KOMÜNİZM, IRKÇILIK VE İRTİCA İLE MÜCADELE: MİLLİ TESANÜT BİRLİĞİ, KURULUŞU VE FAALİYETLERİ

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 41, 763 - 797, 01.12.2020

Hakan Uzun

Öz

Demokrat Parti iktidarı döneminde, Atatürk’ün manevi şahsına ve Türk inkılâbına
yönelik yapılan saldırılar artmıştır. Malatya’da Ahmet Emin Yalman’a bir suikast düzenlenmesi
ise hükümeti bu konuda daha sert önlemler almaya itmiş ve Başbakan Adnan Menderes,
ülkede irtica, ırkçılık ve komünizm ile ortak mücadele yapılmasına yönelik çağrılarda
bulunmuştur. Milli Tesanüt Birliği de bu çağrıların sonucunda ve İstanbul Gazeteciler
Cemiyeti’nin öncülüğünde kurulmuştur. Bir konfederasyon olan Birlik, dönemin çok sayıda
sivil toplum örgütünü bir araya getirmiş ve hepsinin ortak paydası Atatürk imgesi olmuştur.
Sorunların çözümünde, toplumun aydınlatılmasını ve ekonomik kalkınmanın sağlanmasını
bir zorunluluk olarak gören söz konuşu oluşum, amaçlarına ulaşmak için konferanslar ve
radyo programları düzenlemiş, az sayıda broşür ve kitap yayımlamıştır.

Anahtar Kelimeler

İrtica, Irkçılık, Komünizm, Milli Tesanüt Birliği, Sivil Toplum Örgütü, Demokrat Parti, Cumhuriyet Halk Partisi

NATIONAL SOLIDARITY ASSOCIATION TO DEAL WITH COMMUNISM, RACISM, AND REACTIONARYISM

Öz

The attacks against the spiritual personality of Ataturk and the Turkish Revolution
increased during the period of the Democrat Party rule. The assassination of Ahmet Emin
Yalman in Malatya directed the government to take more severe measures in this regard,and
Prime Minister Adnan Menderes called for the joint struggle with reactionaryism, racism, and
communism in the country. Therefore, National Solidarism Community was established as
a result of these calls and with the lead of İstanbul Journalists Community. The community
which is a confederation gathered many non-governmental organizations together, and the
common ground of them became Ataturk image. The group which perceived enlightenment
of society and economic development as a necessity for the solution of problems held
conferences, organized radio programs, and published a small number of brochures and
books.

Anahtar Kelimeler

Reactionaryism, Racism, Communism, National Solidarity Association, NonGovernment Organization, Democrat Party, Republican People’s Party

