II. Meşrutiyet Döneminde Genel Haklar Savunusu Yapan Bir Gazete: Hukuk-ı Umumiye

Yıl 2009, Cilt: 8 Sayı: 18, 21 - 38, 01.06.2009

Hasan Taner Kerimoğlu

Öz

Bu makalede II. Meşrutiyet döneminde yayımlanan Hukuk-ı Umumiye gazetesi, tanıtılmaktadır. II. Abdülhamit yönetimin yıkılmasından ve “hürriyet”in ilanından sonra basın, iktidarın faaliyetlerini denetleyen bir güç olarak ortaya çıkmıştır. Hukuk-ı Umumiye bu süreçte, “genel haklar”ın savunuculuğunu üstlenmiş ve halkın haklarını savunan bir yayın politikası izlemiştir. II. Meşrutiyet’in ilk aylarında görev yapan hükümetlerin uygulamalarına karşı gazetenin “demokratik” tepkiler vermesi, Türk basın tarihi açısından önem taşır

Anahtar Kelimeler

II. Meşrutiyet Dönemi, Hukuk-ı Umumiye, Osmanlı Basını

A NEWSPAPER DEFENDING GENERAL RIGHTS DURING THE SECOND CONSTITUTIONAL ERA: HUKUK-I UMUMIYE

Öz

In this article, the newspaper Hukuk-ı Umumiye (General Rights) published in the second constitutional era is introduced. The press, following the fall of Abdulhamid administration and declaration of freedom emerged as a power to control the activities of government. In this process, Hukuk-ı Umumiye (General Rights) advocated the defending of general rights and conducted a publication policy that championed people’s rights. The “democratic” reactions of the newspaper against the practices of the governments officiated in the earlier months of the second constitutional era are important for the history of the Turkish press

Anahtar Kelimeler

The Second Constitutional Era, Hukuk-ı Umumiye (General Rights), Ottoman Press

Kaynakça

• AKŞİN, Sina, “Fedakaran-ı Millet Cemiyeti”, XXIX/1-2, 1974, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, s.s.125-136.
• ÇAPANOĞLU, Münir Süleyman, Türkiye’de Sosyalizm Hareketleri ve Sosyalist Hilmi, İstanbul, Pınar Yay., 1964.
• ÇETİNKAYA, Y. Doğan, “1908 Devrimi’nde Kamusal Alan ve Kitle Siyasetinde Dönüşüm”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, S.38, (Mart, 2008), s.s.125-140.
• İkinci Meşrutiyetin İlanı ve Otuzbir Mart Hadisesi II. Abdülhamid’in Son Mabeyn Başkatibi Ali Cevat Bey’in Fezlekesi, (haz.: Faik Reşit Unat), TTK Yay., Ankara, 1985.
• KERİMOĞLU, Hasan Taner, Fedakaran-ı Millet Cemiyeti, DEÜ Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir, 2003.
• __________, ”Meşrutiyet Üzerinde İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne Karşı Hak Arama Mücadelesi Fedakaran-ı Millet Cemiyeti”, Toplumsal Tarih, 137 (Mayıs, 2005), s.s.40-45.
• KOCABAŞOĞLU, Uygur, Hürriyet’i Beklerken İkinci Meşrutiyet Basını, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay., İstanbul, 2010.
• KURAN, Ahmet Bedevi, İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler, Kaynak Yay., İstanbul, 2000.
• Mevlanzade Rıfat’ın Anıları, (haz.: Metin Martı), Arma Yay., İstanbul, 1992. TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler, I, İletişim Yay., İstanbul, 1998.
• __________,Hürriyet’in İlânı, Arba Yay., İstanbul, 1996. TUNÇAY, Mete, “Ali Namık’ın 80 Küsur Yıl Önceki Bir Yazısı: ‘Türkiye’de Sosyalizm”, Tarih ve Toplum, XVII / 98, 1992, s.s.6-7.