HISTORICAL DEVELOPMENT OF SOCIAL WORK IN TURKEY: FROM THE OTTOMAN EMPIRE TO THE REPUBLIC

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 41, 391 - 413, 01.12.2020

Bekir Güzel

Öz

The tradition of philanthropy defined as charity, social assistance or solidarity in the
modern world, has existed for thousands of years in the geography of Anatolia in Turkey.
In the Ottoman Empire, foundations were the most important institutional structures that
served for philanthropic purposes. Foundations have played a very important role in meeting
the needs of the poor and needy, particularly in the areas of education, health, housing
and care. Since the beginning of the 19th century, the deterioration and evolution of the
foundation tradition have not been able to sufficiently meet social needs for various reasons
such as internal troubles, deterioration of the economic structure and political instability. This
situation caused damage to social order and integration, the State (the sultans) went to meet
these needs with different institutions and organizations. In this period, there were also various
social services offered by philanthropists, communities or foundations, with the exception of
the State. However, in this study, only the services provided by institutions and organizations
opened by the State will be mentioned. In this framework, Darüşşafaka, Dulhane, Dârülaceze,
Dârülhayr-ı Âli and Dârüleytâm are the institutions and organizations to be examined in
this study. These institutions/organizations have been discussed in different articles before;
however, the importance of this study lies in the fact that these structures were written for the
first time in order to create a French literature on the topic.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Sultan Abdülhamid II, Social Work, Foundations, Philanthropy

ÉVOLUTION HISTORIQUE DU TRAVAIL SOCIAL EN TURQUIE: DE L’EMPIRE OTTOMAN À LA REPUBLIQUE

Öz

La tradition de la philanthropie définie comme la charité, l’aide sociale ou la solidarité
dans le monde moderne, existe depuis des milliers d’années dans la géographie de l’Anatolie
en Turquie. Dans l’Empire ottoman, les fondations étaient la structure institutionnelle la plus
importante qui servait les objectifs philanthropiques. Les fondations ont joué un rôle très
important pour répondre aux besoins des pauvres et des nécessiteux, en particulier dans
le domaine de l’éducation, de la santé, du logement et des soins. Depuis le début du XIXe
siècle, la détérioration et l’évolution de la tradition des fondations n’ont pas été en mesure de
répondre réellement aux besoins sociaux pour diverses raisons comme les troubles internes,
la détérioration de la structure économique et l’instabilité politique. Cette situation causant
des dommages à l’ordre social et à l’intégration, l’État (les sultans) allèrent répondre à ces
besoins avec différentes institutions et organisations. Dans cette période, il existe également
différents services sociaux offerts par des philanthropes, des sociétés/communautés ou des
fondations, à l’exception de l’État. Cependant, dans cette étude, seuls les services fournis
par les institutions et organisations ouvertes par l’Etat seront mentionnés. Dans ce cadre,
Darüşşafaka, Dulhane, Dârülaceze, Dârülhayr-ı Âli et Dârüleytâm sont les institutions
et organisations à examiner dans cette étude. Différents articles ont déjà été écrits sur ces
institutions et organisations; toutefois, l’importance de cet article tient au fait qu’il a été écrit
pour la première fois afin de créer une littérature française sur ce sujet.