Kaynakça

• Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi
• Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi
• Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
• AHMAD, Feroz - AHMAD, Bedia Turgay, Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi 1945-1971, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1976.
• AHMAD, Feroz, Bir Kimlik Peşinde Türkiye, Çev.: Sedat Cem Karadeli, 3. baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008.
• AHMAD, Feroz, Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), Türkçesi: Ahmet Fethi, 2. baskı, Hil Yayın, İstanbul, 1996.
• AKBAŞ, Rahmi, Mareşal Fevzi Çakmak 1876-1950, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2008.
• AKŞİN, Sina, Kısa Türkiye Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2007.
• ALBAYRAK, Mustafa, Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Phonenix Yayınları, Ankara, 2004.
• BABAN, Cihat, Politika Galerisi: Büstler ve Portreler, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1970.
• BAYDAR, Mustafa, 31 Mart Vaka’sı, Milli Tesanüt Birliği Yayınları: 8, Anıl Matbaası, İstanbul, 1955.
• BAYDAR, Mustafa, Kabakçı Mustafa İsyanı, Milli Tesanüt Birliği Yayınları: 6, Osman Yalçın Matbaası, İstanbul, 1954.
• BORATAV, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi 1908–1985, 6. baskı, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1998.
• ÇETİN, Nihad M., Tercümeleriyle Namaz Sûreleri ve Duâları, Milli Tesanüt Birliği Yayınları: 3, Osman Yalçın Matbaası, İstanbul, 1954.
• DUMAN, Doğan, Demokrasi Sürecinde Türkiye’de İslamcılık, Dokuz Eylül Yayınları, 2. Baskı, İzmir, 1999.
• DUVERGER, Maurice, Siyasi Partiler, 4. Basım, Çev. Ergün Özbudun, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1993.
• EROĞUL, Cem, Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, 3. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara, 1998.
• KABACALI, Alpay, Türk Basınında Demokrasi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1994.
• KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri, Atatürk’ün Gerçek Mirası, Milli Tesanüt Birliği Yayınları: 1, İstanbul, 1953.
• KARPAT, Kemal H., Türk Demokrasi Tarihi, Afa Yayınları, İstanbul, 1996.
• KARPAT, Kemal H., Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi, Çev.: Esin Soğancılar, İmge Kitapevi, Ankara, 2007.
• KAYNAR, Reşat, Ahmet Cevdet Paşa Dini Nasıl Anlıyordu?, Milli Tesanüt Birliği Yayınları: 2, İstanbul, 1953.
• KILIÇ, Murat, Allah, Vatan, Soy, Millî Mukaddesat, Türk Milliyetçiler Derneği (1951- 1953), İletişim Yayınları, İstanbul, 2016.
• KIRÇAK, Çağlar, Türkiye’de Gericilik 1950-1990, İmge Kitabevi, Ankara, 1993.
• KOLOĞLU, Orhan, Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, Pozitif Yayınları, İstanbul, 2006.
• KONGAR, Emre, 21. Yüzyılda Türkiye, 11. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1998.
• Laiklik I, Milli Tesanüt Birliği Yayınları: 4, Osman Yalçın Matbaası, İstanbul, 1954.
• LEWIS, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev.: Metin Kıratlı, 2. Baskı, AKDTYK Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1984.
• LEWIS, Bernard, Demokrasinin Türkiye Serüveni, Çev.: Hamdi Aydoğan-Esra Ermet, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2003.
• ÖZBUDUN, Ergun, Çağdaş Türk Politikası, Çev. Ali Resul Usul, 2. Baskı, Doğan Kitap, İstanbul, 2007.
• PARMAKSIZOĞLU, İsmet, Türkiye’de Din Eğitimi, MEB Yayınları, Ankara, 1966.
• SÜLKER, Kemal, Türkiye Sendikacılık Tarihi, Tüstav Yayınları, 3. baskı, İstanbul, 2004.
• TANÖR, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 2. baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1998.
• TOKER, Metin, Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973, DP’nin Altın Yılları 1950-1954, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1990.
• TUNAYA, Tarık Zafer, İslamcılık Akımı, Simavi Yayınları, b.y.y., 1991.
• TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi, 4. Kitap İkinci Bölüm, Bilgi Yayınları, Ankara, 1999.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetler-Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri, Haz.: İrfan Neziroğlu-Tuncer Yılmaz, C. 2, TBMM Basımevi, Ankara, 2013.
• UNAT, Kadri, Durmayalım Düşeriz! İktidardan Muhalefete CHP’nin Seçim Propagandaları, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2016.
• UYAR, Hakkı, Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi, 2. baskı, Boyut Kitapları, İstanbul, 1999.
• ÜNAYDIN, Ruşen Eşref, Atatürk ve Milli Tesânüt, Milli Tesanüt Birliği Yayınları: 7, Anıl Matbaası, İstanbul, 1954.
• VELİDEDEOĞLU, Hıfzı Veldet, Çok Karılılık ve Örtünme (Taaddüdü Zevcat ve Tesettür), Dizer Basımevi, Milli Tesânüt Birliği Yayınları: 5, 1954.
• YALMAN, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim 1922-1971, Yayına Haz.: Erol Şadi Erdinç, C.2, 2. Baskı, Pera Turizm ve Ticaret A.Ş., İstanbul, 1997.
• YILMAZ, Mustafa - DOĞANER, Yasemin, Cumhuriyet Döneminde Sansür (1923- 1973), Siyasal Kitabevi, Ankara, 2007.
• ZÜRCHER, Eric Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, 3. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 1998.
• ALKAN, Mehmet Ö., “Amerikan Propagandası: “Dostluk Şarkısı”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, Haz.: Mete Kaan Kaynar,ss.623-626, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• ATILGAN, Gökhan, “1950-1960 Tarımsal Kapitalizmin Sancağı Altında”, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Siyasal Hayat, ss. 387-514, Yordam Kitap, İstanbul, 2015.
• ÇETİNKAYA, Selma, “Ahmet Emin Yalman Suikastı ve Etkileri”, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, ss.42-57, 02 (01), 2016.
• ERSARI, Nevra, “Ellili Yıllarda Radyo ve Siyaset”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, Haz.: Mete Kaan Kaynar, ss. 393-422, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• ERTİN, Hakan - KARA, M. Alpertunga - ÖZALTAY, Bülent, “Türk Tıbbında Bir Öncü: Ord. Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli”, Nobel Medıcus, ss. 145-148, C. 9, Sayı: 3.
• GEVGİLİLİ, Ali, “Türkiye Basını”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C. I, ss. 202-232, İletişim Yayınları, İstanbul, 1983.
• GÜNAR, Altuğ, “Amerika Birleşik Devletleri’nde McCarthy Dönemi ve Dış Politika Üzerindeki Etkileri”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ss.62-78, Sayı: 4, 2014.
• KOCA, Bayram, “Ellili Yıllarda Merkez Sağ: Demokrat Parti’nin Özgürlük ile İstismar Arasındaki Dinî Politikaları”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, Haz.: Mete Kaan Kaynar, ss. 293-319, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• KOÇAK, Cemil, “Siyasal Tarih (1923-1950)”, Türkiye Tarihi 4, Çağdaş Türkiye 1908- 1980, Yayın Yönetmeni: Sina Akşin, 4. Baskı, ss.85-173, Cem Yayınları, İstanbul, 1995.
• SARITAŞ, Ezgi - ŞAHİN, Yelda, “Ellili Yıllarda Kadın Hareketi”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, Haz.: Mete Kaan Kaynar, ss.627-665, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• SUBAŞI, Necdet, “1960 Öncesi İslâmi Neşriyat: Sindirilme, Tahayyül, ve Tefekkür”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İslamcılık, C.6, ss.217-235, İletişim Yayınları, İstanbul, 2004.
• TUNÇAY, Mete, “Siyasal Tarih (1950-1960)”, Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980, 4. Basım, ss.177-187, Cem Yayınları, İstanbul, 1995.
• UZUN, Hakan, “1951 Yılında, Kırşehir’de Atatürk Büstüne Yapılan Saldırı ve Tepkiler”, CDAT, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, ss.187–203, Yıl 4, 8, 2008.
• UZUN, Hakan, “İktidarını Sürdürmek İsteyen Bir Partinin Kimlik Arayışı: Cumhuriyet Halk Partisi’nin 1947 Olağan Kurultayı”, Dokuz Eylül Üni. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, ss.101–139, 2013, C. XII, 25, Yıl 2012/Güz.
• AZMAN, Ayşe, Türk Basınında Siyasi Bir Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Bölümü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1994
• http://ecevityazilari.org/items/show/199 (Erişim: 14.05.2020)