KURTULUŞ SAVAŞI’NDA MİLLÎYETÇİ VE DEVRİMCİ NİTELİKTE MİLLÎ HALK AYAKLANMASI OLARAK KUVA-Yİ MİLLÎYE ÜZERİNE TARİHSEL VE KURAMSAL BİR YAKLAŞIM

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 40, 25 - 39, 14.09.2020

Bayram Bayrakdar

Öz

Bu makaleye konu olan kuva-yi milliye terminolojisi oldukça geniş boyutlu bir
kavramdır. Kuva-yi Milliye terimi, Türk İstiklâl Savaşı boyunca iki farklı ve fakat birbirini
tamamlar nitelikte algılanmalı ve anlaşılmalıdır: Bunlardan birincisi, ulusal milis teşkilleri
olarak görev yapmışlardır ki, bizim asıl konumuzu meşgul eden bunlardır. Bununla birlikte
bir diğer anlamı ise daha kapsamlı olup ulusal kurtuluş savaşını topyekûn ifade etmektedir.
Bu anlamda konuyla ilgili uzun bir süreci anlamlandırma adına değerlendirme yapacak
olursak, kuva-yi milliye, yalnızca silâhlı direniş için halk örgütlenmesi değil, müdafaa-yı
hukuk, redd-i ilhak dernekleri, heyet-i milliyeler, kongreler, Ankara’da toplanan TBMM ve
bağlı organlar ile tüm ordu birliklerini kapsamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kuva-yi Milliye, Müdafaa-yı Hukuk, Redd-i İlhak, Türk Kurtuluş Savaşı, Kongreler, Türkiye Büyük Millet Meclisi

AN HISTORICAL AND THEORICAL APROACH TO THE NATIONALIST AND REVOLUTIONARY POPULAR UPRISING AND KUVA-YI MILLIYE AT TURKISH INDEPENDENCY WAR PERIOD

Öz

The terminology of the nationalist forces which is the subject of this article is
quite large. The term Kuva-yi Milliye (Turkish National Forces) should be perceived and
understood int two different ways but as complementary to each other: First, they served as
national militia organizations, which occupied our main subject. However, it also has a more
comprehensive meaning and represents the whole national liberation war. In this sense, if
we make an evaluation in the name of interpreting a long process, the national force, covers
not only the people’s organization for armed resistance, but also the Defence of The National
Rights, Annexation Rejection associations, national committees, congresses, the Turkish
Grand National Assembly and related organizations and all army units gathered in Ankara.

Anahtar Kelimeler

Turkish National Forces, Defence of The National Rights, Annexation Rejection, Turkish Independence War, Congress, Turkish Grand National Assembly

Kaynakça

• AKŞİN, Sina, “Mustafa Kemal Atatürk’ün İktidar Yolu”, Çağdaş Düşüncenin Işığında Atatürk, Hürriyet Yay., İstanbul, 1984.
• ARTUÇ, İbrahim, Kurtuluş Savaşı Başlarken, Kastaş Yay., İstanbul, 1987.
• ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk I, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü Yay., İstanbul, 1973.
• AYBARS, Ergün, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I, Ege Üniversitesi Yay., İzmir, 1987.
• BAYRAKDAR, Bayram, Atatürk İlkeleri ve Türk İnkılâp Tarihi, Detay Yay., Ankara, 2015.
• ERGENELİ, Hilmi, “1919 Ayvalık Savunması ile İlgili Anılar”, Belleten, C. 48, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 1985.
• HATİPOĞLU, Fevzi, “Balıkesir’de Kuva-yi Milliye Nasıl Teşekkül Etti”, Balıkesir Postası, 14-15 Mart 1945.
• MACMİLLAN, Margaret, Paris 1919, (Çev., Belkıs Dişbudak), ODTÜ Yay., Ankara, 2004.
• SONYEL, Salahi, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika I, TTK Yay., Ankara, 1987.
• STEINHAUSE, Kurt, Atatürk Devrimi Sosyolojisi, (Çev., M. Aktaş), Sander Yay., İstanbul, 1973.
• TANÖR, Bülent, “Türkiye’de Kongre İktidarları”, Yapıt, (S. 13), Kasım-Aralık 1985.
• TBMM Gizli Celse Zabıtları 1920-1921 I, Ankara, 1985.
• TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, C. I, TBMM Zabıt Kalemi Müdürlüğü, Ankara, 1940.
• Türk İstiklâl Harbi I Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı, ATASE Yay., Ankara, 1962.
• ÜLKÜTAŞIR, Türkân, “Mondros Mütarekesi’nin Sarsıntıları ve Karşı Direnişler”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Sayı 23, İstanbul, 1969.