Büyük Britanya ve Doğu Sorunu

Yıl 2012, Cilt: 12 Sayı: 25, 245 - 255, 01.12.2012

Taner Bulut

Öz

Eski ifadesiyle “ Şark Meselesi” olarak adlandırılan Doğu Sorunu, 19. yüzyılın tamamı ve 20. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti’nin hâkim olduğu topraklarla, Güney Asya, Uzakdoğu ve Afrika’nın paylaşılması ve sonradan Ortadoğu’daki enerji kaynaklarının sömürgeleştirilmesi yani kısaca sömürgecilik yarışı olarak tanımlanmaktadır. Prof. Dr. J. Holland Rose, bu makalesinde Doğu Sorunu kavramını, kavramın ortaya çıkmasını ve tarihsel gelişimini tarif ettikten sonra I. Dünya Savaşı’nda Almanya ve İngiltere arasındaki çekişmeye bağlı olarak Doğu Sorunu’nun savaş sürecinde ve savaştan sonra nasıl bir gelişme gösterdiğini ele almaktadır. Prof. Rose, savaş sonrası problemlerin Doğu Sorunu’nun geleceğini nasıl belirleyeceğini öngören bazı değerlendirmeler ile yazısını tamamlamıştır. Bu makale, Doğu Sorunu projesini temel alarak dış politikasına yön veren İngiltere’nin kavrama bakışını -neredeyse bir asır önce içerden bir gözle- ele alması bakımından çok önemlidir

Anahtar Kelimeler

Doğu Sorunu, Büyük Britanya (İngiltere), Almanya, I. Dünya Savaşı, İtilaf Devletleri, İttifak Devletleri

Great Britain And Easternquestion

Öz

As being “Şark Meselesi” in old expression, the Eastern Question is identified as sharing the lands dominated by Ottoman Empire in the whole 19th century and at the beginnings of 20th century, South Asia, Far East, Middle East and then colonizing the energy resources, in short, the competence of colonialism. In this article Prof. Dr. Holland Rose, after describing the concept of Eastern Question, origination of concept and its historical development, handles how the Eastern Question made a progress in wartime and after the war depending on the rivalry between Germany and England at World War I. Prof. Rose * J. Holland Rose, “Great Britain and The Eastern Question”, The Journal Of International Relations, Vol. 12, No. 3, January/1922, pp. 307-319.Prof. Dr. J. Holland Rose, bu makaleyi kaleme aldığında Cambridge Üniversitesi’nde (University of Cambridge) deniz savaş (donanma) tarihi profesörüdür. Ayrıca, Nebraska Devlet Üniversitesi (State University of Nebraska) ve Amherst Koleji’nden (Amherst College) hukuk doktoru ünvanını da almıştır.** Araş. Gör., Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, ([e-mail], [e-mail]).completed his article with some assessments that foresees how the post-war problems determine the future of Eastern Question. This article has a great importance in terms of handling the perspective of Great Britain (almost a century before and with an interior sight) to this concept and to the East, that uses the Eastern Question as a base to shape its foreign policy

Anahtar Kelimeler

The Eastern Question, Great Britain (England), Germany, I. World War, Entente Powers, Central Empires