LOGİCAL FAl.LACİES AND THEİR REASONS İN IBN SINA

Yıl 2010, Cilt: 14 Sayı: 2, 175 - 195, 15.12.2010

Kamil Kömürcü

Öz

The human being can fall into fallacy in reasoning. If the man knows how he makes
mistake, he can obviate this fai!acy. Therefore, in the classical logic, logical fallacies and
their reasons are investigated. Ebu Ali Ibn Sina alsa scrutinized the logical fallacies and
their reasons. Traditionally, the logician divides the logical fallacies to three parts: The
fallacy regarding the matter, regarding the form and regarding both of them. Ibn Sina
mostly investigates the·fallacies regarding the matter. He examined these typical fallacies
under two titles: regarding the dietion and regarding the meaning. As Aristotle, Ibn Sina
alsa expresses thirteen fallacies in all: Six fi:ı!lacies related the diction, seven fallacies which
are not dependent on dietion. According to !br. Sina, ·the basic reason of the logical fallacies
is resemblances in both the dietion and the meanings

Anahtar Kelimeler

Ibn Sina, the logical fallacy, sophisn1e, fallacy of matter, fallacy of form, fallacy of meaning, fallacy of di eti on

İBNİ SİNA'YA GÖRE MANTIK YANUŞLARI VE SEBEPLERİ

Öz

İnsan akıl yürütme sürecinde yanlışa düşebilir. Bir kimsenin hangi durumlarda, nasıl yanlışa
düştüğünü bilmesi bunun önüne geçmesini sağlar. İşte bu yüzden klasik mantıkta, mantık
yanlışları ve bunun sebepleri üzerinde durulmuştur. İslam mantıkçılarından Ebu Ali İbn Sina
da mantık yanlışlan ve bunların sebeplerini incelemiştir. İbn Sina, söz konusu yanlışlan,
kendisinden önceki anlayışa bağlı kalarak, akıl yürütmenin formu, maddesi ve her ikisi açı­
sından oluşan yanlışlar olarak üçe ayırmıştır. Bunlardan daha çok akıl yürütmeleri n maddesinden
kaynaklanan yanlışlan konu edinmiştir. Bu tarz yanlışlan da lafız ve mana yanlışlan
olarak iki başlıkta incelemiştir. Aristoteles'in yaptığı gibi lafza dair altı, manaya dair yedi olmak
üzere toplam on üç yanlış çeşidinden bahsetmiştir. İbn Sina'ya göre mantık yanlışlannın
temel sebebi, gerek lafiziarda gerekse de manalardaki benzerliklerdir. 

Anahtar Kelimeler

: İbn Sina, mantık yanlışı, muğalata, form yanlışı, madde yanlışı, lafız, yanlışı, mana yanlışı