THE ROLE OF FOREIGN AND TURKISH SCHOOLS IN CHANGING LATE OTTOMAN EDUCATIONAL POLICY: ROBERT COLLEGE AND MEKTEB-İ SULTANİ

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 35, 5 - 21, 30.03.2018

Evrim Şencan Gürtunca

Öz

The aim of this study is to present the changes and innovations in the field of

education during the late Ottoman era, by using examples from the education sector (schools).

Robert College, as it shines amongst the others due to its distinctive mission and vision and

because it has continued its existence until today, have been chosen to represent foreign

schools. The Mekteb-i Sultani, known as Galatasaray High School today, for it was the first local

educational institution that modeled its curriculum on the modern educational system of the

West, have been chosen as the sample Turkish school for analysis. With their contributions

in developing the Turkish education system; in conclusion, the changes in the educational

system and their role in transforming the society during the late Ottoman era have been

studied, by considering these two schools, which are seemingly different but actually closely

associated with each other.

Anahtar Kelimeler

Foreign Schools, Robert College, Mekteb-i Sultani, History of Education

GEÇ OSMANLI EĞİTİM POLİTİKASININ DEĞİŞİMİNDE YABANCI VE TÜRK OKULLARININ ROLÜ: ROBERT KOLEJ VE MEKTEB-İ SULTANİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, eğitim kurumlarından (okullardan) örneklerle, Osmanlı

İmparatorluğu’nun son döneminde eğitim alanındaki değişim ve yenileşmeyi ortaya

koymaktır. Yabancı okullar içinden seçilen örnek, misyon ve vizyon farklılığıyla diğerleri

arasından ayrılan ve günümüze kadar varlığını sürdüren Robert Kolej’dir. Türk okullarından

seçilen örnek ise, batının modern eğitim sistemini örnek alarak ders programını oluşturmuş

ilk yerli eğitim kurumu olan Mekteb-i Sultani, bugünkü adıyla Galatasaray Lisesi’dir.

Çalışmanın sonucunda, görünüşte birbirinden farklı, ancak birbiriyle ilişkili olan bu iki okulun,

Türk eğitim sisteminin gelişimine katkıları ortaya konularak, Osmanlı’nın son döneminde

eğitim sistemindeki değişimler ve bu değişimlerin toplumun yenileşme çabalarındaki rolü

incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Okullar, Robert Kolej, Mekteb-i Sultani, Eğitim Tarihi

