TEORiK TEMELLER VE TARi H SEL GERiLiMLER ARASINDA iSLAM KÜLTÜRÜNDE SiYASAL MUHALEFET

Yıl 2004, Cilt: 8 Sayı: 2, 171 - 190, 15.12.2004

Recep Ardogan

Öz

Islam siyasal kültüründe, şura sürecinde ortaya çıkan muhalefet dışında,
devlet başkanına ancak itaat öngörülür. Onun yerini almaya çalışan muhalefet ise
ancak meşruiyelin kaybolması durumunda gündeme gelir. Ayrıca yönetsel bir görev
talebine iyi bakılmaz ve gruplaşmalar iyi karşılanmaz. Dolayısıyla, Islam siyasi
düşüncesi, iktidar ve ff!Uhalefet rollerinin "dağıtımını tanıyorsa da, bu rollerin
değişimini tanımaz. Bunun yanında, 'değişimi güçleştiren idealizasyon', 'muhalefeti
inanç bağlamında düşünme' ve 'devri olmayan tayin' nedeniyle muhalefet
kurumlaşmamıştır. Ona ancak 'bireysel ve yapıcı' karakteriyle yer verilir. Bunun
yanında muhalefet, 'egemenlik ve iktidarın ayrılması'; şura ve iyiliği emir ilkeleriyle
temellenir. 

Anahtar Kelimeler

Muhalefet, siyasal iktidar, egemenlik, şura

TEORiK TEMELLER VE TARi H SEL GERiLiMLER ARASINDA iSLAM KÜLTÜRÜNDE SiYASAL MUHALEFET

Öz

In the palilical culture of Islam, except palilical opposition one that is
detected in the process of shOrah (administrative consultation), only obeying lo caliph
is recommended. As to palilical opposition allempting to supersede to preseni caliph,
it surfaces in only circumstances that palilical power has los! ils legitlmacy. Besides,
appealing adminislralive appointment and to group is disapproved in the palilical
culture of Islam. Palilical thought of Islam accepts for delivering rolls of ruling and
opposition parties, bul doesn't accept for interchange rolls. Besides, because of
'idealization complicating transformatian of paradigm', 'to considerate opposition with
cantext belief and 'non-periodic election of imam', opposition hadn't been instituted.
ll is approved only with its individual and constructive character in lslamic palilical
culture. Notwilhstanding, opposition is settlement with principles of 'separating
sovereignty and palilical power', 'shurah' and 'recommend goodness' in Islam

Anahtar Kelimeler

Opposition, pqlitical power, sovereignty, palilical consultation

Kaynakça

• lsfahani, ei-Miifradat fi Garibi'I-Kur'an, lst. 1986, s. 223. "lhtelefe" fiilinin insanların akide konusunda farklı
• yorum ve görüşlerle ayrılığa düştüklerini ifade etmek için ,geçtiği (bk. Bakara, 2/113, 1'76; Hüd, 11/110 vd.)
• Kur'an'da insanların, aralarında ihtilal altikieri şeyler hakkında kriter olmak üzere onlara ilahi mesajın
• gönderildiği vurguianmış (Bakara, 2/213; Yunus. 10/19), ayrıca "Eğer Rabbin dileseydi elbette biitan
• insanlan tek bir iimmet yapardı. Halbuki yine de ihfllaf edip duracaklardı." (Hüd, 11/118) ayatiyle de din ve
• görüş ayrılığının tabii-beşeri bir olgu olduğu belirtilmiştir. 2 Nevin, Abdulhalık Mustafa, Islam Siyasi Diişiincesinde Muhalefet (Hz. Muh~mnıed ÇJevrinden Abbasilerin
• Ikinci Yiizyılma Kadar) (tre. Vecdi Akyüz),lst. 1985, s. 77. 3 Duman, Ali, Islam Hukukuna Göre Siyasi Fikir HiitTiyeti, Yayınlanmamış Doktora Tezi (S.Ü. SBE), Konya
• 1999, s. 105.
• <Duman, a.g.e., s. 103-104.