İBN TEYMİYE’YE GÖRE KELÂM VE KELÂMCILAR

Yıl 2003, Cilt: 7 Sayı: 1, 211 - 234, 15.06.2003

HÜSEYİN Aydın

Öz

Özgün ve eleştirel yaklaşımlarıyla İbn Teymiye’nin İslam düşüncesinde
önemli bir yeri vardır. Kelâmî akılcılığın, Selefin yolundan ayrıldığını düşünen İbn
Teymiye Selefin mezhebini canlandırmak için nassçı akılcılığı olabildiğince
genişletmeye çalışmıştır. İbn Teymiye hariçten getirilen terminoloji, yöntem ve
delillere tabi olma durumuna düşen dinî hüküm ve haberlerin zamanla az çok
mahiyetlerini ve asliyetlerini kaybedeceği endişesini taşımaktadır. Diğer yandan
Kur’an terminolojisiyle sınırlı bir akliliğin pratikteki imkanının önündeki güçlüğü
gördüğü için de bu problemi aşmak maksadıyla yeni bir yöntem oluşturmuştur.
Böylece İslam kelâmı ile nasslar arasında gördüğü mesafeyi kaldırmayı hedeflemiştir.
İlk Selefîlerde bulunmayan tartışmacı ve tenkitçi üslûbu ile o, Selefiye’ye yeni bir
yaklaşım tarzı ve usûl kazandırmıştır. Rasyonalist yöntemin spekülasyonlarını
gereksiz ve güvenilmez olarak görmüştür ve yaklaşımlarına empirist bir tavır renk
vermiştir. Biz bu makalede İbn Teymiye’nin kelâmcılara yönelttiği bazı eleştirileri ele
alarak, onun yaklaşımlarının altında yatan zihniyeti ve onun yeni hareketinin
karakterlerini analiz etmeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Akıl, Te’vil, Kelâmî Akılcılık, Nassçı Akılcılık, İstidlâl, Sıfâtullah, Bid‘at.

Kaynakça

• Cumhuriyet Üniversitesi
• İlahiyat Fakültesi Dergisi
• Cilt: VII / 1, s. 211-233
• Haziran-2003-SİVAS
• İBN TEYMİYE’YE GÖRE KELÂM VE KELÂMCILAR
• Hüseyin AYDIN*