THE GERMAN EFFECT IN THE DEVELOPMENT OF AGRICULTURE IN TURKEY DURING ATATÜRK PERIOD

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 36, 107 - 137, 19.10.2018

Alev Gözcü

Öz

 Upon the signing of the Treaty of Lausanne in 1923 by the Grand National Assembly
Government formed in Ankara, it was also officially recognized by the world that a new
Turkish State was established in Anatolia. However Treaty of Lausanne was a result of the
wars which caused severe conclusions. The trained human power of the country had died
out in the wars, and Turkey had become dependent on qualified manpower and professionals
in order to develop. Moreover Britain and as well as France, the victorious states of World
War I tried to isolate Turkey in foreign politics during the first years of the Republic. The
German Weimar Republic, which had a similar fate with Turkey at the time regarding the
said isolation. Germany and Turkey had collaborated in foreign policy during this process.
Germany had met lack of qualified man power resulted with wars in Turkey in the
first years of Republican era. German experts and scientists contributed to the development
of the country within this period by offering consultancy in so many different fields from
engineering and industry to agriculture, animal husbandry etc. in Turkey. Agriculture was
the preliminary field that Germans had affected. Economy of Turkey was highly based on
agriculture in the first years of the Republic. However, agriculture sector had big problems. It
was essential to solve these problems to develop agriculture sector in Turkey. Turkey had the
experts coming abroad prepare various reports to solve these problems. German agricultural
experts and scientists had made great contributions in determining agricultural problems in
Turkey and measures to be taken. In addition, Germans who were appointed to agricultural
schools in Turkey had helped to bring up new teams. Therefore, great developments had been
achieved during Atatürk Era in Turkey. In this article, German effect in the development of
agriculture in Turkey will be pointed out. 

Anahtar Kelimeler

Germany, Ankara, Agriculture Policy, Republican Turkey, Seed

ATATÜRK DÖNEMİNDE TÜRKİYE’DE TARIMIN GELİŞİMİNDE ALMAN ETKİSİ

Öz

Ankara’da kurulan Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin 1923 yılında Lozan
Antlaşması’nı imzalamasıyla birlikte Anadolu’da yeni bir Türk Devleti’nin kurulduğu dünya
tarafından da resmen kabul edilmiş oldu. Ancak Lozan Antlaşması bedeli ağır olan savaş
süreçlerinin bir sonucuydu. Ülkenin yetişmiş insan gücü savaşlarda yok olmuş, Türkiye
kalkınmak için yetişmiş insan gücüne ve her çeşit uzmana muhtaç hale gelmişti. I. Dünya
Savaşı’nın galip devletlerinden İngiltere ve yanı sıra Fransa; Türkiye’yi, Cumhuriyet’in ilk
yıllarında dış politikada yalnızlaştırmaya çalıştı. Yalnızlık konusunda Türkiye ile benzer bir
kaderi paylaşan bir diğer ülke de Weimar Cumhuriyeti Almanya’sıydı. Almanya ve Türkiye
bu süreçte dış politikada birbiriyle iş birliği yapan iki ülke oldu.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkiye’de savaşların meydana getirdiği yetişmiş insan
gücü eksikliğini büyük ölçüde Almanlar karşıladı. Alman uzmanlar ve bilim insanları bu
dönemde Türkiye’de mühendislikten, sanayiye, tarımdan, hayvancılığa, vb. pek çok alanda
danışmanlık sunarak ülkenin gelişimine katkı sundular. Almanların etkilerinin görüldüğü
alanların başında tarım geldi. Cumhuriyetin ilk yıllarında, Türkiye’nin ekonomisi büyük
ölçüde tarıma dayalıydı. Buna karşın tarım sektörünün ciddi sorunları vardı. Bu sorunların
çözülmesi; Türkiye’de tarımın gelişimi açısından son derece gerekliydi. Bu aşama Türkiye
tarım sektörünün sorunlarını çözebilmek için yurt dışından getirdiği uzmanlara çeşitli
raporlar hazırlattı. Alman ziraat uzmanları ve bilim insanları Türkiye’de tarımın sorunlarının
belirlenmesinde ve atılacak adımlarla ilgili önemli katkılar sundular. Bunun yanı sıra
Türkiye’de açılan ziraat okullarında görevlendirilen Almanlar, yeni kadroların yetişmesine
akademik olarak destek de oldular. Böylece Atatürk Döneminde Türkiye’de tarım alanında
önemli gelişmeler kaydedildi. Bu makalede Almanların Türkiye’de tarımın gelişimine olan
etkileri üzerinde durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Almanya, Ankara, Tarım Politikası, Cumhuriyet Türkiye’si, Tohumluk

