İstanbul Tasavvuf Kültüründe Bedeviyyenin Yeri ve Üsküdar Bedeviyye Tekkeleri

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 1, 507 - 540, 15.06.2012

Kadir Özköse

Öz

Bedeviyye Tarîkatı on sekizinci
yüzyıldan itibaren İstanbul’da teşkilatlanmasını sürdürmüş, özelde Üsküdar
genelde ise İstanbul tasavvuf kültürüne önemli katkılarda bulunmuş bir
tarîkattır. Kurulan tekkelerin işlevselliği, görevli meşayihin etkinliği,
gerçekleştirilen ayinlerin yankıları ile tarîkat İstanbul’da ilgi odağı
olmuştur. İstanbul ile Mısır ve Ortadoğu halkları arasında sağlanan ilişkiler
de tarîkatın bir diğer katkısıdır. Üsküdar Bedeviyye meşayıhının siyasî,
kültürel ve dinî kişilikleri ile ậsitậnede ağırlıklarını hissettirmişler,
Afrika’dan getirilen yerel ậdetleri İstanbul dokusuna uygun hậle getirerek
kültürel etkileşimi gerçekleştirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Bedeviyye, Tasavvuf, İstanbul, Musiki, Tarikat, Mısır

Place Of Badawiyah And Badaviyah Lodges In Sufi Culture Of Istanbul

Öz

The
Badawiyah order began carrying out its mission from the very begining of 18th
century in Istanbul. This order made a major contribution to development of
Sufi culture and became the center of attraction with its mission,
sophisticated Mashaikhs and impacts of religious ceremonies in Istanbul
especially in Uskudar.  Therefore, it can
be said that political, religious and cultural personality of Badawiyah
Meshaikh occupied undeniable place in society. 
No doubt, Badawiyah order was not a simply sufi lodge but it was a
bridge between  the people of Istanbul,
middle east and Egypt  that  successfully mixed some cultural and social
etiquettes of Africa with the local culture 
of  Istanbul .

Anahtar Kelimeler

Badawiyah, Tasawwuf, Istanbul, music, the order, tariqa, Egypt

Kaynakça

• Albayrak, Sadık, Son Devir Osmanlı Uleması, İstanbul Büyükşehir Beledi- yesi Kültür İşleri Daire Başkanlığı Yay., İstanbul 1996.
• Atasoy, Nurhan, Derviş Çeyizi: Türkiye’de Tarîkat Giyim-Kuşam Tarihi, Kül- tür Bakanlığı, Ankara 2000.
• Aynî, Mehmed Ali, Tasavvuf Tarihi, sad. Hüseyin Rahmi Yananlı, Kitabe- vi, İstanbul 1992.
• Baş, Derya, Seyyid Ahmed el-Bedevî Tarîkatı ve İstanbul’da Bedeviyye, Kita- bevi, İstanbul 2008.
• Evliyâ Çelebi, Evliyâ Çelebi Seyâhatnâmesi, sad. Zuhûrî Danışman, İstanbul 1969-1971.
• Gölpınarlı, Abdülbâki, Türkiye’de Mezhepler ve Tarîkatler, İnkılâp Yayınla- rı, 2. Baskı, İstanbul 1997.
• Harîrîzâde, Mehmed Kemâleddin, Tibyânü vesâili’l-hakâyık fî beyâni selâsi- li’t-tarâık, Süleymaniye Ktp, Fatih, no. 430-432.
• Kara, Mustafa, Bursa’da Tarîkatlar ve Tekkeler, Sır Yayıncılık, II. Baskı, İs- tanbul 2001..
• Muslu, Ramzan, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf (18. Yüzyıl), İnsan Yayınla- rı, İstanbul 2003.
• Özdamar, Mustafa, Dersaâdet Dergâhları, Kırk Kandil Yay., İstanbul 1994.
• Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB yay., İstanbul 1983.
• Tanman, M. Baha, “Bedevilik”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Kültür Bakanlığı ve Trih Vakfı Yay., İstanbul 1994.
• Trimingham, J. Spencer, The Sufi Orders in Islam, Oxford University Press, Oxford 1971.
• Vassâf, Osmânzâde Hüseyin, Sefîne-i Evliyâ, haz. Mehmet Akkuş - Ali Ylmaz, Kitabevi, İstanbul 2006.
• Vollers, K., “Ahmed el-Bedevî”, İslậm Ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi, İstanbul 1993, c. I, s. 178.
• Yorgancıoğlu, Sâlim, Üsküdar Dergâhları, haz. Ahmed Yüksel Özemre, Üsküdar Belediyesi, 2004.
• Yılmaz, H. Kâmil, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar, Ensar Neşriyat, İstanbul 1994.
• Yücer, Hür Mahmut, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf (19. Yüzyıl), İnsan Yayınları, İstanbul 2003.