A Qadiriyya Sheikh Mor Ali Baba in Sivas

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 2, 147 - 170, 15.12.2015

Talip Mert

Öz

There are a number of spirituality leaders that become prominent for establishment of the Muslim identity in the Sivas province nearly 1,000 years. Among these leaders the prominent name in reconstruction of the spiritual world in Sivas was Mor (Mur) Ali Baba (1804-1884). Mor Ali Baba moved up from Kirkuk and settled down in Sivas, established Qâdirî lodges where he showed the true path, died in Sivas and was buried in the lodge of his own. Ali Baba was a poet and editor in addition to his sufistic identity. He used “Âlî” as nickname in his poets. His date of death was not certain before but it was detected certainly as 1884 with the help of court registries. He had five sons. His older and the second older sons Poet Abdülqâdir Qulâmî (1854-1887) and Seyfeddîn served as sheikh in Sivas Qâdirî lodge after the death of their father. After the lodges were closed down in 1925, Mor Ali Baba’s grandchildren were far away from lodge service. They took the Moral surname and have served as officers.

Anahtar Kelimeler

Mor Ali Baba, Sivas, Qadiri, Abdulqâdir Qulâmî, Seyfeddin, Lodge, Ziya Pasha

Sivas’ta Bir Kâdirî Şeyhi Mor Ali Baba

Öz

Tarih boyunca bir takım maneviyat önderleri vardır. Bu önderlerden on dokuzuncu asır Sivas’ının manevi dünyasını imar ve inşâda öne çıkan isimlerinden biri de Mor (Mûr) Ali Baba (1804-1884)’dır. Kerkük’ten kalkıp Sivas’a gelip yerleşerek burada kurduğu Kâdirî tekkesinde irşad hizmeti veren Mor Ali Baba yine Sivas’ta vefat etmiş ve kendi kurduğu tekkesine defn edilmiştir. Ali Baba, tasavvufî yönüne ilaveten eser sahibi bir müellif ve şâirdir. Ali Baba yazdığı şiirlerinde “Âlî” mahlasını kullanmıştır. Ölüm tarihi daha önce kesin olarak bilinmeyen Ali Baba’nın 1884’te vefat ettiği şer’î mahkeme sicilleriyle net olarak tespit edilmiştir. Bir aile reisi olarak Mor Ali Baba beş oğul babasıdır. En büyük oğlu Abdülkâdir Gulâmî (1854-1887)  ve ikinci oğlu Seyfeddîn kendisinden sonra Sivas Kâdirî Tekkesinin şeyhi olmuşlardır. 1925’te tekkelerin kapatılmasıyla Mor Ali Baba’nın torunları mecburen tarikat hizmetinden uzaklaşmışlardır. Soyadı kanununda “Moral” soyadını alan torunlar bir takım memuriyetlerde bulunmuşlardır. 

Anahtar Kelimeler

Mor Ali Baba, Kâdirî, Abdülkâdir Gulâmî, Seyfeddin, Dergâh, Ziya Paşa

Kaynakça

• Aslanoğlu, İbrahim, “Sivas Meşhurları” Sivas 2006.
• Erdinç, Doğan, “Mor Ali Baba”, Revak 97, Sivas 1996.
• Sami, Şemseddin, Kâmûs-i Türkî, Dersaadet 1317.
• Sivas Şer’iyye Sicilleri, c. 37 / 231, karar nu: 124.
• Sivas Şer’iyye Sicilleri, c. 54/90, 91, karar nu: 132.
• Sivas Şer’iyye Sicilleri, c. 54/120, karar nu: 9.
• Sivas Şer’iyye Sicilleri, c. 54/120, karar nu: 8.
• Sivas Şer’iyye Sicilleri, c. 54/143-147.
• Sivas Gazetesi, sayı 1214, s. 2, 04.C.1329.
• Yılmaz, Alim, Sivaslı Şâirler Antolojisi, Sivaslılar Eğitim, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı yayını İst. 2003.
• Ziya Paşa, Külliyât-ı Ziya Paşa, Yeni Matbaa, İstanbul, 1342-1924.