Kaynakça

• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
• DAĞLI, Erkan, “Atatürk Dönemi Alman Büyükelçileri 1923-1938” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı, Konya, 2013.
• Cumhuriyet
• AFETİNAN A., İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat-4 Mart 1923), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu yay., Ankara, 1989.
• AKMAN, Numan, “Cumhuriyet Döneminde Sığırcılık” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 9. Cilt, ss.2430-2437, İletişim yay., İstanbul, 1983.
• AKMAN, Arif, “Yüksek Ziraat Enstitüsü’nün Öyküsü”, Gıda(1990), Yıl 15, Sayı:(1), Ocak-Şubat, ss,3-12. E.T.27.02.2018 http://dergipark.gov.tr/ download/article-file/78503 E.T.27.02.2018.
• AKMAN, Arif, “Türkiye’de Fermantasyon ve Teknolojisinin Gelişimi Öyküsü”, Gıda/The Journel of Food Cilt(yıl):12, Sayı:3, Mayıs-Haziran 1987, s.145 http://dergipark.ulakbim.gov.tr/gidader/article/ view/5000096862/5000090186 E.T.27.02.2018.
• ARUOBA, Çelik, “Cumhuriyet’in Kuruluş Yıllarında Türkiye’nin Tarımsal Yapısı ve Tarıma Yönelik Politikalar”, Atatürk Dönemi Ekonomi Politikası ve Türkiye’nin Ekonomik Gelişimi, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Türkiye’nin Ekonomi Kurumu, Ankara, 1982.
• AŞKIN, Yücel, “Cumhuriyet Döneminde Koyunculuk” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 9. Cilt, İletişim yay., İstanbul, 1983, ss.2437-2440.
• ATAY, Falih Rıfkı, Çankaya, Pozitif yay., İstanbul, 2004.
• 1931 Birinci Ziraat Kongresi İhtisas Raporları 1, Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti, Ankara.
• DUMAN, Doğan, “Türkiye’nin Sanayi ve Tarım Politikasının Oluşturulmasında Birinci Sanayi ve Birinci Ziraat Kongrelerinin Etkileri”, JASSS ( The Journal of Academic Social Science Studies), S.41, Kış, 2015, ss131-145.
• EMİROĞLU, Kudret – DANIŞOĞLU, Bülent – BERBEROĞLU, Binnur, Ekonomi Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yay., Ankara, 2006.
• ERİCHSEN, Regine, The Politics Behind Scientific Transfer Between Turkey and Germany In The Case Of The “Yüksek Ziraat Enstitüsü” In Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (SBF) Dergisi, Cilt 55/ Sayı: 2 (Nisan – Haziran) ,2000, ss.37-53, http://dergipark.ulakbim.gov. tr/ausbf/article/view/5000094429 E.T.27.02.2018
• GENCER, Mustafa, Jöntürk Modernizmi ve “Alman Ruhu” 1908-1918 Dönemi Türk Alman İlişkileri ve Eğitim, İletişim yay., İstanbul, 2015.
• KADIOĞLU, Sevtap, “Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü’nde Mülteci Bilim Adamları”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları IX/1-2(200-2008), ss.,183-197, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/13236 E.T.27.02.2018
• KAZGAN, Gülten, “Tarım” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi 9. Cilt, İletişim yay., İstanbul, 1983, ss.12-2430.
• KILIÇ, Sezen, Türk-Alman İlişkileri ve Türkiye’deki Alman Okulları (1852’den -1945’e Kadar) Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 2005.
• KRAL, August R. Von, Kemal Atatürk’ün Ülkesi- Modern Türkiye’nin Gelişimi, (Almanca aslından çev: S. Eriş Ülger), Alfa yay., İstanbul, 2010.
• KOÇAK, Cemil, Türk-Alman İlişkileri (1923-1939) İki Dünya Savaşı Arasındaki Dönemde Siyasal, Kültürel, Askeri ve Ekonomik İlişkiler, Türk Tarih Kurumu yay., Ankara, 1991.
• ÖZGÜLDÜR, Yavuz, Türk-Alman İlişkileri (1923-1945) Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1993.
• REİSMAN, Arnold, Nazizmden Kaçanlar ve Atatürk’ün Vizyonu, (Çev: Gül Çağalı Güven) Türkiye İş Bankası Kültür yay., İstanbul, 2011.
• TEKELİ, İlhan, İLKİN Selim, İktisadi Politikaları ve Uygulamalarıyla İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi, İkinci Cilt, İletişim yay., İstanbul, 2014.
• TURAN, Kemal, Türk-Alman Eğitim İlişkilerinin Tarihi Gelişimi, Ayışığı Kitapları, İstanbul, 2000.
• Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt I: 1919-1980 (Editör: Baskın Oran), 15. baskı, İletişim yay., İstanbul, 2009.
• TÜRK, Fahri – ÇINAR, Servet, “Türkiye ile Almanya Arasındaki Bilimsel İlişkiler: Türk-Alman Üniversiteleri”, Gazi Akademik Bakış, Cilt 7- Sayı 13 -Kış 2013, file:///C:/Users/kullanici/Downloads/200-366-1-SM%20 (1).pdf E.T.30.01.2018
• YILDIRIM, Seyfi, “Osmanlı’dan Cumhuriyete Bir Bürokrat ve Siyasetçi: Mehmet Sabri Toprak (1878-1938)”, http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-71/ osmanlidan-cumhuriyete-bir-burokrat-ve-siyasetci-mehmet-sabritoprak-1878-1938 E.T. 25.02.2018