Kaynakça

• Board of Trustees. (1886-1921). Catalogue of Students. Columbia Univ. Libraries, Rare Books and Manuscript Library Collections.
• Register Books (1863-1980), Robert College Bingham Hall, Arnavutköy Campus Archives.
• Report of the President and the Faculty of Robert College 1883-1884, Hathi Trust, University of Illinois Library.
• Report of the President and the Faculty of Robert College 1896-1921 , Hathi Trust, University of Illinois Library.
• Report of the President and the Faculty of Robert College 1912-1914, Hathi Trust, University of Illinois Library.
• Robert College Alumni in Turkey, Robert College Records, Alumni, Box no: 67, Folder No: 28, pp. 1-7.
• Columbia University, Rare Books and Manuscripts Library, New York. Robert College Catalogue 1912-1914.
• Some Distinguished Graduates of Robert College, Columbia Univ. Rare Books and Manuscript Library Collections, Robert College Records, 1858-1986, Series VIII. Student Files, Robert College Bingham Hall, Arnavutköy Campus Archives.
• AKYÜZ, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, 26th edn, Pegem Akademi, İstanbul, 2014.
• BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, 11th edn, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2007.
• HAMLIN, Cyrus, My Life and Times, 5th edn, The Pilgrim Press, Chicago, n.d.
• KOCABAŞ, Süleyman, Misyonerlik ve Misyonerler, 2nd edn, Vatan Yayınları, İstanbul, 2006.
• KOCABAŞOĞLU, Uygur, Anadolu’daki Amerika, 3rd edn, İmge Kitabevi, Ankara, 2000.
• KODAMAN Bayram., Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi, 2nd edn, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1991.
• SABEV, Orlin, Spiritus Roberti, 1st edn, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2014.
• SAKAOĞLU, Necdet, Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2003.
• SEVİNÇ, Necdet, Osmanlı’dan Günümüze Misyoner Faaliyetleri, 7th edn, BilgeOğuz Yayınları, İstanbul, 2005.
• SOMEL, Selçuk Akşin, Osmanlı’da Eğitimin Modernleşmesi (1839-1908), 1st edn, İletişim Yayınları, İstanbul: 2010.
• VAHAPOĞLU, Hidayet, Osmanlı’dan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okullar, 2nd edn, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2005.
• WASHBURN, George, Robert Kolej Hatıraları İstanbul’da Elli Yıl, 1st edn, Meydan Yayınları, İstanbul, 2011.
• ALKAN, Mehmet Ö., “Osmanlı İmparatorluğu’nda Modernleşme ve Eğitim”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Vol. 6, Issue: 12, İstanbul, 2008, pp. 9-84.
• ÇELİK Zeynep, “Kampüs, Şehir ve İmparatorluk: Robert Kolej ve Amerikan Kız Kolejinin Erken Mimarisi”, 150 Years of Robert College, İstanbul, 2013, pp. 210-236.
• DİLAVER, Hasan Hüseyin, “Sultaniler”, Osmanlı, Vol. 5, Ankara, 1999, pp. 315- 325.
• DÜZENLİ, Gülsün, “Mekteb-i Sultaniden Bugüne Galatasaray Lisesi”, Toplumsal Tarih, Vol. 5, Issue: 26), İstanbul, 1996, pp. 20-42.
• “Galatasaray Lisesi”, İstanbul Ansiklopedisi, Vol.11, İstanbul, 1958, pp. 5932-4945.
• GÜMÜŞ, Semih, “Büyük Bir Dünya, Robert Kolej Yazarları”, The Anatomy of a Tradition: 150 Years of Robert College, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul, 2013, pp. 310-335.
• IRAK, Dağhan, “At the Heart of the Sports: Robert College”, The Anatomy of a Tradition: 150 Years of Robert College, İstanbul, 2013, pp. 238-275.
• NUTKU, Özdemir Ültay, “Robert Kolej Oyuncuları ve Yetişen Ünlü Tiyatrocular”, The Anatomy of a Tradition: 150 Years of Robert College, İstanbul, 2013, pp. 276-309.
• SAKAOĞLU, Necdet, “Galatasaray Lisesi”, İstanbul Ansiklopedisi, Vol. 3, İstanbul, 1994, pp. 369-371.
• SUNGU, İhsan, “Galatasaray Lisesinin Kuruluşu” Belleten, Cilt 7, Sayı. 28, Ankara, 1943, pp.315-347.
• ŞİŞMAN, Adnan, “Galatasaray Mekteb-i Sultanisi”, İslam Ansiklopedisi, Vol. 13, Ankara, 1996, pp. 323-326.
• ACUN, Fatma, “Robert Kolej Mezunları ve Meşhurları”, Türk Tarih Eğitimi Dergisi, Vol. 4, Issue. 2, 2015, pp. 136-164, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/164060 (Accessed 1.11.2015).
• KAVCAR, Cahit. “Tevfik Fikret’in Eğitimciliği ve Yeni Mektep”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Vol. 3, Ankara, 1994, p. 112, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/492/5771.pdf (Accessed 24.10.2013).
• ENGİN, Emel, Galatasaray Lisesi (1923-1950 Dönemi), unpublished master’s thesis, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2007.
• KOCAMANOĞLU, Emine, Yabancı Okullarda Din Eğitimi, Robert Kolej-Mekteb-i Sultani Örneği, unpublished doctoral thesis, Marmara Üniversitesi, İstanbul, 2003.
• ŞENCAN GÜRTUNCA, Elif Evrim, Robert Kolej’de Öğrenim Gören Türk Öğrenciler Üzerine Prosopografik Bir Çalışma (1863-1971), unpublished doctoral thesis, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2017.