II. ABDÜLHAMİD DÖNEMİ AMERİKAN BASININDA TÜRK KADINI ALGISI

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 43, 581 - 605, 17.12.2021

Leyla Torcu Kırkpınar Seda Sarıkaya Sarıdemir

Öz

Bu çalışmada Amerika Birleşik Devletleri’nde yayınlanmış Library of Congress’te
bulunan gazeteler incelenmiştir. Gazetelerde II. Abdülhamid döneminde İstanbul’a gelen
Demetra Vaka, Mary J. Holmes, Louise Parks Richards, Hester D. Jenkins, Thomas Stevens ve
Cleveland Moffett’ın yanı sıra isimleri belirlenemeyen kişilerin yazıları da mevcuttur. Yazılar
incelendiğinde Türk kadını hakkında oryantalist bir dil kullanıldığı tespit edilmiştir. Özellikle
Pera, Galata ve Üsküdar gibi semtlerde gözlemlenen Türk kadınlarının olduğu haberlerde
onların eğitiminden, sosyal hayatına, evliliğinden, düğünlerine pek çok konunun yanı sıra
haremin de ele alındığı görülmüştür. İstanbul ve diğer büyük kentleri ziyaret eden Amerikalı
seyyah veya yazarların Türk kadınına bakış açısı ve algısının değişimi de gazetelerde
belirlenmeye çalışılmıştır. Nihayetinde yazarlar ve seyyahlar “evin dışındaki Türk kadını”
üzerinden Pera, Galata, Beyoğlu ya da Üsküdar’daki kadınları ve yaşam şekillerini Amerikan
basını aracılığıyla sübjektif olarak okuyucularına aktararak bir algı yaratmak istemişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Amerikan Basını, Türk Kadını, İstanbul, II. Abdülhamid, Seyyah

THE PERCEPTION OF TURKISH WOMEN IN THE AMERICAN PRESS IN THE ABDULHAMID II PERIOD

Öz

In this study, the newspapers in the Library of Congress, which were published in
the United States, were examined. In the newspapers in addition to Demetra Vaka, Mary J.
Holmes, Louise Parks Richards, Hester D. Jenkins, Thomas Stevens and Cleveland Moffett,
who came to Istanbul during the reign of Abdülhamid II, there are also articles by people
whose names cannot be determined.When the articles were examined, it was determined
that an Orientalist language was used about Turkish women. Especially in the news about
Turkish women observed in districts such as Pera, Galata and Üsküdar, it has beeb seen that
the harem was discussed as well as many topics from their education, social life, marriage
to weddings. The change in the perspective and perception of American travelers or writers
visiting Istanbul and other big cities towards Turkish women had been tried to be determined
in the newspapers. Ultimately, a perception was tried to be created by subjectively conveying
the women and lifestyles of writers and travelers in Pera, Galata, Beyoğlu or Üsküdar to their
readers through the American press through the “Turkish woman outside the house”.

Anahtar Kelimeler

American Press, Turkish Woman, Istanbul, II. Abdulhamid, Traveler

Kaynakça

• AKKAYA, Sacidenur, II. Abdülhamid Dönemi’nde Toplumsal Hayat, Kitabevi Yay., 2018.
• BERKTAY, Fatmagül, Politikanın Çağrısı, İstanbul Bilgi Ünv. Yay., 4. Baskı, İstanbul, 2016.
• BROWN, Demetra Vaka, Haremlik, Boston and New York, 1909.
• DAVİS, Fanny, Osmanlı Hanımı, Yapı Kredi Yay., İstanbul, 2006.
• DE AMİCİS, Edmondo, Constantinople, New York: G. P. Putnam’s Sons, 1878.
• FRAİSSE, Geneviéve, PERROT, Michelle, Devrimden Dünya Savaşına Kadınların Tarihi IV, (Çev. Ahmet Fehmi) Türkiye İş Bankası Kültür Yay., 1. Baskı, İstanbul, 2005.
• FONTMAGNE, Durand De, Kırım Harbi Sırasında İstanbul, (Çev. Gülçiçek Soytürk), İstanbul, 1977.
• GÜVENÇ, Bozkurt, Türk Kimliği, Boyut Yay., 2. Baskı, İstanbul, 2016.
• HOBSBAWM, Eric, İmparatorluk Çağı (1875-1914), (Çev. Vedat Aslan), Dost Yay., 1. Baskı, Ankara, 1999.
• İNAN, A. Afet, Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1975.
• JENKİNS DONALDSON, Hester, Kafesin Arkasındaki Türk Kadını Türk Kadınının Hayat Hikâyesi, (Çev. Ercan Kaçmaz), Dergâh Yay., 1. Baskı, İstanbul, 2014.
• JENKİNS DONALDSON, Hester, Robert Kolejinin Kızları Misyonerlik Feminizm Yabancı Okullar, (Çev. Ayşe Aksu), Dergâh Yay., 2. Baskı, İstanbul, 2014.
• KARAY, R. Halid, Üç Nesil Üç Hayat, İnkılap Yay., İstanbul, 2016.
• KIRKPINAR, Leyla, Türkiye’de Toplumsal Değişim ve Kadın, Zeus Yay., 1. Baskı, İzmir, 1999.
• KULA, Onur Bilge, Batı Felsefesinde Oryantalizm ve Türk İmgesi, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., 2. Baskı, İstanbul, 2010.
• KURNAZ, Şefika, Yenileşme Sürecinde Türk Kadını 1839-1923, Ötüken Yay., İstanbul, 2011.
• LEWİS, Rena, Oryantalizmi Yeniden Düşünmek/Kadınlar, Seyahat ve Osmanlı Haremi, (Çev. Beyhan Uygun Aytemiz, Şeyda Başlı), Kapı Yay., 1. Baskı, İstanbul, 2006.
• MERİÇ, Nevin, Osmanlı’da Gündelik Hayatın Değişimi, Kaknüs Yay., 1. Baskı, İstanbul, 2000.
• PATRİCK MİLLS, Mary, Son Sultanların İstanbul’unda, (Çev. Ayşe Aksu), Dergâh Yay., 2. Baskı, İstanbul, 2017.
• SAİD, Edward, Oryantalizm Sömürgeciliğin Keşif Yolu (Çev. Selahaddin Ayaz), Pınar Yay., 4. Baskı, İstanbul, 1999.
• SANCAR, Serpil, Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti Erkekler Devlet Kadınlar Aile Kurar, 5.Baskı. İletişim Yay., İstanbul, 2020.
• SCHİCK, İrvin C., Batının Cinsel Kıyısı, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul, 2000.
• YÜCEL, İdris, Anadolu’da Amerikan Misyonerliği ve Misyon Hastaneleri (1880- 1934), Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 2017.
• DANACIOĞLU, Esra, “Amerikan Dokunuşu Mucizeler Yaratacaktır”, Toplumsal Tarih, S.119, İstanbul, ss. 90-93.
• ŞENEL, Aymelek, “Amerikalı Bir Diplomatın Gözünden 1951 Yılında Batı Anadolu: E.F. Rivinus’un İzmir Konsolosluk Bölgesi Gezisi”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.XX, S. 41, İzmir, 2020, ss. 729-761.
• TAŞKIN, Faruk, “Amerikan Board Misyonerlerinin Türkiye’deki Sağlık Faaliyetleri (1833-1923)” Avrasya İncelemeleri Dergisi, C. VI, S.2, İstanbul, 2017,ss.149-176.
• TEKİR, Hürü Sağlam, “Modernleşen Osmanlı Toplumunda Süs ve Moda Üzerine Bir İnceleme” Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S.69, Erzurum, 2020, ss.551-575.