Meclis Celse Zabıtlarında Kuva-yı Milliye

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 20, 3 - 30, 01.06.2010

Yaşar Özüçetin H. Mehmet Dağıstan

Öz

“Millet orduya; kendi içinden teslim etmiş evladını, düşman tecavüzüne maruz kalan mıntıkaların müdafaasına, düşman tasallûtuna uğrayan kardeşlerinin hayatının muhafazasına memur etmeğe mecbur olmuştu. İşte buna kuvayi milliye diyoruz ve bütün kâinat böyle diyor” şeklinde tanımlanan Kuva-yı Milliye, başlatılan haksız işgallere karşı ülkenin korunması ve savunmasının sağlamlaştırılıp pekiştirilmesi ve birliğin sağlanmasını hedeflemiş böyle bir durum, direnmenin ve meşrulaşma çabalarının başlangıcı olmuştur. Kuva-yı Milliye, TBMM Hükümetinin otoritesini egemen kılacak, içeride güvenliği sağlayacak bir kuvvet olmuş, düzenli orduya geçiş öncesinde disiplin sağlamaya çalışmıştır. Yunan ordusunun taarruzlarına düzensiz ve gayri nizami kuvvetlerle karşı konulamaması Kuva-yı Milliye’yi ve zamanla suiistimale yönelen yapısını tartışılır hale getirmiş, TBMM’nin gizli ve açık celselerinde Kuva-yı Milliye gündemin konusu olmuştur. “Kanaati gayet sağlam olan insanlardan, efrattan müteşekkil olan cesur” ve “Pek müteredditler veya korkaklar”ın giremedikleri” bir heyet olarak nitelendirilen Kuva-yı Milliye, yapılan müzakereler neticesi lağvedilmiş ancak, Millî Mücadele içerisindeki yararlılığı ve rolü unutulmamış olan direniş kuvvetleri olarak kalmıştır

Anahtar Kelimeler

Haksız İşgaller, Kuva-yı Milliye, Kuva-yı Milliye’nin Müzakeresi, Düzenli Ordu, İç İsyanlar

TURKISH NATIONAL FORCES (KUVA-YI MILLIYE) IN THE MEETINGS MINUTES OF THE TURKISH PARLIAMENT

Öz

Kuva-yı Milliye (Turkish National Forces) which is described as “The Nation was compelled to commission its son to defend the regions which were invaded by the hostiles and protect lives of their brothers who were exposed to the attacks of the enemies. That is what we call as Kuva-yi Milliye (Turkish National Forces) and the entire universe call it so” targeted to protect the country against the unjust invasions, to reinforce and strengthen the defense and to provide the solidarity, thereby it pioneered efforts for resistance and legalization, and enabled the public to organize with Müdafaa-i Hukuk Cemiyetileri (Associations for Defense of Rights of Anatolia and Rumelia) and congresses and people struggled to overcome the unjust acts. Kuva-yı Milliye, became the force for making the authority of TBMM Government (Turkish Grand National Assembly) sovereign and ensure the internal safety and sought to maintain the discipline prior to the introduction of regular army. Failure to resist against the Greek army with irregular and unconventional forces caused discussions about Kuva-yı Milliye and its structure which inclined to misconduct in time, so Kuva-yı Milliye became issue of the agenda in the public and secret meetings of TBMM. Kuva-yı Milliye that was an “organization which was composed of courageous people and individuals having steady opinion” and “which those who are quite hesitant and coward can not assault” was disestablished upon the negations conducted however it prevailed as the resistance forces of which efficacy and role has not been forgotten

Anahtar Kelimeler

Unjust Invasions, Kuva-yı Milliye, Kuva-yı Milliye Negotiation, Regular Army, Internal Rebellion

Kaynakça

• AĞAOĞLU, Samet, Kuva-yı Milliye Ruhu, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1981.
• AKIN, Rıdvan, TBMM Devleti (1920-1923) Birinci Meclis Döneminde Devlet Erkleri ve İdare, İletişim Yayınları, İstanbul, 2008.
• AKŞİN, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele – Son Meşrutiyet (1919–1920), C. 2, Cem Yayınevi, İstanbul, 1992.
• ATAMAN, Murat Günal, Kurtuluş Savaşı’nda Levazım İkmal Faaliyetleri, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2007.
• AYBARS, Ergün, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, C. I, Ercan Kitabevi, İzmir, 2000.
• BELEN, Fahri, Türk Kurtuluş Savaşı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1983.
• ÇOKER, Fahri, Parlamento Tarihi Millî Mücadele ve TBMM I. Dönem (1919–1923), C. I, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, Ankara, 1994.
• DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca – Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara, 2002.
• GÜLCAN, Oğuz, Batı Anadolu’da Kuvayı Milliyenin Oluşumu (1919–1920), Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara, 2007.
• İNÖNÜ, İsmet, Hatıralar, (Haz. Sabahattin Selek), C. 1, İstanbul, 1985.
• KASALAK, Kadir, “Kuva-yı Milliye’nin Askeri Açıdan Etüdü”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi (Türkiye Cumhuriyeti’nin 75. Yılı Özel Sayısı), C. IV, S. 42, Ankara Kasım 1998, s.979-1004.
• KÖSTÜKLÜ, Nuri, “Millî Mücadele’de Batı Cephesi, Savaşlar ve Cepheler”, Türkler, C. 16, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, s.168-182.
• ___________, “Milli Mücadele’de Denizli, Isparta ve Burdur Sancaklarında Kuva-yı Milliye Fikri Üzerine Çalışmalar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. V, S. 14, Ankara Mart 1989, s.479-485.
• ÖZKAYA, Yücel, “Kuvâ-yı Milliye”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. VIII, Sayı: 24, Ankara Temmuz 1992, s.451-480. ___________, “Ulusal Bağımsızlık Savaşı Boyunca Yararlı ve Zararlı Denekler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. IV, S. 10, Ankara 1987, s.139-186.
• SOFUOĞLU, Adnan, “Mondros Mütarekesi Sonrası Türkiye’nin İşgaline Karşı Millî Direniş: Kuvâ-yı Milliye (1918-1921)”, Türkler, C. 15, Yeni Türkiye Yayınları Ankara, 2002, s.618-627.
• TEKİN, Ahmet, “Milli Mücadele Bütçeleri, Vergi Politikası ve Dış Yardımlar (1919- 1923)”, Türkler, C. 16, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002, s.137-150.
• TEVETOĞLU, Fethi, Millî Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, TTK Basımevi, Ankara, 1991.
• TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi Ulusal Direnişten Türkiye Cumhuriyeti’ne, C. 2, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1992.
• TÜRKMEN, Zekeriya, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması, TTK Basımevi, Ankara, 2001.
• TÜRMAN, Saim, “Kuvayi Milliyenin İaşe İkmali ve Heyeti Temsiliyenin Kaynakları”, AÜ TİTED (Atatürk Yolu) Dergisi, C. 6, S. 22, Ankara, 1998, s.201-210.
• YALÇIN, E. Semih – KOCA, Salim, Mustafa Kemal Paşanın Anadolu’ya Geçişi, Berikan Yayınevi, Ankara, 2005.
• YALÇIN, E. Semih (Editör), Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi, Berikan Yayınevi, Ankara, 2008.
• YAMAN, Ahmet Emin, “Mîllî Ordudan Düzenli Orduya”, AÜ TİTED (Atatürk Yolu) Dergisi, Cilt: 2 Sayı: 6, Ankara, 1990, s.377-401.