Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çocukların Yaptıkları Resimlere İlişkin Görüşleri, Deneyimleri ve Yaklaşımları

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: 1, 498 - 530, 21.04.2019

Cansu Yıldız Aysel Çoban

Öz

Çocukluk yıllarında resim yapmak, çocukların
kendilerini özgürce yansıttıkları, duygu, düşünce ve hayal güçlerini ifade
ettikleri bir aktivitedir. Araştırmanın amacı okul öncesi öğretmen adaylarının
çocukların yaptığı resimlere ilişkin görüşleri, uygulama derslerindeki
deneyimleri ve resimlere yaklaşımlarının incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma
yöntemlerinden bir olgubilim çalışmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu okul
öncesi öğretmenliği bölümü son sınıf öğrencisi olan ve “Öğretmenlik Uygulaması
I” dersini başarı ile tamamlamış, “Öğretmenlik Uygulaması II” dersine devam
eden 10 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada katılımcılarla yüz yüze görüşmeler
gerçekleştirilerek yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır.
Araştırma sonucunda okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk resimlerine yönelik
yaklaşımlara ilişkin yeterli bilgilerinin olmadığı ve öğretmen adaylarının
tümünün konuyla ilgili olarak mevcut lisans programını yetersiz buldukları
tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmen adaylarının sıklıkla çocukların
kendilerini yaratıcı olarak ifade etmelerini sağlamak, çocuğu tanımak ve etkinlik
sonrası değerlendirme yapmak amacıyla resim yaptırdıkları bulunmuştur. Ayrıca,
okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk resimlerine yönelik en çok sorgulayıcı
yaklaşımı kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk resimleri, Görsel sanatlar, Okul öncesi öğretmen adayları, Yaklaşımlar, Erken çocukluk dönemi

Pre-service Preschool Teachers’Views, Experiences and Approaches About Children’s Drawings

Öz

Drawing in childhood period is an activity in which
children reflect themselves freely, expressing their emotions, thoughts and imaginations. The aim of the research is to examine
the views, experiences in practice lessons and approaches of pre-service preschool
teachers about the drawings of children. The research is a phenomenology study
of qualitative research methods. The study group consists of 10 students who
are fourth grade students in the preschool teaching program and have
successfully completed the "Teaching Practice I" course and
continuing on "Teaching Practice II". Semi-structured interviewing
technique was applied by conducting face-to-face interviews with the
participants. As a result of research, it was determined that pre-service preschool
teachers did not have sufficient knowledge about approaches to children's
drawings and all of the pre-service teachers think that the current
undergraduate program is inadequate. It has been found that pre-service teachers
often set drawing activities to get to know the child, to evaluate after the
activity and to help children express themselves creatively. Moreover it has
been concluded that pre-service preschool teachers mostly use the questioning
approach to children's drawings.

Anahtar Kelimeler

Children’s drawings, Visual arts, Pre-service preschool teachers, Approaches, Early childhood period.

