THE REFLECTION OF MULTICULTURALISM IN SOCIAL STUDIES TEXTBOOKS FROM 1968 TO THE PRESENT: A PERIODIC ANALYSIS (1968-1997/1998-2018)

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 43, 903 - 933, 17.12.2021

Ahmet Doğan , Doğan Duman

Öz

There search, which examines the reflection of multiculturalism in social studies
text books, includes social studies researching boks dating from 1968 till 2018. Considering
the period in which a critical curriculum change is taking place due to the fact that
this period corresponds to a wide time interval, the current study was divided in to two
different period intervals Inthiscontext, in total 23bookswereanalyzed. In order to provide
a holisticperspective in thesereviews, thereview is not limited with in the certain level, also
academic books in social sciences of 4th, 6th and 7th levels of grades were used. Inconclusion,
reflections of multiculturalism in social studies text boks are mentioned and suggestions for
the development of multicultural attribute in these books have been made.

Anahtar Kelimeler

Multiculturalism, Multicultural, Culture, Socialstudies, Textbooks

ÇOKKÜLTÜRLÜLÜĞÜN 1968’DEN GÜNÜMÜZE SOSYAL BİLGİLER DERS KİTAPLARINA YANSIMASI: DÖNEMSEL BİR İNCELEME (1968-1997/1998-2018)

Öz

Çokkültürlülüğün sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarının irdelendiği bu
çalışma, 1968-2018 döneminde okutulan sosyal bilgiler ders kitaplarını kapsamaktadır. Bu
sürecin geniş bir zaman aralığına karşılık gelmesi sebebiyle sosyal bilgiler ders kitaplarının
çokkültürlülüğün yansımaları bakımından sahip oldukları benzerlikler ve kritik öğretim
programı değişiklikleri dikkate alınarak inceleme 1968-1997 ve 1998-2018 olmak üzere iki
ayrı döneme ayrılarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda toplam olarak 23 tane ders kitabı
incelenmiştir. Bu incelemelerde bütünsel bir bakış açısı sağlayabilmek için inceleme belli bir
kademe ile sınırlandırılmamış, 4. 5. 6. ve 7. sınıf kademelerine ait sosyal bilgiler ders kitapları
tercih edilmiştir.Sonuç olarak, çokkültürlülüğün sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarına
değinilmiş ve ders kitaplarındaki çokkültürlü niteliğin geliştirilebilmesi üzerine öneriler
sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çokkültürlülük, Çokkültürcülük, Ders Kitabı, Kültür, Sosyal Bilgiler

