Employee’s Petty Theft in Labour Law

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 83, 1425 - 1463, 05.11.2024

Gizem Sarıbay Öztürk

https://doi.org/10.54752/ct.1569651

Öz

Employees have access to certain goods due to their roles or simply because they work at the workplace, and occasionally, they use or take these goods without permission for personal reasons.
These behaviours sometimes do not become a subject of dispute because they are either explicitly or implicitly permitted by the employer or because the employer does not consider them significant. However, research shows that when these behaviours of employees are considered as a whole, they cause substantial financial losses that cannot be disregarded. It is crucial to assess how the employee's behavior should be evaluated within the framework of labour law and whether this behavior justifies or warrants a valid termination.
It has been verified that the subject is frequently examined through the concept of “Bagatellkündigung” in German and “Petty Theft” in English. However, until now, the subject has never been written directly in Turkish labour law and has not been evaluated other than a few studies on termination and the judgments of the Court of Appeal. This study aims to examine petty theft by employees within the framework of Turkish labour law doctrine and to serve as a starting point for future research.

Anahtar Kelimeler

Petty theft, employee theft, petty largency, Bagatellkündigung, just cause, valid reason.

İş Hukukunda İşçinin Küçük Hırsızlığı (Petty Theft)

Öz

İşçilerin işyerinde yaptıkları çalışmalar veya o işyerinin işçisi olmaları gereği, elleri altında birtakım mallar bulunmakta ve bu malları -zaman zaman- izinsiz ve iş dışı gerekçelerle kullanmakta ya da almaktadırlar. Bu davranışlar, bazen işverenin açık bazen örtülü izni olduğu için, bazen de işverenler tarafından önemsenmediğinden, uyuşmazlık konusu olmamaktadır. Oysa yapılan araştırmalar, işçilerin bu davranışlarının bir bütün olarak hesaplanması halinde, azımsanmayacak değerlerde maddi kayıplar doğurduğunu göstermektedir. İşçinin söz konusu davranışlarının iş hukuku özelinde nasıl değerlendirilmesi gerektiği, yapılan hareketin haklı veya geçerli feshi gerektirip gerektirmediği önem arz etmektedir. Konunun, Almanca kaynaklarda “Bagatellkündigung” kavramı, İngilizce kaynaklarda ise “Petty Theft” kavramı üzerinden sıklıkla incelendiği tespit edilmiştir. Ancak günümüze kadar, konu doğrudan Türk iş hukukunda hiç yazılmamış, fesihle ilgili bir iki çalışma ve Yargıtay kararları dışında değerlendirilmemiştir. Bu çalışmayla, işçinin küçük hırsızlıklarının, Türk iş hukuku doktrininde incelenmesi ve makalenin yeni çalışmalar için bir başlangıç olması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küçük hırsızlık, işçi hırsızlığı, aşırma, Bagatellkündigung, haklı neden, geçerli neden

