Sergeant Hulusi Efendi, who started to work shortly before the land troop of Greeks
to Izmir, wrote a five-page report on before and after the occupation. In this report, which was
never used by the investigators, police sergeant expressed his witnesses and sensations ten
days after the occupation. This study, which is prepared from some secondary sources with
the Prime Ministry Ottoman Archive, covers the date of May 15, 1919 and the following events.
After addressing the attitudes of the Greek Cypriots before the occupation, Hulusi Efendi
concentrated mainly on the days of the invasion. The report also contains original information
as well as generally accepted information. In particular, Izmir polices’ attitudes are unfold
during the invasion. In addition, Hulusi Efendi, who was in a room at the government house
at the time, does not provide a satisfactory information about the first bullet issue. Because
he did not mention the name of any one since he did not witness the case. In addition it
is discussed in the report that how the patriotic polices struggled with heart and soul and
the soldiers who were martyred by Greek soldiers. Hulusi Efendi’s report set Directorate
General of Security in motion and safety inspector Azmi Bey who shows reckless misconduct,
is interpellated. However, it has not yet been determined that whether Azmi Bey responded
to inquiry. Thus, the confirmation of the information in the report is requested. Consequently,
in this study, it is revealed of desperateness of Izmir police, who was silent to the occupation
by the provisions of the Armistice of Mondros and could not resist, from the perspective of
police sergeant.
Yunanlıların İzmir’e asker çıkartmasından kısa bir süre önce göreve başlayan
Komiser Muavini Hulusi Efendi, işgal öncesi ve sonrası dair birbirini tamamlayan beş sayfalık
bir raporda kaleme almıştır. Araştırmacılar tarafından daha önce hiç kullanılmayan bu
raporda komiser muavini, işgalden on gün sonra şahitliklerini ve duyumlarını ifade etmiştir.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi ile bazı ikinci dereceden kaynaklardan hazırlanan bu çalışma, 15
Mayıs 1919 gününü ve hemen akabinde yaşananları kapsamaktadır. Hulusi Efendi, işgal öncesi
Rumların tutumlarına değindikten sonra ağırlıklı olarak işgal günü meydana gelen olaylara
yoğunlaşmıştır. Raporda, genel kabul görenlerin yanı sıra özgün bilgiler de yer almaktadır.
Bilhassa İzmir polisinin işgal sırasındaki tavrı gözler önüne serilmektedir. Ayriyeten o
sırada hükümet konağında bir odada bulunan Hulusi Efendi, ilk kurşun meselesi hakkında
doyurucu bir bilgi vermemektedir. Zira tanıklık etmediği olayda isim zikretmemiştir. Yine
vatanperver polislerin canla başla nasıl mücadele ettikleri ile Yunan askerleri tarafından şehit
edilen polisler de rapora yansımıştır. Komiser Muavini Hulusi Efendinin raporu, Emniyet-i
Umûmiye Müdüriyetini harekete geçirmiş ve işgalde umursamaz bir davranış gösteren
İzmir Emniyet Müfettişi Azmi Beyden bilgi istenmiştir. Lakin emniyet müfettişinin cevap
verip vermediği henüz tespit edilememiştir. Böylelikle rapordaki bilgilerin teyidi de alınmak
istenmiştir. Netice itibarıyla bu çalışmada: Mondros Mütarekesi hükümlerince işgale sessiz
kalan, direnemeyen İzmir polisinin çaresizliği bir komiser muavininin kaleminden ortaya
konulmuştur.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 26 Temmuz 2019 |
Gönderilme Tarihi | 27 Mart 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 19 - İzmir'in İşgali |