Kaynakça

• Anning, A. (2002). Conversations around young children’s drawing: the impact of the beliefs of significant others at home and school. The Internaional Journal of Art & Design Education, 21(3), 197-208.
• Artut, K. (2004). Okul öncesi resim eğitiminde çocukların çizgisel gelişim düzeylerine ilişkin bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 223-234.
• Artut, K. (2010). Okul öncesinde resim eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Artut, K. (2013). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri (Geliştirilmiş 7. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ayaydın, A. (2011). Çocuk gelişiminde bir oyun olarak sanat ve resim. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 10(37), 303-316.
• Aykaç, N. (2012). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde öğretmen ve öğrenme süreci algısı. Eğitim ve Bilim, 37(164), 298-315.
• Beytut, D. Ş., Bolışık, B., Solak, U. ve Seyfioğlu, U. (2009). Çocuklarda hastaneye yatma etkilerinin projektif yöntem olan resim çizme yoluyla incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 35-44.
• Bilir-Seyhan, G. & Ocak-Karabay, S. (2018). Early childhood pre-service teachers’ views about visual arts education and aesthetics. Eurasian Journal of Educational Research, 73, 131-148.
• Bolattaş Gürbüz, F. ve Deniz, Ü. (2017). Çocuk resimlerine yönelik yaklaşımları belirleme aracı öğretmen formu: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(50), 467-474.
• Burkitt, E., Jolley, R. & Rose, S. (2010). The attitudes and practices that shape children's drawing experience at home and at school. International Journal of Art & Design Education, 29(3), 257-270.
• Buyurgan, S. ve Buyurgan, U. (2012). Sanat eğitimi ve öğretimi: eğitimin her kademesine yönelik yöntem ve tekniklerle (Geliştirilmiş 3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Clatworthy, S., Simon, K. & Tiedeman, M. E. (1999). Child drawing: hospital-an instrument designed to measure the emotional status of hospitalized school-aged children. Journal of Pediatric Nursing, 14(1), 2-9.
• Conklin Thompson, S. (2005). Children as illustrators: making meaning through art and language. Washington, DC: National Association for the Education of Young Children.
• Dağlıoğlu, H. E. (2014). A developmental analysis of 5-7 year-old children's human figure drawings. International Online Journal of Educational Sciences, 6(2), 510-523.
• Dilmaç, O., Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N. ve Kaya, H. İ. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının resim öğretimi dersine ilişkin algılarının incelenmesi (Erzurum ili örneği). Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 94-107.
• Doğru, S. S. Y., Turcan, A. İ., Arslan, E. ve Doğru, S. (2006). Çocukların resimlerindeki aileyi tanılama durumlarının değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 223-235.
• Engel, B. S. (1995). Considering children’s art: why and how to value their works. Washington, D. C.: National Association for the Education of Young Children.
• Ersoy, A. ve Türkkan, B. (2009). Perceptions about Internet in elementary school children’s drawings. Elementary Education Online, 8(1), 57-73.
• Fox, J. E. ve Schirrmacher, R. (2014). Çocuklarda sanat ve yaratıcılığın gelişimi (7. Basım). N. Aral ve G. Duman (Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Garvis, S. (2012). Exploring current arts practice in kindergartens and preparatory classrooms. Australasian Journal of Early Childhood, 37(4), 86-93.
• Garvis, S. & Pendergast, D. (2011). An investigation of early childhood teacher self-efficacy beliefs in the teaching of arts education. International Journal of Education & the Arts, 12(9), 1-15.
• Günindi, Y. (2015). Preschool children’s perceptions of the value of affection as seen in their drawings. International Electronic Journal ofElementary Education, 7(3), 371-382.
• Hickman, R. (2004). Art education 11-18: Meaning, purpose and direction. London: Continuum.
• Isenberg, J. P. & Jalongo, M. R. (2006). Creative thinking and art-based learning preschool through fourth grade ( Fourth Edition). Ohio: Pearson Merrill Prentice Hall.
• İşler, A. Ş. (2004). Çocuk resmi, ilkel sanat ve 20. yüzyılın başındaki öncü sanat anlayışları arasındaki ilişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 53-64.
• Lark-Horovitz, B., Lewis, H. & Luca, N. (1973). Understanding children’s art for better teaching. Ohio: Merrill.
• Looman, W. S. (2006). A developmental approach to understanding drawings and narratives from children displaced by Hurricane Katrina. Journal of Pediatric Health Care, 20(3), 158-166.
• MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analyses: An expanded sourcebook. CA: Sage.
• Novaković, S. (2015). Preschool teacher's role in the art activities of early and preschool age children. Crotian Journal of Education, 17(1), 153-163.
• Onat Kocabıyık, O. (2016). Olgubilim ve gömülü kuram: bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.
• Özkan, B. ve Girgin, F. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin görsel sanat etkinliği uygulamalarını değerlendirmesi. Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(4), 79-85.
• Rose, S. E., Jolley, R. P. & Burkitt, E. (2006). A review of children's, teachers' and parents' influences on children's drawing experience. The International Journal of Art & Design Education, 25(3), 341-349.
• Sadık, F., Çakan, H. ve Artut, K. (2011). Çocuk resimlerine yansıyan çevre sorunlarının sosyo-ekonomik farklılıklara göre analizi. İlköğretim Online, 10(3), 1066-1080.
• Starks, H. & Trinidad, S. B. (2007). Choose your method: A comparison of phenomenology, discourse analysis, and grounded theory. Qualitative Health Research, 17(10) , 1372-1380.
• Şahin, Ç., Kartal O. Y. ve İmamoğlu, A. (2013). Okul öncesi öğretmen yetiştirme programı hakkında okul öncesi öğretmen adaylarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 101-118.
• Terreni, L. (2010). A history of visual art education in early childhood in New Zealand: Looking backwards to go forwards. International Art in Early Childhood Research Journal, 2(1), 1 -11.
• Ulutaş, İ. ve Ersoy, Ö. (2004). Okul öncesi dönemde sanat eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(1), 1-12.
• Wachowiak, F. & Clements, R. D. (2006). Emphasis art: a qualitative art program for elementary and middle schools. Boston: Pearson.
• Yalçın, M. ve Erginer, A. (2014). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul müdürü algılarına ilişkin yaptıkları çizimler. Eğitim ve Bilim, 39(171), 270-285.
• Yavuzer, H. (2014). Resimleriyle çocuk: resimleriyle çocuğu tanıma. (18. Basım). İstanbul: Remzi.
• Yolcu, E. (2009). Sanat eğitimi: kuramları ve yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yüksek Öğretim Kurumu (2018). Okul öncesi öğretmenliği lisans programı. http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/Okul_Oncesi_Ogretmenligi_Lisans_Programi.pdf adresinden erişildi.
• Zupančič, T., Čagran, B. & Mulej, M. (2015). Preschool teaching staff’s opinions on the importance of preschool curricular fields of activities, art genres and visual arts fields. Center for Educational Policy Studies Journal, 5(4), 9-29.