Kaynakça

• Akyı̇ğı̇t, E. (2022). İş Hukuku (14. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Anderton, B., Kiely, J. (1988). Employee Theft. Personnel Review, 17.5, 37-43.
• Alpagut, G. (2005). “İş Sözleşmesinin Feshi ve İş Güvencesi”, III. Yılında İş Yasası Semineri, 21-25 Eylül, Bodrum.
• Alpagut, G. (2006). İş Sözleşmesinin Feshinde Haklı-Geçerli Neden Ayrımı ve Yargıtay’ın Konuya İlişkin Kararlarının Değerlendirilmesi, Sicil İş Hukuku Dergisi, 1, 71-83.
• Arslan Ertürk, A. (2007). Feshin Geçersizliği ve İşe İade Talebinin Süresi-Geçerli Neden/Haklı Neden Ayırımı ve Feshin Hakkaniyete Uygunluğu, Çalışma ve Toplum Dergisi, 4(15), 153-171.
• Astarlı, M. (2009). İş Sözleşmesinin İşçinin Davranışları Nedeniyle Geçerli Feshinde İhtar, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 23, 963-991.
• Bamfield, J. A. N. (2012). “Theft by Employees”, Shopping and Crime içinde, London: Palgrave MAcmillan, 118-149.
• Bartels, K. (2010). Die arbeitsvertragliche Vertrauens(dis) kontinuität und ihre Folgen für § 626 BGB Kündigungsgrund und nachträgliches Verhalten im Prozess, RdA 2010, Heft 2, 109-115.
• Baskan, E. (2012). Haklı Nedenle Fesih Hakkının Kullanılmasına İlişkin Türk Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Yeni Düzenlemeler ve İş Kanunu’na Etkisi, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 35, 105-124.
• Baskan, E. (2021). İş Sözleşmesinin Feshinde Son Çare (Ultima Ratio) İlkesi. İstanbul: Legal Kitabevi.
• Baysal, U. (2011). İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Geçerli Sebeple İş Sözleşmesinin Feshi, Ankara: Adalet Yayınları.
• Baysal, U. (2016). Şüphe Feshi Kavramı ve Şüphe Feshine İlişkin Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi, Sicil İş Hukuku Dergisi, 35, 83-97.
• Bergmann, J. Kündigung des Arbeitgebers wegen Diebstahls von Sperrmüll, (https://www.anwalt.de/rechtstipps/kuendigung-des-arbeitgebers-wegen-diebstahl-von-sperrmuell_098841.html).
• Birben E. (2006). İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshinde Ölçülülük İlkesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Breitenbach, D. https://www.dw.com/en/dismissal-not-justified-germanys-federal-labor-court-rules/a-5671309.
• Brill, W. (1985). Verwirkung und Wirkungslosigkeit von Abmahnungen, NZA 1985, Heft 4, 109-110.
• Brunner, A. B. (1979). Die Ausserordentliche Kündigung des Arbeitsvertrages nach Schweizerischem im Vergleich zum Deutschen Recht, Bern: Stämpfli.
• Centel, N., Zafer, H., Çakmut, Ö. (2017). Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, C. 1 (4. Bası). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Çelik, N., Caniklioğlu, N., Canbolat, T., Özkaraca, E. (2023). İş Hukuku Dersleri (36. Bası). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Demir, F. (2006). Geçerli Sebeple Fesih Kavramı ve Uygulama, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 10, 469-498.
• Ditton, J. (1976). Perks, Pilferage and the Fiddle: Invisible Wages and the Hidden Economy, Mimeograph, University of Durham.
• Doğan, S. (2019). “İş Sözleşmesinin Feshinde Olumsuz Öngörü İlkesi”, Prof. Dr. Savaş Taşkent’e Armağan içinde, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 1013-1040.
• Doğan Yenisey, K. (2008). Şüphe Feshi, Sicil İş Hukuku Dergisi, 11, 65-72.
• Doğan Yenisey, K. (2014). “Türk Borçlar Kanunun Genel Hizmet Sözleşmesine İlişkin Hükümleri ve İş Hukuku Açısından Önemi”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Akademik Forumu, 15-18 Ekim, Antalya.
• Dönmezer, S. (1998). Kişilere ve Mala Karşı Cürümler (15. Bası). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Eker, H. (2011). Yargıtay Kararları Işığında Hırsızlık Suçunda Değer Azlığı Kavramı (5237 Sayılı TCK’nın 145/1.Maddesi), Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 5(I), 539-566.
• Ekici, E. Emmely’nin mücadelesi: “Bir parmağı kırabilirler, fakat beş parmak bir yumruk eder!”, https://lecturesymptomale.wordpress.com/tag/tekel-iscileri/.
• Ekmekçı̇, Ö., Yı̇ğı̇t, E. (2023). Bireysel İş Hukuku Dersleri (5. Baskı). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Ekonomi, M. (1984). İş Hukuku, Ferdi İş Hukuku (3. Bası). İstanbul: İTÜ Yayınları.