Anahtar Kelimeler

Empire Ottoman, Sultan Abdülhamid II, Travail Social, Fondations, Philanthropie

Kaynakça

• AKYÜZ, Emine, Çocuğun Haklarının ve Güvenliğinin Korunması, Ankara, 2000, Ankara Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• BARKAN, Ömer Lütfi & Ayverdi, Ekrem Hakkı, İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri: 953 (1546) Tarihli, İstanbul, 1970, Baha Matbaası.
• İZZET, Mehmet, Mehmed Esad, Osman Nuri Ergin ve Ali Kami, Darüşşafaka Türkiye’de İlk Halk Mektebi, İstanbul, 1927, Evkaf-i İslamiyye Matbaası.
• KAZICI, Ziya, Osmanlı’da Vakıf Medeniyeti, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2014.
• KESGIN, Bedrettin, Kamu Sorumluluğunda Sosyal Hizmet, İstanbul, 2012, Açılım Kitap.
• KOÇ, Aylin, “Öksüz ve Yetim Çocuklar için Kurulmuş Bir Eğitim Kurumu: Darüşşafaka”, Savaş Çocukları-Öksüzler ve Yetimler (dans), (ed.) Emine Gürsoy-Naskali ve Aylin Koç, İstanbul, 2003, Umut Kagıtçılık.
• LAMBELET, Alexandre, La philanthropie, Paris, 2014, Les Presses de Sciences Po.
• OKAY, Cüneyd, Osmanlı Çocuk Hayatında Yenileşmeler, İstanbul, 1998, Kırkambar Yayınları.
• ORTAYLI, İlber, Osmanlı Toplumunda Aile, İstanbul, 2000, Kronik Kitap.
• ÖZBEK Nadir, Osmanlı İmparatorluğu´nda Sosyal Devlet: Siyaset, İktidar ve Meşrutiyet (1876-1914), İstanbul, 2002, İletişim Yayınları.
• YILDIRIM, Nuran, İstanbul Darülaceze Müessesesi, İstanbul, 1997, Darülaceze Vakfı Yayınları.
• AYHAN, Halis & Maviş, Hakkkı, “Darüşşafaka”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1994, p.7-9.
• NUHOĞLU, Hidayet Yavuz, “Dârülaceze”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Vol. 8, 1993a, p. 512-514.
• NUHOĞLU, Hidayet. Yavuz, “Darüleytamlar”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul, Vol. VIII, 1993b, p. 521.
• Karatay, Abdullah, Cumhuriyet Dönemi Korunmaya Muhtaç Çocuklara İlişkin Politikanın Oluşumu, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• BAY, Abdullah, “Osmanlı’da Kısa Ömürlü Bir Hayır Kurumu: Dulhane (1884- 1896)”. Türkiyat Mecmuasi, Vol. 27 (1), 2017, p. 47-64.
• BAYARTAN, Mehmet, “Osmanlı Şehirlerinde Vakıflar ve Vakıf Sisteminin Şehre Kattığı Değerler”, Osmanlı Bilimi Araştırmaları, No. 10 (1), 2008, p. 157-175.
• BILICI, Faruk, “Acteurs de développement des relations entre la Turquie et le monde turc: les vakifs.” Cahiers d’Études sur la Méditerranée Orientale et le monde Turco-Iranien, V.14, N.1, 1992, p. 17-29.
• BILICI, Faruk, “Sociabilité et expression politique islamistes en Turquıe: Les nouveaux “Vakıfs”, Revue française de science politique, V.3, 1993, p. 412- 434.
• ÇAHA, Ömer, & M. Lutfullah Karaman, “Civil Society in the Ottoman Empire”, Journal of Economic & Social Research, V.8, N.2, 2006, p.53-81.
• ÇAHA, Ömer, “Osmanlı Devleti’nde Sivil Toplum”, Anakara Üniversitesi Dergisi, 2000.
• ÇIZAKÇA, Murat, “Osmanlı Dönemi Vakıflarının Tarihsel ve Ekonomik Boyutları” TÜSEV Türkiye’de Hayırseverlik: Vatandaşlar, Vakıflar ve Sosyal Adalet, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi, 2006, p. 21-31.
• ERTEM, Adnan, “Osmanlıdan Günümüze Vakıflar”, Vakıflar Dergisi, No. 36, 2011, p. 25-65.
