AN ANALYSIS ATTEMPT ON MILITARY COUPS AND THEIR CAUSES IN TURKEY

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 15 Temmuz, 77 - 96, 10.07.2020

Hakkı Uyar

Öz

Turkey’s near-term history is also a history of military coups. The fact that not having a long-established democracy has a great effect on this. Democracy, which is the product of societies with high economic welfare and education/culture level, and societies with developed democracy culture, is often interrupted if it is not qualified with even one of these basic features enough. It is interesting and remarkable that contemporary democracies have taken root in Western countries. Due to poor foundation that Turkey has been undergoing, a democratic point of view is often interrupted. The political and socio-economic crises experienced, provide an atmosphere for military coups. Indeed, the coups of 27 May 1960, 12 March 1971, 12 September 1980 and 28 February 1997 are reflections of this. This article focuses on these coups, their causes and consequences, the discrete feature of the July 15, 2016 coup attempt will also be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Turkish History of Democracy, Military Coups in Turkey, The Causes of Military Coups

TÜRKİYE’DE ASKERİ DARBELER VE NEDENLERİ ÜZERİNE BİR ANALİZ DENEMESİ

Öz

Yakın dönem Türkiye tarihi aynı zamanda askeri darbelerin de tarihidir. Bunda köklü bir demokrasiye sahip olmamanın etkisi büyüktür. Ekonomik refah seviyesi ve eğitim/kültür seviyesi yüksek toplumlarla demokrasi kültürü gelişmiş toplumların ürünü olan demokrasi, bu temel özelliklerden birine bile yeterince sahip değilse sıklıkla kesintiye uğramaktadır. İlginç ve dikkat çekicidir ki çağdaş demokrasiler, Batılı ülkelerde kök salmış durumdadır. Türkiye sahip olduğu zayıf altyapı nedeniyle demokratik açından sıklıkla kesintiye uğramaktadır. Yaşanan siyasal ve sosyoekonomik krizler, askeri darbelere ortam sağlamaktadır. Nitekim 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980 ve 28 Şubat 1997 darbeleri bunun yansımasıdır. Bu makalede bu darbeler, nedenleri ve sonuçları üzerine durulurken 15 Temmuz 2016 darbe girişimin ayrıksı özelliği üzerinde de durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Türk Demokrasi Tarihi, Türkiye’de Askeri Darbeler, Askeri Darbelerin Nedenleri

Kaynakça

• İsmet İnönü, Konuşma, Demeç, Makale, Mesaj ve Söyleşileri, 1970-1973, (25.07.1970 – 10.12.1973), Haz. İlhan Turan, TBMM Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yay., Ankara, 2004.
• “İnönü: Kurtuluş Savaşı bir defa olmuştur”, Milliyet, 24 Ocak 1971.
• FINDLEY, Carter V., Kalemiyeden Mülkiyeye Osmanlı Memurlarının Toplumsal Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1996.
• GENÇ, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2018.
• KAYALI, Kurtuluş, Ordu ve Siyaset 27 Mayıs-12 Mart, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• KAZGAN, Gülten, Türkiye Ekonomisinde Krizler (1929-2009), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2017.
• ÖZDAĞ, Ümit, Atatürk-İnönü Dönemlerinde Türk Silahlı Kuvvetleri, Kripton Basın Yayın, İstanbul, 2017.
• ÖZDAĞ, Ümit, Menderes Döneminde Ordu-Siyaset İlişkileri - 27 Mayıs İhtilali, Boyut Yayıncılık, İstanbul, 2004.
• TEKELİ, İlhan -Selim İLKİN, Osmanlı İmparatorluğu’nda Eğitim ve Bilgi Üretim Sisteminin Oluşumu ve Dönüşümü, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.
• TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler, C.1, İkinci Meşrutiyet Dönemi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler, C.3, İttihat ve Terakki, Bir Çağın, Bir Kuşağın, Bir Partinin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• UYAR, Hakkı, Türk Siyasal Yaşamında Cepheleşmelere Bir Örnek: Vatan Cephesi, Boyut Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• UYAR, Hakkı, Türkiye’nin Demokrasi Devrimi: 1950 Seçimleri, Anka Yayınları, Ankara, 2014.
• UYAR, Hakkı, Demokrat Parti İktidarında CHP (1950-1960), Doğan Kitap, İstanbul, 2017.
• UYAR, Hakkı, İki Darbe Arasında CHP (1960-1971), Doğan Kitap, İstanbul, 2017.
• ÜLGENER, Sabri F., İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, Derin Yayınları, İstanbul, 2006.
• UYAR, Hakkı, “Millî Mücadele ve Cumhuriyet Kadrolarının İkinci Meşrutiyet’ten ve Birinci Dünya Savaşı’ndan Çıkardığı Dersler”, Belgi, Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi, Kış 2014/1, S.7, 2014, ss. 829-835.