Ninian Smart ve Din Fenomenolojisi

Yıl 2017, Cilt: 21 Sayı: 1, 749 - 751, 15.06.2017

Şevket Özcan

Öz

Modern dönemin
önemli din bilimcilerinden birisi olarak kabul edilen Ninian Smart’ın Din
Fenomenolojisi’nin parametrelerini ortaya koymak tezin temel amacıdır. Bu
bağlamda özellikle Smart’ın eserlerine müracat edilerek Din Fenomenolojisi
anlayışı ortaya konulmaya gayret edilmiştir. Tez giriş, üç bölüm ve sonuçtan
oluşmaktadır.

Giriş kısmında
konunun önemi, amacı, sınırları, kullanılan metot ve kaynaklar ele alınmışıtr.

Birinci bölümde;
genel anlamda Din Fenomenolojisi’nin ortaya çıkışı ve temel özellikleri, belli
başlı din fenomenologlarının ortaya koyduğu temel kavramlar ve Din
Fenomenolojisi’nin bilimsel konumu ile ona yönelik temel eleştirilere yer
verilmiştir.

İkinci bölümde; Smart’ın hayatı, ilmi kişiliği ve eserleri ele alındıktan sonra fenomenolojiyi
nasıl uyguladığı üzerinde durulmuştur. Bu doğrultuda onun dini/dinleri
fenomenolojik olarak tanımlama ve inceleme yaklaşımı olan yedi boyutlu din
modeli ve bu modele dayanarak din/dinlerle ilgili yaptığı fenomenolojik
incelemeler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bölüm sonunda özellikle yedi
boyutlu din modeline yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir.

Üçüncü bölümde; Smart’ın Din Fenomenolojisi
yöntemi ve din fenomenologlarına yönelik eleştirileri üzerinde durulmuştur.
Smart’a göre din fenomenolojisinin anlamı ve görevi ele alındıktan sonra
fenomenolojik anlayışının başlıca özellikleri ve Din Fenomenolojisi’nde
kullandığı kavramlar ve yöntemler incelenmiştir. Ayrıca Gerardus van der Leeuw,
Rudolf Otto, Joachim Wach, Mircea Eliade ve Wilfred Cantwell Smith gibi din
fenomenologlarına yönelik temel eleştirileri ele alınmıştır. Bölüm sonunda ise
Smart’ın fenomenolojik anlayışına yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir.

Sonuç bölümünde; ortaya konulan temel
varsayımlar çerçevesinde Smart’ın Din Fenomenolojisi anlayışının genel anlamda
Dinler Tarihi ve Din Fenomenolojisi alanına katkıları ve önemi deskriptif bir
şekilde belirtilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ninian Smart, Din, Fenomenoloji, Din Fenomenolojisi

Ninian Smart and His Phenomenology of Religion

Öz

The main aim of the
dissertation is profounding the
parameters of Phenomenology of Religion of Ninian Smart, who is accepted as the
most important religious scholars of the modern era. In this regard, especially
by applying to the Smart’s works, it has been tried to bring his understanding
of Phenomenology of Religion. The dissertation consists of an
introduction, three chapters and a conclusion.

In the introduction part; the importance,
purpose and limits of the subject, 
methods used and resources have been discussed.

In the first part; in general the emergence
and basic features of Phenomenology of Religion, basic concepts put forward by
the major religious phenomenologists and scientific position of Phenomenology
of Religion and fundamental criticisms of it have been given a place.

In the second part; the life, the scientific
personality and works of Smart then discussed, focused on how to apply
phenomenology. In this regard, the seven-dimensional model of religion that his religion/religions
fenomenological defining and investigation aproach and based on this model,
concerning religion/religions his phenomenological investigations has tried to
put forward. At the end of this part, especially evaluations for his seven-dimensional model of religion have been given.

In the third part; we have focused on methods
used by Smart in Phenomenology of Religion and his criticisms for phenomenologists of religion. After discussed the meaning
and mission of Phenomenology of Religion by Smart, basic features of his
fenomenological understanding and used concepts and methods in his
Phenomenology of Religion have been analysed. Also, his basis criticisms of
phenomenologist of religion such as Gerardus van der Leeuw, Rudolf Otto,
Joachim Wach, Mircea Eliade and Wilfred Cantwell Smith have been mentioned. At
the end of the part, evaluations for his fenomenological understanding have been given.

In the conclusion part; in the framework of
the basic assumptions which has been set out in this study, Smart’s
phenomenological understanding contributions, in general, to the field of
History of Religion and Phenomenology of Religion and its importance have been
stated in a descriptive way.

Anahtar Kelimeler

Ninian Smart, Religion, Phenomenology, Phenomenology of Religion

Kaynakça

• Özcan, Şevket. “Ninian Smart ve Din Fenomenolojisi” Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2016.
• Ozcan, Sevket. “Ninian Smart and His Phenomenology of Religion”. Phd. Dissertation, Ankara University Institute of Social Sciences, Ankara/Turkey 2016.