SALMONSEN KONVERSATİONS LEKSİKON ANSİKLOPEDİSİNDE CELAL BAYAR

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 42, 319 - 338, 07.07.2021

Recep Büyüktolu

Öz

Celal Bayar, Osmanlı Devleti’nin son döneminde yetişmiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nin
devlet teşkilatının kuruluş sürecinde yer almış önemli bir bürokrat ve siyasetçidir. İstiklal
Harbi yıllarında milletinin bağımsızlığı için mücadele etmiştir. Türk devletinin kurumlarının
ortaya çıkış sürecinde ve planlanmasında etkin görev almış; bakanlık, başbakanlık ve
cumhurbaşkanlığı yapmış seçkin bir devlet adamıdır. Yeni kurulan Türk devletinin Mustafa
Kemal Atatürk Döneminde izlediği ekonomi politikalarının şekillenmesinde önemli rol
oynamıştır. Ülkesine yaptığı hizmetler sadece Türkiye’de değil, yurt dışında da dikkat
çekmiş ve ilgi görmüştür. 1952 yılında Danimarka’nın ilk ulusal ansiklopedisi olarak görülen
Salmonsen Konversations Leksikon isimli ansiklopedinin ekin de Türk siyasetçi ve devlet
adamı Celal Bayar’ın hayatını ve faaliyetlerini anlatan bir bölüm yer almıştır. Makalemizde
ansiklopedide yer alan bu bilgiler ışığında Celal Bayar’ın siyasi ve ekonomik faaliyetleri ve
bu bilgilerin Salmonsen Konversations Leksikon’da yer almasının önemi değerlendirilmeye
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Salmonsens, Celal Bayar, Danimarka, Ansiklopedi, Biyografi

CELAL BAYAR IN THE SALMONSEN KONVERSATIONS LEKSIKON ENCYCLOPAEDIA

Öz

Celal Bayar is an important politician and bureaucrat who came to prominence
during the latter stages of the Ottoman State and served during the foundation process of the
Turkish Republic. He took part in the struggles during the War of Independence to ensure the
independence of his nation. He is an outstanding states man who served effectively during
the foundation and the planning of the institutions of the Turkish State; before being elected
to serve as a minister, prime minister and as a president. He played an important role in
shaping the economy policies observed by the newly founded Turkish State led by Mustafa
Kemal Atatürk. His services to his country were not acknowledged only domestically but he
was applauded in an international level too. In 1952, Denmark’s first national encyclopaedia
Salmonsen Konversations Leksikon allocated apart to influential Turkish politician and states
man Celal Bayar, describing his life and activities. This current study will address the politic and
economic activities of Celal Bayar under the light shed by this encyclopaedia and also address
the importance of such importance being published Salmonsen Konversations Leksikon.

Anahtar Kelimeler

Salmonsens, Celal Bayar, Denmark, Encyclopedia, Biography

Kaynakça

• Devlet Arşivleri Başkanlığı - BCA. 30-10-0-0-54-359-1.
• Devlet Arşivleri Başkanlığı - Dışişleri Bakanlığı Türk Diplomatik Arşivi. 516_219410- 21293-4 (DK_C_G0212953_1_9-11).
• DP Tüzük ve Programı, Doğuş Matbaası, Ankara, 1949.
• TBMM Tutanak Dergisi, 9. Dönem, C. I, Birleşim:1, Oturum:1, 22 Mayıs 1950.
• AKŞİT, Baha, Kısaca Celal Bayar, İstanbul, 1987.
• BAYAR, Celal, Ben de Yazdım-Milli Mücadeleye Giriş, Sabah Kitapçılık San. ve Tic. A.Ş., C. III, İstanbul, 1997.
• BOZDAĞ İsmet, Celal Bayar Anlatıyor-Bilinmeyen Atatürk, Truva Yayınları, İstanbul, 2009.
• BOZDAĞ İsmet, “Celal Bayar’ın Hayat Hikayesi”, 100 Yaşında Celal Bayar’a Armağan, haz. M. Sarol - İ. Bozdağ, Tercüman Yayınları, İstanbul, 1982.
• DEMİR Şerif, Düello Menderes ve İnönü, Demokrat Parti’den 27 Mayıs Darbesi’ne Olaylar, İstanbul, 2011.
• ÖZGEN, İhsan Fuat, Cumhuriyet Dönemi’nde Celâl Bayar’ın Siyasî ve İktisadî Faaliyetleri (1923-27 Mayıs 1960), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2007.
• ŞAKİR, Ziya, Celâl Bayar, Hayatı ve Eserleri, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1952.
• ŞENŞEKERCİ, Erkan, Türk Devrimi’nde Celâl Bayar (1918-1960), Alfa Yayınları, İstanbul, 2000.
• Türkiye İş Bankası Tarihi, İş Bankası Yayınları, İstanbul 2001.
• YEŞİLYURT, Süleyman, Bayar Gerçeği, Güven Yayınları, Ankara 1998.
• AYKUT, Ayhan, “Ansiklopedi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1991, s. 217-227.
• DEMİR Şerif, “Milli Mücadelede Celal Bayar (1919-1923) Siyasi Hayatı ve Fikirleri”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, S. 15-16, İstanbul, 2009, s. 53 – 78.
• DURSUN, Davut, “Celal Bayar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. V, İstanbul, 1992, s. 216-218.
• KERİMOĞLU, Hasan Taner, “İzmir ve İttihat-Terakki”, İzmir Kent Ansiklopedisi Tarihi, C. II, Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi Yayınları, İzmir 2013.
• KOCATÜRK, Utkan, “Celâl Bayar’la Bir Konuşma”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Mart 1986.
• ÖZDEMİR, Hikmet, “Bir Granit Heykel: Celal Bayar”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı: 67-68-69, Ankara, Mart-Temmuz-Kasım 2007, s. 89-102.
• SALGIR, Abdülkadir, “Yabancı Dillerle Yazılmış Genel Konulu Ansiklopediler”, Türk Kütüphaneciliği, Türk Kütüphaneciliği Dergisi, C. V, Sayı: 1, Ankara, 1956, s. 15-33.
• https://snl.no/Salmonsens_konversationsleksikon.
• http://denstoredanske.dk/Dansk_Biografisk_Leksikon.
• https://fyens.dk/artikel/om-isaac-salmonsen.
• http://www.boghandlereidanmark.dk/index.php?id.