Notes on Scholastic Works in Azerbaijan

Yıl 2013, Cilt: 17 Sayı: 2, 327 - 333, 15.12.2014

Zekiyye Ebilova

Öz

In this article the historical periods of “agaid” (begining from the
VIII. century up to the present) are shortly commented and dealing
with the literature in this field the sources kept in the Institute
of Manuscripts of Azerbaijan National Academy of Sciences named after Muhammed Fuzuli are specially noted. It is also stressed
that a number of manuscripts dealing with agaid in turkish,
arabic and persian languages are protected in the treasure of the
Institute. Among them we can see Abu al-Barakat al-Nasafi’s
“Agaid”, Nasruddin Tusi’s “Tajrid”, Imam Azam’s “al-Figh alAkbar”,
Iji’s “al-Agaid al-Adudiye”, Sunusi’s “al-Agaid”, Birgivi’s
“Vasiye”, Akhund Haji Abdulkarim Agha Badkubi’s “Menazil alSalikin”
and other manuscript copies. Besides with manuscripts, a
lot of printed books are also protected and kept in the Institute.
Speaking about Azerbaijani author’s works about agaid I must
mention not only old printed books but also the latest scientific
researches in this field.

Anahtar Kelimeler

Kalam, psychology, convictions, ANAS, manuscript

Azerbaycan’daki Akaid Çalışmaları Üzerine Notlar

Öz

Makalede VIII. yüzyıldan itibaren akaid ilminin tarihi teşekkül sü-
recine atıf yapılmış, bu alanda yazılmış eserler anlatılarak Azerbaycan
Milli İlimler Akademisi Muhammed Fuzuli adına bağlı Elyazmalar
Enstitüsü’nde muhafaza edilen kaynaklar bahis mevzuu
edilmiştir. Yazmalar Enstitüsü haznesinde akaid konusunda türk-
çe, arapça ve farsça pek çok yazmaların muhafaza edildiği belirtiliyor.
Bunların arasında Ebu`l-Berekat en-Nesefi`nin “Akaid”, Hace
Nasreddin Tusi`nin “Tecrid”, İmam Azam`ın “Fıkhu`l-Ekber”,
İci`nin “el-Akaidul-Adudiyye”, Sunusi`nin “al-Akaid”, Birgavi`nin
“Vasiyye”, Ahund Hacı Abdulkerim Ağa Badkubi`nin “Menazilü`sSalikin”
eserinin ve benzerlerinin yazma nüshaları muhafaza edilmektedir.
Eski baskılı kitaplardan Cürci Zeydan`ın “Onyedi Ramazan”,
Abdüsselam Ahundzade`nin “Risaletü-Zübdetil-Ahkam”, Mir
Muhammed Kerim el-Bakuvi`nin “Keşfül-Hakaik” ve başka eserleri
sayabiliriz. Azerbaycanlı yazarların akaidle ilgili eserleri anlatılırken
eski baskılı kitapların haricinde bu alanda yapılmış son araştırmalardan
da bahsedilmiştir

Anahtar Kelimeler

Kelam, psikoloji, inanç, yazma

Kaynakça

• Burhanut-tevhit, Anonim elyazma. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi,
• Yazmalar Enstitüsü. B-2397/4022. 53 v, 41a-44b.
• el-Gazali Ebu Hamid, Kimyayi-saadet (1986), farscadan tercüme edeni
• N.Göyüşov. I c. Bakı, “Şerq-Gerb”.
• el-Farabi Ebu Nesr et-Türki (2006), Elmlerin tesnifatı. “Adiloğlu”
• neşriyyatı.
• GÖLCÜK Şerafeddin (2001), Süleyman Toprak. Kelam Tarih-EkollerProblemler.
• Konya-2001.
• HANEFİ İmam Azam, Fıkhul-Ekber. Azerbaycan Milli Bilimler
• Akademisi, Yazmalar Enstitüsü. A-539.