• Engin, M. (2003). İş Sözleşmesinin İşletme Gerekleri ile Feshi, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Erdoğan, C. (2019). İş Hukukunda Şüphe Feshi, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Erem, F., Toroslu, N. (1983). Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (4. Bası). Ankara: Savaş Yayınları.
• Eser, A., Bosch, N. (2010). Strafgesetzbuch Kommentar (Schönke/Schröder). (28. Auflage) München: C. H. Beck, § 248a.
• Evren, Ö. K. (2009). Şüphe Feshi, Terazi Hukuk Dergisi, 39, 43-51.
• Eyrenci Ö. (2010). “Feshin Geçerliliğinde Ölçülülük Denetimi, İş Güvencesi ve İşe İade Davaları”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve İstanbul Barosu Semineri, 29 Mayıs, İstanbul.
• Eyrenci, Ö., Taşkent, S., Ulucan, D., Baskan, E. (2020). İş Hukuku (10. Bası). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Finkin, M. (2014). Workplace Justice: Does Private Judging Matter, Zeitschrift für Vergleichende Reschtswissenschaft, 2, 1-20.
• Fuhlrott, M. (2012). Die fristlose Kündigung wegen Vermögensdelikten zwei Jahre nach «Emmely» – eine Bestandsaufnahme, ArbRAktuell 2012, Heft 20, 498-500.
• Greenberg L., Barling J. (1996). Employee Theft, Trends in Organizational Behaviour, Vol. 3, 49-64.
• Güzel, A. (1996). “İş Sözleşmesinin ‘intuitus persone’ Niteliği”, Halid Kemal Elbir’e Armağan içinde, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Eğitim Öğretim ve Yardımlaşma Vakfı, 167-195.
• Güzel, A. (2004). “İş Güvencesine İlişkin Yasal Esasların Değerlendirilmesi”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2004 Yılı Toplantısı, 2004, İstanbul.
• Hafızoğlu, E. S. (2022). İş İlişkisinde Şüphe Feshi (Alman Hukuku ile Karşılaştırmalı), Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.
• Hafızoğulları, Z., Özen, M. (2010). Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Kişilere Karşı Suçlar, Ankara: US.A Yayıncılık.
• Hafızoğulları, Z., Özen, M. (2008). Hırsızlık, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XII(1-2), 773-796.
• Henry, S., Mars, G. (1978). Crime at Work: The Social Construction of Amateur Property Theft, Journal of the British Sociological Association, Vol. 12, 245-263.
• Hozar, N. (2008). Alman Hukukunda Şüphe Feshi, Sicil İş Hukuku Dergisi, 12, 237-243.
• Kabakcı, M. (2023). Ceza Yargısının Kovuşturmaya Yer Olmadığı ve Beraat Kararlarının Haklı Fesih Değerlendirmesine Etkisi, Sicil İş Hukuku Dergisi, 49, 60-77.
• Kaplan, E. T. (1987). İşverenin Fesih Hakkı Sınırları, Hüküm ve Sonuçları. Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
• Kaplan, K. (2010). Şüphe Feshi ve Türk Hukukundaki Yeri, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 27, 979-998.
• Kar, B. (2009). Ölçülülük İlkesinin İş Güvencesinde Uygulanması, Sicil İş Hukuku Dergisi, 15, 60-69.
• Kennedy, J. P. (2014). A View from the Top: Managers’ Perspectives on the Problem of Employee Theft in Small Businesses, A Dissertation, Doctor of Philosophy.
• Kılıçoğlu, M., Şenocak, K. (2008). İş Güvencesinde Tahmin İlkesi (Prognoseprinzip), Yargıtay Dergisi, 34(1-2), 181-211.
• Kılıçoğlu, M., Şenocak, K. (2010). “İş Güvencesinde Ölçülülük İlkesinin İçeriği ve Ultima Ratio Prensibinin Ölçülülük İlkesi İçindeki Konumu”, Osman Güven Çankaya’ya Armağan içinde, Ankara: Kamu-İş, 181-211.
• Klueß, A. (2009). Geringwertige Vermögensdelikte–Keine zwangsläufige Entlassung, NZA 2009, Heft 7, 337-343.
• Koca, M., Üzülmez, İ. (2017). Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (4. Baskı). Ankara: Adalet Yayınları.
• Koç, S. (2011). İşçinin Suç Teşkil Eden Fiillerinin İş Sözleşmesine Etkisi, Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan, II. Cilt içinde, İstanbul: Beta Yayınevi, 1435-1446.
• Köme, A. (2009). İş Sözleşmesinin Feshinde Geçerli Neden Kavramı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Köprülü, T. (2007). Malvarlığına Karşı İşlenen Suçlarda Değer Azlığı, TBB Dergisi, 71, 254-263.
• Kühl, K. (2011). StGB Kommentar (Lackner/Kühl). (27. Auflage). München: C. H. Beck, § 248a.
• Magill, K. J. (2009). Does Theft In The Workplace Always Justify Dismissal? Have Recent Labour Appeal Court Judgments Changed The Principles Surrounding Theft In The Workplace?, Yüksek Lisans Tezi, University of Cape Town.
