Muhammed b. Muhammed Rodosîzâde Ve “Ta‘lîkâtun Alâ Tefsîri Kavlihi Teâla ‘Ve Yekfurûne Bimâ Verâehu Ve Huve’lHakk’” Adlı Risalesi

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 1, 405 - 426, 15.06.2012

Murat Sula Mehmet Çiçek

Öz

Bu çalışma, asıl
olarak XVIII. yüzyıl Osmanlı müfessirlerinden Muhammed b. Muhammed Rodosîzâde
ve onun Bakara sûresi 91. âyetinin tefsirine dâir kaleme almış olduğu risâleyi
ele almaktadır. Hayatı hakkında çok fazla bilgi sahibi olmadığımız Rodosîzâde,
söz konusu âyetle ilgili daha önce yapılmış olan tefsir ve şerhlerdeki yanlış
anlamaları gidermeyi amaçlamıştır. Bir yönüyle de risâle, Ebu’s-Suûd’un “İrşad”ı
üzerine yazılmış bir taʻlîka olma hüviyetini taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Rodosîzâde, Ebu’s-Suûd, Tefsir, Ta’lika

Muhammed b. Muhammed Rodosizâde And Hıs Treatıse: Ta'lîkâtun Alâ Tefsîri Kavlihi Teâla " Ve Yekfurûne Bi-Ma Verâehû Vehuve'l-Hakk"

Öz

This paper mainly focuses on the
life of Muhammad b. Muhammad Rodosîzâde, one of Ottoman interpreters of XVIII.
century and his “risalah” written on 91th verse of Bakara. Rodosîzâde, who we
do have less information about his life, aimed at correcting misunderstandings
made by previous tafsirs and sharhes about the verse in question. In one
aspect, the risalah specially means a talîka written on Abu al-Suûd's
"Irshad".

Anahtar Kelimeler

Rodosîzâde, Abu al-Suûd, Tafsir, Taliqa

Kaynakça

• Akgündüz Ahmet, “Ebüssuûd Efendi”, Türkiye Diyanet vakfı İslam An- siklopedisi, (DİA), X, 365-371.
• Ateş Süleyman, “İrşâdü’l-Akli’s-Selîm”, DİA, XXII, 456-458.
• Aydemir, Abdullah, Ebussuûd Efendi ve Tefsirdeki Metodu, II. Baskı, Diya- net işleri başkanlığı yayınları, Ankara 1993.
• el-Bağdâdî, Abdulkadir b. Ömer, Hizânetu’l-edeb ve lübbü lisânu’l-Arab, thk., ve şrh., Abdüsselâm Muhammed Harun, I-XIII, Kahire 1418/1997.
• el-Beydâvî, Ebû’l-Hayr Abdullah b. Ebi’l-Kâsım Ömer b. Muhammed b. Ebi’l-Hasan Ali, Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl, I-V, Daru’l-Fikr Beyrut trs.
• Bursalı Mehmed Tâhir, Osmanlı Müellifleri, I-III, İstanbul 1333.
• Cevdet Bey, Tefsir Usul ve Tarihi, Daru'l-Fünun İlahiyat Fakültesi Talebe Cemiyeti Neşriyatı, İstanbul 1927.
• Cevdet Bey, Tefsir Usulü ve Tarihi, (haz. Mustafa Özel), Kayıhan Yayınları, İstanbul 2002.
• el-Curcânî, Ali b. Muhammed b. Ali, el-Mısbâh fî Şerhi’l-Miftâh, thk., Yük- sel Çelik, (Doktora Tezi) İstanbul 2009.
• Demir, Ziya, Osmanlı Müfessirleri, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2007.
• Ebu’l-Ula Mardin, Huzur Dersleri, I-III, İsmail Akgün Matbaası, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1951, 1966.
• el-Habeşi, Abdullah Muhammed, Camiu’ş-şurûh ve’l-havâşî, I-III, Abuda- bi, 1425/2004.
• İbnu’l-Enbârî, Ebu’l-Berekât Kemâleddîn Abdurrahman b. Muhammed, Nuzhetu’l-elibbâ fî tabakâtı’l-udebâ, thk., İbrahim es-Sâmerrâî, Ürdün 1405/195.
• el-İmâdî, Ebu’s-Suûd b. Muhammed, İrşâdu’l-akli’s-selîm ilâ mezâya’l- Kitabi’l-Kerim, thk., Abdülkadir Ahmed Ata, I-V, Mektebetü’r- Riyâdi’l-Hadîsiyye, Riyad, trs.
• Kara İsmail, İlim Bilmez Tarih Hatırlamaz, Dergâh Yayınları, İstanbul 2011.
• Katip Çelebi, Keşfu’z-zunûn, I-II, İstanbul 1971. el-Muradî, Ebu'l-Fazl Muhammed Halil b. Ali b. Muhammed, Silkü'd- dürer fî a'yani's-sani aşr, I-IV, Mektebetü’l-Müsenna, Bağdat 1301.
• Rodosîzâde, Ta‘lîkâtun alâ tefsîri kavlihi teâla:ve yekfurûn bimâ verâeh, Süley- maniye Kütüphanesi, Laleli Bölümü, No: 3654.
• Rodosîzâde, Terceme-i Vefeyât-ı ibn Hallikân, I-II, Matbaa-i Âmire, İstanbul 1280.
• Sedat Şensoy, “Şerh”, DİA, XXXVIII, 555-558.
• Sezen, Tâhir, Osmanlı Yer Adları, Ankara 2006.
• Şeyhzâde, Muhammed b. Muslihuddin Mustafa el-Kocavî, Hâşiyetu Muh- yiddîn Şeyhzâde alâ Tefsîri’l-Kâdî el-Beydâvî, I-VIII, Daru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut, Lübnan, 1419/1999.
• et-Taftâzânî, Hâşiyetu’l-Keşşâf, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Bölümü, No: 589.
• ez-Zemahşerî, Mahmud b. Amr b. Ahmed, el-Keşşâf an hakâikı gavâmızı’t- tenzîl ve uyûni’l-akâvî fî vucûhi’t-te’vîl, I-VI, Mektebetu Ubeykan, Rıyad 1418/1998.