Zaman Serisi Analizleri”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1373-1393.
• TÜSİAD (2000) Türkiye’de Bireysel Gelir Dağılımı ve Yoksulluk-Avrupa Birliği İle Karşılaştırma.Yayın No. TÜSİAD-T/2000– 12/295, İstanbul: TUSİAD Yayınları.
• UNDP, (2022) New Threats To Human Security İn The Antropocene Demanding Greater Solidarity. 2022 Special Report. New York.
• Warr, P. (2006)“Poverty and Growth In Southeast Asia”, Asea Economic Bulletin, No: 23/3, 279-302.
• World Bank Institute, (2009) Introduction to Poverty Analysis, Poverty Manual, All, JH Revision of August 8.
• World Bank, (2022) Revisiting Targeting İn Social Assistance: A New Look At Old Dilemmas,Grosh, M., Leite, P., Wai-Poi, M., & Tesliuc, E. (Eds.). (2022). World Bank Publications.
• Yaşar, S. ve Taşar, M.O. (2019) “Kavramsal Olarak Yoksulluk ve Türkiye’de Yoksullukla Mücadele Politikalarının Etkileri”,Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 19, Sayı 38, 118-144.
• Yeşilkaya, F. (2022) “İşgücü Piyasası Açısından Yaş Bağımlılığı İle İstihdam İlişkisi: Refah Rejimleri Bağlamında Bir Karşılaştırma”, Gazi Üniversitesi Doktora Tezi.
• Yıldırımalp, S. (2018) Yoksulluk Nedenleri, Editörler Gökçe Cerev ve Bora Yenihan. Yoksulluk: Farklı Boyutlarıyla içinde (ss. 99-113). (1. bs.). Bursa: Dora Yayıncılık.
• Yuvalı, E. (2018) “Hak Temelli Sosyal Yardım ve Klientalizm”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 135, 383-404.
• Yüksel Arabacı, R. (2019). “Dünya Bankasının Yeni Uluslararası Yoksulluk Sınırları ve Küresel Yoksulluğun Yeniden Değerlendirilmesi”. Sosyal Güvenlik Dergisi, Haziran, Sayı 1, 123-140.
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=17049&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5(14.04.2022.)