• Mollamahmutoğlu, H., Astarlı, M., Baysal, U. (2022). İş Hukuku (7. Baskı). Ankara: Lykeion Yayıncılık.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2014). İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri, C. 1 (5. Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Odaman, S. (2003). Fransız Hukukunda ve Türk Hukukunda İşçinin Davranışları Açısından Geçerli Sebep Haklı Sebep Ayrımı, Çimento İşveren, Mayıs 2003, 20-32.
• Özbek, V. Ö., Meraklı, S. (2017). Hırsızlık Suçunda Malın Değerinin Azlığının Tespiti ve Buna Bağlı Olarak Ortaya Çıkan Hukuki Sorunlar, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-42.
• Özbek, V. Ö., Doğan, K., Bacaksız, P., Tepe, İ. (2017). Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler (12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özdemir, E. (2012). Yeni Borçlar Kanunu’nun İş Sözleşmesinin Sona Ermesine İlişkin Hükümlerinin 4857 sayılı Kanun Kapsamındaki İş İlişkilerine Etkisi, Sicil İş Hukuku Dergisi, 27, 27-48.
• Rieble, V. (2009). Barbara Emme: Ein Lehrstück über den Umgang mit der Justiz!, NJW 2009, Heft 29, 2101-2105.
• Reuter, W. J. (2009). “Geringwertige Vermögensdelikte” und Kündigungen – kein Änderungsbedarf beim BAG, NZA 2009, Heft 11, 594-595.
• Savaş, F. B. (2012). İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Nedenle Feshi. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Seliçi, Ö. (1977). Borçlar Kanuna Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi, İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Senyen Kaplan, E. T. (2023). Bireysel İş Hukuku (13. Bası). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Soyer, P. (2012). “Genel Hizmet Sözleşmesine İlişkin Yeni Borçlar Kanunu Hükümlerinin İş Hukuku Bakımından Önemi”, İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2011 Yılı Toplantıları, 2011, İstanbul.
• Soyer P. (2002). “158 sayılı ILO Sözleşmesi Çerçevesinde Yapılması Gerekenler”, İktisadi, Sosyal ve Uluslararası Hukuki Boyutu ile İşçinin Feshe Karşı Korunması İş Hukukuna ve Sosyal Güvenlik Hukukuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri 2001 Yılı Toplantısı, 18-19 Mayıs, İstanbul.
• Sunday, A. J., Akikibofori, M. (2014). The Causes and Impart of Deviant Behavior in the Workplace, American Journal of Social Sciences, Arts and Literature, 1(2), 1-11.
• Sur, M. (2020). Şüphe Feshinde İşçinin Adil Yargılanma Hakkı- Anayasa Mahkemesinin Üç Kararı, Çalışma ve Toplum, 4(67), 2487-2499.
• Sümer Önder, A. (2011). İşçinin İş Sözleşmesini Haklı Nedenler Feshi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Süzek, S. (2023). İş Hukuku (23.Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Süzek, S. (2005). İşçinin Yetersizliği veya Davranışları Nedeniyle Geçerli Fesih, A. Can Tuncay’a Armağan içinde, İstanbul: Legal Yayınları, 565-586.
• Süzek, S. (1989). İş Akdinin Askıya Alınmasının Genel Teorisi, Ankara: Savaş Yayınları.
• Şen, E. (2012). Hırsızlık Suçları, Ankara Barosu Dergisi, 3, 321-357.
• Tezcan, D., Erdem, M. R., Önok, R. M. (2017). Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku (15. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Tolu, H. (2017). İş Sözleşmesinin Haksız Feshi. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Tunçomağ, K., Centel, T. (2022). İş Hukukunun Esasları (10. Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi).
• Tutanaklarla Türk Ceza Kanunu (2005). Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Başkanlığı, Ankara.
• Ugan Çatalkaya, D. (2019). İş Hukukunda Ölçülülük İlkesi, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Ulucan D. (2003). İş Güvencesi. İstanbul: Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası Yayını.
• Wehner, F. Kündigung Wegen Diebstahl, https://www.kanzleiwehner.de/blog/kuendigung-wegen-diebstahls/.
• Wekel, S. (2010). German Labour Courts Struggle with Triffles, European Labour Law Journal, 1(2), 280-285.
• Wertz, M. (2016). Die Verdachtskündigung unter Berücksichtigung des “Vertrauenskapitals”. Göttingen: Cuvillier Verlag.
• Wittig, P. (2024). BeckOK StGB (von Heintschel-Heinegg/Kudlich) (60. Edition). München: C. H. Beck, § 243.
• Yazıcıoğlu, R. Y. (2011). TCK m. 145. “Malın Değerinin Az Olması” - “Hırsızlık Suçunda Malın Değerinin Az Olması veya Suçun İşleniş Şekli ve Özelliklerinin” Ceza Tayininde Göz Önüne Alınması, Ceza Hukuku Dergisi, 15, 29-45.