1930-1950 Dönemi Çocuk Dergilerinde Yurttaşlık Bilinci Gelişimi Kapsamında Ulus – Devlet Algısının Sağlanması: “Türk Çocuğu - Cumhuriyet Çocuğu”

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 20, 157 - 170, 01.06.2010

Doğan Duman

Öz

Türk toplumunu ümmetten millete dönüştürmek Cumhuriyet’in temel amaçlarından biriydi. Bu doğrultuda Cumhuriyet rejimine uygun bir ulus inşa etmek ve yurttaş yaratmak girişimleri de yeni rejimin öncelikleri arasında yer almaktaydı. Cumhuriyet’in değerlerini benimseyecek yeni yurttaşı oluşturmada şüphesiz ki eğitim en etkili araç olacaktı. Amaçlanan değişimler öncelikle resmi eğitim kurumlarıyla gerçekleştirilmeye çalışılırken, aynı zamanda genç kuşaklarda ulusal bilinç ve yurttaşlık sorumluluklarının geliştirilmesinde dönemin basınından da yararlanılmıştır. Araştırmanın temel konusu olan çocuk dergileri de bu amaç doğrultusunda etkili biçimde kullanılmışlardır. Bu dönemde yayınlanan çocuk dergileri öğrenmenin ve bilgi paylaşımının sağlandığı eğitsel medya niteliğindedir. Bu çalışmada, 1930-1950 dönemindeki çocuk dergilerinin, “Türk çocuğu-Cumhuriyet çocuğu” tanımlamaları ya da ön adları ile Türkiye’de bireylerin topluma yurttaş olarak katılımı sürecindeki katkıları araştırılmıştır

Anahtar Kelimeler

Tek Parti Dönemi, Çocuk Dergileri, Türk Çocuğu, Yurttaşlık Bilinci

ACHIEVING PERCEPTION OF NATION-STATE IN THE CONTEXT OF DEVELOPMENT OF CITIZENSHIP CONSCIOUSNESS IN THE CHILDREN’S MAGAZINES BETWEEN 1930-1950: “TURKISH CHILD-REPUBLICAN CHILD”

Öz

Transforming Turkish society from a Muslim community to nation is one of the main aims of the Republic. In accordance with this aim building a nation appropriate to the Republican regime and attempts of creating citizenship are among the priorities of the new regime. No doubt that when constructing the new citizen who will adopt the Republic’s values, the most effective tool was going to be education. The planned changes were tried to be realised through the official educational institutions, at the same time media of the time was used to develop national consciousness and citizenship responsibilities among the young generations. Children’s magazines, which are the subjects of the research, were used effectively in order to achieve this goal. Children’s magazines of the time were of the educational media quality where learning and data exchange were provided. In this work, “Turkish child-Republican child” definitions or contributions of individuals in Turkey to the society as citizens with forenames, in children’s magazines between 1930-1950 were researched

Anahtar Kelimeler

One-Party Era, Children’s Magazines, Turkish Child, Citizenship Consciousnes

Kaynakça

• AKYÜZ, Yahya, “2002 Yılı Başında Eğitim: Cumhuriyet’ten Günümüze EğitimCumhuriyetle Başlayan Değişim”, http://www.meb.gov.tr/Stats/Apk 2002/2. htm.(Son erişim, 28 Aralık 2010).
• ARAT, Yeşim, “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Vatandaşlık”, 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998.
• AYBAY, Rona, Vatandaşlık Hukuku, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2004.
• BERKES, Niyazi, Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler, Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul, 1997.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Fikri Temelleri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Ankara, 2001.
• İNAN, Afet, Medeni Bilgiler ve Atatürk’ün El Yazıları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1998.
• İNSEL, Ahmet, Türkiye Toplumunun Bunalımı, Birikim Yayıncılık, İstanbul, 1990.
• KÖKER, Levent, “Çoğulculuk Olmadan Demokrasi ve Sivil Toplum Olmaz”, Sivil Toplum-Düşünce ve Araştırma Dergisi, Sayı:5, İstanbul, 2004.
• Muallim Abdülbaki (Gölpınarlı), Yurt Bilgisi-Atatürk Dönemi Ders Kitabı, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2002.
• OZANKAYA, Özer, Atatürk’ün Demokrasi Dersleri, Cem Yayınevi, İstanbul, 2001.
• ÖNCÜL, Remzi, Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2000.
• TUNÇAY, Mete, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-Parti Yönetiminin Kurulması (1923- 1931), Yurt Yayınları, Ankara, 1981.
• ÜNSAL, Artun, “Yurttaşlık Zor Zanaat”, 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998.
• ÜSTEL, Füsun, “Makbul Vatandaş”ın Peşinde: II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2005.
• ZÜRCHER, Erik J., “Türkiye Cumhuriyetinde Osmanlı Mirası: Yeni Bir Dönemleştirme Girişimi”, Türkiye Günlüğü, Sayı:74, İstanbul, 2003.