Kaynakça

• AKŞİT, Niyazi & SANIR, Ferruh & ASAL, Tarık, Sosyal Bilgiler 2. Sınıf, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1980.
• ALTUN, Adnan & DOĞAN, Yasin & UZUN, Efkan, İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı, Altın Kitaplar, Ankara, 2010.
• ÇALAPALA, Rakım, Sosyal Bilgiler İlkokul: 5, İnkılâp ve Aka Kitapevleri, İstanbul, 1978.
• DELİORMAN, Altan & ÖZEY, Ramazan & EFE, Recep, İlköğretim Sosyal Bilgiler 6, Bayrak Basım Yayım Tanıtım, İstanbul, 1998.
• ERDEM, Selma & KONUK, İsmet & KÜÇÜKCAN, İlyas, Sosyal Bilgiler İlkokul 5, Fil Yayınevi, İstanbul, 1990.
• ERDEM, Selman & PARMAKSIZOĞLU, İsmet & KONUK, İsmet, Sosyal Bilgiler Orta 2, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1971.
• ERDEM, Selman & PARMAKSIZOĞLU, İsmet & KONUK, İsmet, Sosyal Bilgiler Orta 3, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1974.
• EVİRGEN, Ömer Faruk & ÖZKAN, Jülide & ÖZTÜRK, Suna & ÖZDURAL, Zuhal, Ortaokul Sosyal Bilgiler 5 Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2017.
• GÜLTEKİN, Gökhan & AKPINAR, Murat & NOHUTÇU, Mustafa & ÖZERDOĞAN, Pınar & AYGÜN, Seher, Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2018.
• KARABIYIK, Erol Ünal, İlkokul Sosyal Bilgiler Ders Kitabı 5. Sınıf, Üner Yayınları, Ankara, 1993.
• KARAGÖZ, Demet & TEKEREK Meltem & KAYA, Niyazi & AZER, Hikmet & ALIÇ, Melek Derya & YILBAT, Bekir & KOYUNCU, Miyase & ULUSOY, Kadir, İlköğretim Sosyal Bilgiler 5 Ders Kitabı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2005.
• KILAVUZ, Nalân, İlköğretim Okulları İçin Sosyal Bilgiler 5, Önde Yayıncılık, İstanbul, 1996.
• KİTAPÇI,V. Senihi, İlköğretim Sosyal Bilgiler 5 Ders Kitabı, Özgün Matbaacılık, Ankara, 1997.
• Millî Eğitim Bakanlığı, İlkokullar İçin Sosyal Bilgiler 5, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1991.
• POLAT, Mecit Mümin & KAYA, Niyazi & KOYUNCU, Miyase & ÖZCAN, Adem, İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2007.
• SANIR, Ferruh & ASAL, Tarık & AKŞİT, Niyazi, İlkokul İçin Sosyal Bilgiler 4, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1987.
• SARIALİOĞLU, Fuat, İlköğretim Sosyal Bilgiler 7, Cemre Yayıncılık, İstanbul, 2002.
• ŞENÜNVER Güler & KARABULUT, Ezdihar & KESİM, H.Samim & TURGUT, Rıfat & ERCAN, Nesime & KÜÇÜKBAYCAN, Mustafa & USLU, Hasan & AKAY, Aliye, İlköğretim Okulu Sosyal Bilgiler 4, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2001.
• ŞENÜNVER Güler & KARABULUT, Ezdihar & KESİM, H.Samim & TURGUT, Rıfat & ERCAN, Nesime & KÜÇÜKBAYCAN, Mustafa & USLU, Hasan & AKAY, Aliye, İlköğretim Okulu Sosyal Bilgiler 6, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2000.
• TEKEREK, Meltem & KAYA, Niyazi & ALIÇ, Melek Derya & YILBAT, Bekir & YILDIRIM, Tuğrul & KOYUNCU, Miyase & ULUSOY, Kadir, İlköğretim Sosyal Bilgiler 4 Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2007.
• TÜYSÜZ, Sami, İlkokul Sosyal Bilgiler 4 Ders Kitabı, Tuna Matbaacılık, Ankara, 2018.
• ÜNAL, Fatma & ÖZDEMİR, Hasan & ÜNAL, Mehmet & EVİRGEN, Ömer Faruk & DAĞ, Özgül & Kutay, Selim, İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Ders Kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2017.
• YILMAZ, Faruk Gökalp & BAYRAKTAR, Hasan & ÖZDEN, Mustafa Kemal & AKPINAR, Murat & EVİN, Ömer, Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Sosyal Bilgiler 6 Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2018
• BURAN, Ahmet & ÇAK, Berna Yüksel, Türkiye’de Diller ve Etnik Gruplar, Akçağ Yayınları, Ankara, 2012.
• CANATAN, Kadir, Avrupa’da Çokkültürlülük, Entegrasyon ve İslam, Kum Saati Yayınları, İstanbul, 2012.
• CEMALOĞLU, Necati, “Veri Toplama Teknikleri: Nitel-Nicel”, Tanrıöğen, A.(ed). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık, Ankara, 2009.
• KARAKAYA, İsmail, “Bilimsel Araştırma Yöntemleri”, Tanrıöğen, A.(ed). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık, Ankara, 2009.
• KYMLİCKA, Will, Çokkültürlü Yurttaşlık: Azınlık Haklarının Liberal Teorisi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2015.
• PAREKH, Bhikhu, Çokkültürlülüğü Yeniden Düşünmek: Kültürel Çeşitlilik ve Siyasi Teori, Phoenix Yayınevi, Ankara, 2002.
• ÖZTÜRK, Cemil, Sosyal Bilgiler: Toplumsal Yaşama Disiplinlerarası Bir Bakış. Sosyal Bilgiler Öğretimi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2012.
• TAŞKAYA, Serdarhan Musa,“Eğitim Bilimlerinde Araştırma Yöntemleri”, Fatma Susar Kırmızı, & Nil Duban, (Ed). Eğitim Bilimine Giriş, Anı Yayıncılık, Ankara, 2016.
• YILDIRIM, Ali & Şimşek, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006.
• UNESCO http://www.unesco.org/languages-atlas/en/atlasmap.html erişim tarihi ve saati: 15.09.2018- 02.25.
• Türk Dil Kurumu Bilim ve Sanat Terimleri Ana Sözlüğü http://www.tdk.gov. tr/index.php?option=com_bilimsanat&arama=kelime&guid=TDK. GTS.59f36d413f62f0.97984604 erişim tarihi: 27.10.2017, erişim saati: 17.34
• KARA, Uğur, Sorun ve Çözüm Bağlamlarıyla Ulus-Devletin Tarihsel Çevresi İçinde Kültürel Kimlik Olgusu, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.