• HALAÇOGLU, Yusuf, “Osmanlılarda Vakıf Müessesesi”, Vakıf Haftası Dergisi, S. 1, 1984, p. 98-99.
• KARATAŞ, Zeki, “Osmanlı Devleti’nde Korunmaya Muhtaç Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmet Uygulamaları”, Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, Vol. 1 (1), 2015, p. 16-31.
• MARDIN, Şerif, “Le concept de société civile en tant qu’élément d’approche de la société turque”, Les Temps Modernes, (456-457), 1984, p. 53-65.
• MARDIN, Serif, “Power, civil society and culture in the Ottoman Empire”, Comparative Studies in Society and History, V.11. N.3, 1969, p. 258-281.
• MÜEZZINOGLU, Ersin, “I. Dünya Savaşı esnasında yetim ve öksüz çocukların himayesi ve eğitimi: Darüleytamlar”, History Studies, Vol. 4 (1), 2012, p. 399-417.
• ÖZBEK, Nadir, “The politics of poor relief in the late Ottoman Empire 1876- 1914.” New Perspectives on Turkey, 1999, p.1-33.
• SOYDAN, Aynur, “Darüşşafaka Tarihinden Kesitler”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, No. 3, 2003, p. 249-268.
• ŞAFAK, Nurdan, “Dârüleytamda Çocuk Olmak: On Çocuk On Portre”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, No. 2, 2013, p. 261-283.
• SAUVAN, Yvette, “Une liste de fondations pieuses (waqfiyya) au temps de Sélim II”, Bulletin d’études orientales, V.28, 1975, p. 231-257.
• ŞENOCAK, Hasan, “Sosyal Güvenlik Sistemini Oluşturan Bileşenlerin Tarihi Süreç Işığında Değerlendirilmesi”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, No. 56, 2009, p. 448.
• ÖZBEK, Nadir, “İkinci Abdülhamid ve kimsesiz çocuklar: Darülhayr-i Ali”, Tarih ve Toplum, Vol. 31, No. 182, 1999, p. 11-20.
• ÖZBEK, Nadir, “Osmanlı İmparatorluğu’nda ‘Sosyal Yardım’ Uygulamaları 1839-1918” Toplum ve Bilim, 83, Kış 99/00, 2000, p. 115-122.
• ÖZBEK, Nadir, “Osmanlıdan Günümüze Darülaceze”, Toplumsal Tarih Dergisi, No. 288, 2017, p. 52-63.
• ÖZTÜRK, Faruk & Öztürk, Duygu S. Güler, “Okul Öncesi Eğitimde Çocuk Gelişimi ve Psikolojisi Dersine Yönelik İlk Çalışmalar”, Elementary Education Online, Vol. 6 (1), 2007, p. 144-153.
• ÜNAL, Vehbi, “Osmanlının Son Dönemlerinde Korunmaya Muhtaç Çocuklar İçin Kurulan Sosyal Hizmet Kuruluşları”, Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 36 (2), 2012, p. 1-27.
• Lefevre, Sylvain (2016). La philanthropie, un mode d’action contestataire? https:// laviedesidees.fr/La-philanthropie-un-mode-d-action-contestataire.html (Date d’accès: 28.01.2020)
• https://www.darussafaka.org/hakkimizda/cemiyet/tarihce (Date d’accès: 29.01.2020)
• https://www.darulaceze.gov.tr/ (Date d’accès: 30.01.2020)
• https://www.degisti.com/index.php/archives/18475 (Date d’accès: 03.02.2020)
• https://www.gzt.com/jurnalist/osmanlida-ve-cumhuriyetin-ilk-yillarindadarulaceze-2953027 (Date d’accès: 03.02.2020)
• https://twitter.com/hayalleme/status/1196756791209742338/photo/2 (Date d’accès: 03.02.2020)
• http://ruhiyatci.com/osmanlida-yetim-ve-oksuzlere-verilen-ehemmiyet.html (Date d’accès: 03.02.2020)
• https://www.fikriyat.com/tarih/2018/03/27/osmanlinin-yetimler-yurdudruleytm (Date d’accès: 03.02.2020)