iBNÜ'L-HÜMAM ES-SiVASi'YE (Ö. 861/1456) GÖRE ALLAH'IN Y ARATIKLARA ACI ÇEKTiRMESi SORUNU

Yıl 2005, Cilt: 9 Sayı: 2, 45 - 60, 15.12.2005

Ramazan Altıntaş

Öz

Yaşadığımız dünyada 'kötülüklerin' varlığı bir olgudur. Bütün dinler
ve felsefeler bu sorunun çözümü için çaba sarfetmişlerdir. Kelam bilginleri de
Allah'ın fiilieri bağlamında konuya eğilmişlerdir. Kelamcılar Allah'ın
yaratıklara acı çektirmesi sorununu; dini açıdan sorumlu olan varlıklar ve dini
açıdan sorumluluk taşıı:nayan varlıklar şeklinde iki yönden tartışmışlardır. Bu
konuyu tartışan kelam bilginlerinden birisi de lbnü'I-Hümam es-Sivasi'dir.
lbnü'l Hümam, mükellef olmayan; hayvanlara, delilere ve çocuklara
dünyada isabet eden acılara mukabil Allah'ın mahiyetini bilmediğimiz bir
şekilde ahirette bedel ödeyebileceğini vurguluyor. Ayrıca yazar; gerek
sorumluluk çağında olan varlıklara ve gerekse sorumluluk taşımayan
varlıklara isabet eden acılar, isabet etmeyen yakınlarına ibret ve imtihan
edilme açısından dalaylı yararlar sağlayacaktır, görüşünü benimsiyor.

Anahtar Kelimeler

Allah'ın fiilleri, Mu'tezile, Matüridiler, Eş'ariler, Kötülük, Ahiret, Bedel

The Problem of Allah's Persecution to the Creature According to lbnu'I-Humam es-Sivasi (d: 861/1456)

Öz

The 'evil' is a phenomenon in this world. All the religions and
philosophies deal with this matter to solve it. Kelam, lslamic Theology, alsa
takes the problem through the cantext of Allah's acts. lslamic Theologians in
the matter of Allah's persecution to the creature depend on to the division of
creature, that is creature that has responsibility and that has not any
responsibility. lbnu'I-Humam es-Sivasi is one of the lslamic Theologians who
examined this subject. lbnu'I-Humam emphasize to that the creature like
animals, insane people, and children that has no responsibility will have meed in the Alıiret (after life) according to that we do not know, if they get
any persecution. Furthermore, the author favors that the sufferings which
both the responsible and non-responsible creature came across will be a
kind of lesson and test for the k1th and kin and these sufferinQS will be
beneficial.

Anahtar Kelimeler

Allah's acts, Mu'tezile, Maturidis, Es'aris, Evil, Ahiret (after life), Meed

Kaynakça

• Bkz. Aliyyü'I-Kari, Nüreddin, Şerhu'/-Emali, Dımeşk, 1962, s.21; izınirli, Isınail Hakkı, Yeni Ilm-i
• Kelam, Istanbul, 1339, ll, 122-26; Yurdagür, Metin, Allalı'm Slfatlatl. Istanbul, 1984, s. 226-232. 2 lbnü'I-Hümam, Kemal, F<itabu'I-Müsayere, Istanbul, 1979, s. 84. · 3 Matüridi, Ebü Mansür, Kitabu't-Tevhid, (tahk. F. Huleyf), Istanbul, 1979, s. 47-48; Sabüni,
• Nureddin, e/-Bidaye fi Usıili'D-Din, (tahk. Bekir Topaloğlu), Dınıeşk, s. 26. 4 Sabüni, , ei-Bidaye, s. 26. 5 Taftazaııi, Sadeddiıı. Şerlw'I-Akaid, Istanbul, 1879, s. 31; CLircaııi, S. Şerif, et-Ta'rifat, Beyrut,
• 1987, s. 239.
• "Gazali, Ebü Harnid Muhammed, el-iktisfid fi'l-i'tikfid, Beynıl, 1903, s. 53-63; a.g.nılf.,
• Kavfildu'/-Akaid, (talılc Musa Muhammed Ali), Beyrut, 1985, s. ın -178; Aliyyu'I-Kari, Şerhu'IEmali,
• s. 22. 7 Pezdevi, Muhammed, Ehl-i Sünnet Akfiidi, (çev. Şerafeddin Gölcük). istanbul, 1980, s. 99;
• Sabüni, a.g.e., s. 35-38.